ظرفیت های مشهود و حلقه های مفقوده صنعت گردشگری در خراسان رضوی

در دومین جلسه کمیسیون گردشگری اتاق مشهد چالش های پیش روی حوزه گردشگری مطرح شد:

ظرفیت های مشهود و حلقه های مفقوده صنعت گردشگری در خراسان رضوی

 

در دومین جلسه کمیسیون گردشگری اتاق مشهد، اهداف و برنامