در نشستی از سوی دفتر کشاورزی اتاق مشهد بررسی شد:

اما و اگرهای بخش‌خصوصی برای اجرای پروژه کشت محصول زعفران با ظرفیت آب انتقالی از دریای عمان

 

نشست تکمیلی «بررسی طرح انتقال آب از دریای عمان و به موازات آن ظرفیت تعریف پروژه کشت محصول زعفران»، با حضور جمعی از مسئولان دستگاه های متولی و نمایندگان بخش خصوصی مربوطه، در محل اتاق مشهد برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ شهرام عیدی زاده، سرپرست دفتر کشاورزی اتاق مشهد نیز در ابتدای این جلسه با اشاره به عزمی که برای اجرای پروژه انتقال آب آب دریای عمان به منطقه شرق و شمال شرق کشور وجود دارد، گفت: این طرح، اقدامی بزرگی است که اهدافی استراتژیک را دنبال می کند اما درنشست پیشین، مطرح شد که قرار است به موازات پیگیری این طرح عظیم، کشت 50 هزار هکتار زعفران توسط یک هلدینگ کشاورزی زعفران نیز در دستور کار قرار بگیرد. نظر به حساسیت موضوع و اهمیت بررسی ابعاد آن، مسئولیت بررسی این موضوع به اتاق مشهد واگذار شد تا آرای متولیان امر در بخش دولتی و خصوصی مربوطه اخذ گردد و با ترکیب سرمایه گذاران و بخش خصوصی، هلدینگ مربوطه شکل بگیرد.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ در ادامه این جلسه تریبون در اختیار اسدی، مدیرعامل شرکت تابش قرار گرفت و وی به تشریح ابعاد طرح مذکور پرداخت. او ابتدا نقبی به چالش‌های کم آبی در نوار شرقی کشور زد و توضیح داد: براساس مطالعات دوره چهل ساله ( 1386 تا 1385)، میانگین بارش در کشور، 250 میلی‌متر بوده که این میانگین در  شرق کشور، 123 میلی‌متر گزارش شده است. دوره ده ساله 1385 تا 1392، میانگین بارندگی حدود 230 میلی‌متر بوده و پیش‌بینی می‌شود در 25 سال آینده یعنی از سال 1385 تا 1420، میانگین بارندگی به 200 میلی‌متر برسد.

وی ادامه داد: بارندگی در سال گذشته حدود 162 میلی‌متر بوده و امسال که نسبت به 50 سال گذشته شاهد یک سال پربارش هستیم، این میانگین حدود 330 میلی‌متر گزارش شده است البته پیش‌بینی می‌شود میانگین بارندگی در آتیه به همان حدود 200 میلی‌متر برسد. حاصل آب ما در کل کشور 330 میلیارد متر مکعب است که با توجه به اقلیم خشک و نیمه خشکی که در آن قرار داریم، 70 درصد تبخیر را هم باید مدنظر قرار دهیم. با این اوصاف نهایتا منابع آبی کشور( اعم سطحی و زیر زمینی)، 100 میلیارد متر مکعب است. بنابراین کاهش سرانه آب تجدیدشونده به زیر از هزار متر مکعب در کشور یک هشدار است و شرایط در در حوزه جنوب، جنوب شرق و فلات مرکزی وخیم‌تر خواهد بود.

اسدی اضافه کرد: تهدید‌های ناشی از بحران آب شامل توقف توسعه صنایع معدنی منطقه و معطل ماندن سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش صنعت، از بین رفتن باغات و اراضی کشاورزی، افزایش نرخ بیکاری و کوچ جمعیت به شهرهای بزرگ، تحمیل هزینه‌های حاشیه‌نشینی به شهرهای بزرگ و ... خواهد بود.

* کمبود آب در افق۱۴۲۰ حدود 945 میلیون متر مکعب خواهد بود

مدیرعامل شرکت تابش در خصوص وضعیت شیرین‌سازی آب در منطقه و جهان، تصریح کرد: بحث شیرین‌سازی آب در کشور ما امری نسبتا جدید است ولی در منطقه و جهان سالیان سال در این مسیر حرکت کرده‌اند. 53 درصد شیرین‌سازی آب در جهان در خاورمیانه انجام می گیرد که بیشترین حجم آن در عربستان با 39 درصد و امارات متحده عربی با 33 درصد است. هم‌اکنون کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان روزانه حدود 24 میلیون متر مکعب آب شیرین تولید می‌کنند ولی سهم جمهوری اسلامی ایران تنها 0.5 میلیون متر مکعب است. سرانه هر ایرانی از شیرین‌سازی آب در خاورمیانه شش لیتر در روز است در حالی که کشورهای حوزه خلیج فارس و دریای عمان روزانه 500 لیتر آب شیرین تولید می شود.

وی در بخش دیگری از اظهارات خود بیان کرد: وضعیت کنون آبی در نوار شرقی کشور به عنوان یک مسئله و دغدغه جدی مطرح است. یک سوم روستاهای استان سیستان و بلوچستان(2800 روستا) و نیمی از روستاهای استان خراسان رضوی و جنوبی(5880روستا) تا به امروز به واسطه عوارض بی آبی تخلیه شده اند.

اسدی ادامه داد : بحث نیاز سنجی آب تا افق۱۴۲۰ انجام شده است و کمبود آب در این سال حدود 945 میلیون متر مکعب خواهد بود که برای جبران آن در فاز نخست، 390 میلیون متر مکعب از دریای عمان شیرین‌سازی می‌شود که 230 میلیون متر مکعب از طریق خط انتقال به استان‌های شرقی کشور منتقل خواهد شد. پیش‌بینی شده است که سایر نیاز کشور از طریق توسعه منابع آب حوزه‌ها و طرح‌های انتقال بین حوزه‌‌ای همچون هزار مسجد و  جایگزینی و استفاده از پساب جبران شود که وزارت نیرو به دنبال تحقق این اقدامات است.

وی اظهار کرد: مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی در دو سطح آب شیرین‌کن و مسیر خط لوله انتقال انجام شده است و مجوز شیرین‌سازی دو میلیون متر مکعب آب از دریای عمان تصویب شده است. هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه و سنجه مالی طرح نیز بررسی شده است. قیمت آب در مشهد 3.2 ، بیرجند 2.6، زاهدان 1.9 و چابهار 0.8 دهم دلار بر متر مکعب است. نرخ بازدهی داخلی اصلاح شده طرح نیز (IRR)  16 درصد، نرخ بازده داخلی حقوق صاحبان سرمایه(IRR E)  23 درصد و دوره بازگشت سرمایه‌گذاری 11 سال برآورد می شود.

وی ادامه داد: هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه 3900 میلیون دلار خواهد بود که شامل، تاسیسات آبگیر و واحد نمک‌زدایی 900 میلیون دلار، سامانه انتقال 2500 میلیون دلار و  تامین انرژی500 میلیون دلار می شود.

مدیر عامل شرکت تابش خاطرنشان کرد: روش اجرایی این طرح، بر اساس تشکیل بزرگترین کنسرسیوم سرمایه‌گذاری آب و برق است که تامین منابع مالی آن براساس، صنایع بزرگ مصرف‌کننده آب و برق (پیش‌خرید یا سرمایه‌گذاری)، مجتمع‌های کشاورزی پربازده( پیش خرید آب کشاورزی یا سرمایه‌گذاری)، تولیدکنندگان لوله و محصولات فولادی( بیع متقابل)، پیمانکاران و سازندگان تجهیزات داخلی و خارجی (BOT/ EPCF)، مشارکت مردمی( بورس) و تسهیلات صندق توسعه ملی و خطوط اعتباری خارجی(دولت) خواهد بود.

اسدی تصریح کرد: اعضای هیئت موسس شرکت طرح شامل؛ قرارگاه سازندگی الانبیاء (ص)، سازمان اقتصادی آستان قدس رضوی، شرکت تامین و توسعه زیرساخت‌های شرق(صنایع و معادن سنگان)، شرکت زرین ایرانیان، شرکت طوس آب، شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی، شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی، شرکت آب منطقه‌ای استان سیستان و بلوچستان، شرکت آب و فاضلاب استان خراسان رضوی، شرکت آب و فاضلاب استان خراسان جنوبی، شرکت سرمایه‌گذاری مپحا(منابع پروژه های حیات آناهیتا) و شرکت تولیدی صنعتی فراسان است. طی صورتجلسه مجمع موسسین در تاریخ ۲2 دی ماه 97 نام شرکت طرح مذکور، به نام شرکت تابش (تکاپوی آب و برق شرق) نهایی شد.

وی ادامه داد: افق نهایی طرح سال 1420 با حجم 750 میلیون متر مکعب در سال است که سهم خراسان رضوی 330 میلیون متر مکعب در سال خواهد بود.

وی به تشریح ابعاد سرمایه گذاری در این طرح پرداخت و یادآور شد: کل سرمایه‌گذاری برای این طرح، 3.9 میلیارد دلار است و برای این منظور حدود سه میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی وام دریافت خواهد شد و 975 میلیون دلار نیز آورده سرمایه‌گذاران است. شرکت از دو طریق می‌تواند مشارکت لازم را جلب کند؛ روش اول اینکه هلدینگ تولید زعفران خرید تضمینی آب را انجام دهد که تقریبا 41 میلیون متر مکعب آب(برای نیاز 3هزار هکتار) را از خط انتقال در سال خریداری می‌کند. در واقع این شرکت باید دوسال آب را خریداری کند که مقدار آن به 83 میلیون متر مکعب می رسد و هزینه آن 250 میلیون دلار برآورد می شود. سهم هر هکتار نیز در روند خرید تضمینی آب، 10 هزار و 833 میلیون دلار است.

اسدی بیان کرد: روش دوم خرید سهام است که براساس آن مقدار سهم زعفران از کل آب در شرکت تابش  16.67 درصد است و سهم شرکت نگین تابش رضوی 162 میلیون و 500هزار  دلار خواهد بود. البته سهم هر هکتار در خرید سهام، پنج هزار و 417 دلار برآورد می شود اما سهم هر هکتار در تضامین بانکی به 16 هزار و 250 دلار می رسد. سهم هر هکتار در خرید تضمینی آب نیز ده هزار و ۸۳۳ هزار دلار است.

*فرصتی برای توسعه کشت و بازار زعفران

اما ادامه این بحث را «عبداللهی»، دیگر نماینده شرکت تابش پی گرفت و در خصوص پیوست طرح انتقال آب از دریای عمان نیز به تحقق رونق و تحول اقتصادی اشاره کرد و گفت: به جهت تقویت بخش سرمایه‌گذاری، این رویکرد به این طرح کلان اضافه شده است. مقرر است که در تابستان، آب برای مصارف شرب و صنعت مورد استفاده قرار بگیرد و به صورت 100 درصد در اختیار نیازمندی منطقه مانند روستا، شهر و صنایع قرار بگیرد، لذا به دلیل گران بودن آب که هزینه آن دو الی سه دلار برآورد می شود، در زمستان دیگر نمی توان از این آب استفاده کرد، بنابراین یک ظرفیت خالی ایجاد خواهد شد. به همین واسطه ظرفیت خالی خط به یک محصول پُر رونق، پُر بازده و متناسب با اقلیم استان به نام صنعت زعفران تعلق گرفت.

وی بیان کرد: با محاسبات صورت گرفته اگر آب مورد نیاز هر هکتار زعفران، سه هزار متر مکعب باشد و ظرفیت مازاد آب نیز به 41 میلیون متر مکعب برسد؛ حدودا 14 هکتار سطح زیرکشت می رود. در قسمت دوم با ظرفیت بازچرخانی 48.6 متر مکعبی، سطح زیر کشت به 16 هزار هکتار می رسد. جمعا در فاز اول با خط انتقال 30 هزار هکتار در منطقه اطراف خط انتقال، طرح توسعه کشت زعفران را خواهیم داشت و پیوست دیگری نیز تهیه شده که اگر بارندگی منطقه را نیز حساب کنیم، ظرفیت 52 هزار هکتار منطقه عملیاتی در این طرح وجود خواهد اشت.

عبداللهی تشریح کرد: سه تا سه و نیم هکتار زمین مستعد کشاورزی در استان وجود دارد که با در اختیار قرار دادن آب، بهترین کشت را می توانند در این حوزه داشته باشند. ایران 88.8 درصد در تولید زعفران سهم دارد اما تنها 3.5 درصد از گردش مالی هشت میلیارد دلاری زعفران سهم ایران است.

وی افزود: مقرر گردیده است که برای زعفران در دنیا بازاری ایجاد کنیم که صرفا زعفران به صورت فله صادر نشود بلکه در صنایع خوراکی، دارویی، آرایشی و... نیز از زعفران استفاده شود. برای این منظور یک تا سه درصد از درآمد طرح صرف بازاریابی بین‌المللی خواهد شد.

این نماینده شرکت تابش خاطر نشان کرد: باید توجه داشته باشیم جمع درآمد کشت زعفران حدود ۲۶ میلیون دلار است و سود کل آن هشت میلیارد و ۵۷۵ میلیون دلار است. 85 درصد IRR سبب جلب توجه سرمایه‌گذاران شده است. همچنین معادل  267 میلیون دلار از این 30 هزار هکتار اراضی سود خالص سالانه داریم و اشتغال‌زایی آن در آب تابستانه و زمستانه 22 هزار نفر و در قسمت بازچرخانی دو هزار نفر و مجموعا 24 هزار نفر نیز اشتغال زایی سالانه دارد.

وی ادامه داد: تا کنون سه زون شناسایی شده است. آب در ابتدایی ترین شهرستان استان خراسان ارزان‌‌تر است. در فاز اول سه پایلوت شناسایی شده است؛ پایلوت اول در شمال شرق گناباد با هفت هزار هکتار و پایلوت دوم جنوب گناباد با 62 هزار هکتار ( بین کاخک و گناباد) است. محدوده پیشنهادی زون سوم در شرق گناباد با ۲۵ هزار هکتار می باشد. از این میان، زون دو منتخب است و دلیل آن نیز این است که زمین‌ها و اراضی آن دولتی بوده و نیازی به عوارض ندارد. 

عبداللهی تاکید کرد: در مسیر اجرای این طرح باید به راندمان مطلوبی برسیم. در حال حاضر در روش کشت غرقابی زعفران، از هر هکتار، سه تا چهار کیلوگرم زعفران برداشت می‌شود اما در کاخک و گناباد به دلیل آب‌وهوای مطلوب و مساعدی که دارد، 10 کیلوگرم برداشت انجام می گیرد. به دلیل هزینه بالای آب باید راندمان افزایش پیدا کند و به همین منظور، با هماهنگی جهاد کشاورزی در گناباد ظرفیت پایلوتی ایجاد شده است که در زمینی با مساحت سه هزار هکتار، امکانات و روش بهره‌برداری پیاده سازی و مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ادامه روش مذکور به عنوان کار مطالعه شده و مستند در محل اصلی جانمایی و اجرا خواهد شد.

*موجودی زعفران بیشتر از تقاضای بازار است

در ادامه علی شریعتی مقدم، عضو هیات نمایندگان اتاق مشهد نیز در سخنانی یادآور شد: در مسیر اجرای چنین طرح هایی باید مختصات اقتصادی محصول زعفران هم مدنظر قرار بگیرد. 400 تن زعفران تولیدی( که در سال آینده به دلیل شرایط آب و هوا حجم آن افزایش می یابد) همین حالا بیشتری از نیاز بازار است. بحث دیگر متوجه بهای تمام شده این محصول است. در گذشته کشاورزان از آب رایگان استفاده می‌کردند ولی حالا برای استفاده از آب سه دلاری باید فرهنگ‌سازی انجام بگیرد.

*نیازمند یک برنامه جامع و کارآمد هستیم

در بخش دیگری از این جلسه محمدحسین روشنک، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق مشهد نیز در سخنانی بیان کرد: اصل طرح مورد استقبال است و با تمام توان در حوزه تشکل بخش خصوصی از آن دفاع می‌کنیم اما چند نکته وجود دارد؛  اولا نیت همه ما انجام و پیشبرد فعالیت های اقتصادی است و توان توسعه مصرف و ارتقای بازار برای زعفران وجود دارد اما باید برنامه ریزی موثری صورت بگیرد تا مقدار مصرف این محصول را به چند برابر حجم فعلی برسد و بازدهی ایجاد کند. تاکید ما این است که در این رویه، برنامه و نگاهی جامع و کارآمد اتخاذ شود. مهم آن است که مطالعات براساس واقعیت انجام بگیرد.

وی به دغدغه هایی اشاره نمود که در باب اعتبار کار وجود دارد و اضافه کرد: اگر «نگین تابش شرق» چرخ پنجم مجموعه «تابش» باشد طبیعتا کمتر کسی برای سرمایه‌گذاری اعتماد می‌کند و این جایگاه باید تقویت شد تا سرمایه گذاران به اعتبار آن، پا پیش بگذارند. سوال دیگر آنکه، اگر امتیازی برای این طرح اعلام شده، سهم نگین تابش چقدر خواهد بود؟ پاسخ به این ابهامات می تواند انگیزه ورود سرمایه گذاران به این عرصه را تقویت کند.

*خطر از میان رفتن کشاورزی خرده پا و مهاجرت فعالان این عرصه به حاشیه شهرها

فرشيد منوچهری، دبیر شورای ملی زعفران نیز در سخنانی با تقدیر از تلاش های استاندار خراسان رضوی برای پیشبرد طرح های توسعه محور در خراسان رضوی، به ویژه طرح انتقال آب از دریای عمان که تحولی مثبت برای این خطه محسوب می شود؛ عنوان کرد: مهم ترین دغدغه موجود در استان در باب اجرای موفق این طرح، تعیین دقیق هدف آن است. به نظر می رسد که هدف می بایست به جای ارائه برنامه ها و پیشنهادات درمانی و به دور از دسترس و واقعیت، ابتدا حفظ وضع موجود و تثبیت کشاورزی فعلی، براساس محاسبات هزینه و فایده باشد.

وی تاکید کرد: به عبارت دیگر این آب بایستی زندگی و کسب و کار زعفران‌کاران موجود را حفظ کند، نه آنکه عاملی در جهت از میان رفتن کشاورزی خرده پا و مهاجرت فعالان این عرصه به حاشیه شهرها شود.

منوچهری ادامه داد: از سوی دیگر، قیمت تمام شده آب و مدیریت توزیع آن نیز باید مشخص گردد و زیرساخت های لازم نیز به موازات اجرای پروژه، فراهم آیند. طبیعی است که با آب گران دیگر اجرای سیستم غرق‌آبی مفهوم نخواهد داشت. علاوه بر این، باید امکان رقابت استفاده کنندگان از این آب را در مقایسه با سایر تولیدکنندگانی که آب ارزان تر دریافت می کنند، فراهم کنیم.

*نقدی به محاسبات یک طرح

سید علی حسینی در عضو شورای ملی زعفران ایران نیز در بخش دیگری از این نشست متذکر شد: طرح انتقال آب دریای عمان رویکردی شتاب‌دهنده برای آینده اقتصاد کشورمان فراهم می کند اما بحث ما بر روی اعداد و ارقامی است که در این نشست و در باب موضوع کشت زعفران توسط یک هلدینگ بزرگ مطرح شد. بخشی از این ارقام با تجربیات ما به عنوان فعالان این عرصه سازگار نیست.

وی ادامه داد: زمانی که صحبت از آب مصرفی حدود سه هزار متر مکعب در سال برای زعفران می شود و تولید میانگین برداشت نیز 11 کیلوگرم برآورد می گردد، می شود به صراحت گفت که کار ناشدنی است. افرادی که رکورددار برداشت زعفران هستند مزارعشان تراکم بیشتری داشته و آبیاری و تغذیه بیشتری انجام می‌دهند. در هر متر مربع زمین، یک گرم زعفران تولید می‌شود و از هر پیاز، یک تا سه عدد گل برداشت می‌شود؛ یعنی در هر متر 550 گل تولید می گردد که برابر یک گرم زعفران است.

وی ادامه داد: آب به تنهایی مشکل زعفران را حل نمی‌کند و عوامل دیگری همچون تغذیه نیز در این امر دخیل هستند همچنین در مصرف جهانی زعفران کاری انجام نداده‌ایم و از کشورهای بسیاری در بازار زعفران عقب هستیم. بهتر نیست در این بحث ابتدا به توسعه صنایع تبدیلی زعفران فکر کنیم؟ 

*باید این طرح را از انحصار محصول زعفران خارج کنیم

در بخش دیگری از این نشست مسعود رنجبر ، فرماندار مه ولات گفت: طرح مذکور بر تک محصولی زعفران استوار است، این همه در حالیست که ظرفیت‌های فراوانی در گناباد، بجستان و مه ولات وجود دارند که می توانند این رویه را ارتقا ببخشند. در شهرستان مه ولات پسته مقام اول و بعد از آن انار و زعفران دارای رتبه های بعدی هستند. پسته در جنوب خراسان نیز با توجه به بافت خاک و شوری آب بهره‌وری زیادی دارد، در حالیکه زعفران با بافت شور خاک همخوانی ندارد. مهم تر از همه این ها، سطح بهره وری برای زعفران 8هزار تومان و برای پسته 25 هزار تومان است.

* طرح ۵۲ جلدی انتقال آب از دریای عمان به وزارت نیرو ارسال شد

در ادامه علی‌رضا طاهری، قائم مقام شرکت آب‌منطقه‌ای استان پشت تریبون قرار گرفت و گفت: در این یازده سال، حجم آب مصرفی ما در بخش کشاورزی افزایش نداشته است. نسبت به کاهش ممنابع آب زیرزمینی استان به شدت نگرانیم.

این مقام مسئول با تاکید بر ضرورت همگرایی در استان برای اجرای این طرح، متذکر شد: اخذ ردیف اعتباری برای اجرای مطالعات و طرح انتقال آب از دریای عمان با دشواری بسیاری رقم خورد و اخیرا 25جلد مطالعات این بحث به وزارت نیرو ارائه گردید. اجرای این جنس برنامه های توسعه ای و کلان، اغلب با نگاهی تردیدآمیز مواجه می شود، چنانکه در بحث انتقال آب سد دوستی نیز تردید وجود داشت.

طاهری خاطر نشان کرد: استان ما 8درصد جمعیت کشور را در قلب خود جای داده ولی اعتباراتی که مشمول آن می شود، بسیار کمتر از نیاز موجود است. توجه داشته باشیم که با ادامه وضع موجود، کشاورزی ما به سمت نابودی گام برمی دارد. در واقع اگر بالاترین صرفه‌جویی، کمترین اسراف و بالاترین بهره‌وری هم اعمال شود باز هم به صراحت باید بگوییم که منابع آب در استان رو به اتمام است.

*به مزایای طرح انتقال آب برای آینده کشاورزی استان نگاه کنیم

در بخش دیگری از این نشست، محمدرضا توکلی زاده، عضو هیات نمایندگان اتاق مشهد به بررسی مباحث مطرح شده پرداخت و گفت: مقرر است که در چارچوب این طرح، یک میلیارد متر مکعب آب به استان وارد شود و صرف نظر از اینکه چگونه مصرف خواهد شد، فرصت خوبی ایجاد شده تا نیازهای حیاتی استان به این منبع ارزشمند تامین و پاسخ گفته شود.

وی تاکید کرد: نگاه ما باید تغییر پیدا کند و به این طرح به عنوان یک فرصت نگاه کنیم. ایرادات طرح در بخش عملیاتی است و تصمیم نهایی را مصرف کننده آب می‌گیرد.

وی متذکر شد: در مورد مباحث مطرح شده، باید بگوییم که اگر زعفران در بازار بین‌المللی جایگاهی ندارد می‌توان از گیاهان دارویی استفاده کرد. چهار درصد سهم کل طرح مربوط به بخش کشاورزی است و در حدی نیست که پروژه را به چالش بکشد پس به آن مفید نگاه کنیم. امروز ممکن است آب گران باشد ولی چهار سال آینده دیگر این آب گران محسوب نمی شود. در این بحث باید به مزایای طرح انتقال آب برای آینده کشاورزی استان توجه کنیم.

*فرصتی برای یک سرمایه گذاری جمعی

محمدرضا اورانی،  رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در بخش دیگری از این جلسه گفت: زعفران یکی از محصولات مهم در شرق کشور و خطه خراسان رضوی است اما نباید از ظرفیت پسته نیز برای این طرح غافل شویم. جالب اینجاست که در حال حاضر، بخشی از پسته ای که از کرمان صادر می شود، در استان ما تولید می گردد. ما باید خود این کار را انجام دهیم تا فضای کسب و کار و ارزش افزوده را در استان حفظ کنیم.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: ۷۵ درصد بهره برداران در استانمان خرده مالک هستند و طبیعتا اگر کارشان توفیقی نیابد، عمده مهاجران به حاشیه شهرها را تشکیل می دهند.

وی نقبی به طرحی زد که در این نشست به بحث گذاشته شده و افزود: در این طرح به فرد چیزی واگذار نمی‌شود بلکه سرمایه گذاری به صورت جمعی است و اگر مشکلی در طرح وجود دارد دوستان نقطه نظرات خود را بیان کنند و در یک تیم کارشناسی، این مباحث مورد بررسی قرار بگیرد.

در بخش دیگری از این نشست مهدی تقوایی، رئیس گروه هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی گفت: هدف ما توسعه محوری است، نکته مهم آن است در حال حاضر مجتمع سنگان و فولاد درخواست آب دارند و پس از انتقال آب به استان، اول ما تامین نیاز شرب و پس از آن تامین بخش صنعت و نهایتا عرصه کشاورزی است. در این جلسه سهم بخش کشاورزی مشخص شداما تعیین اولویت ها، بر عهده حاضران این جمع است.

وی اضافه کرد: نکته بعدی آن است که اعضای هیات موسس باید در نامه ای آمادگی خود را به استانداری اعلام کنند. بحث‌ بازار و توسعه و تنوع آن نیز برای ما حائز اهمیت است. همچنین هیات موسس این مجموعه باید برای کشاورزی استان برنامه ریزی کند. در بحث سرمایه گذاری نیز در صورتی که از استان کسی داوطلب نشود، از خراسان جنوبی نیز سرمایه گذار جذب خواهد شد.

این گزارش حاکیست در بخش دیگری از این نشست، شمار دیگری از فعالان عرصه تولید و صادرات زعفران، نمایندگان تشکل های بخش کشاورزی و صاحبنظران، دیدگاه ها و آرای خود را در رابطه با این طرح ارائه دادند.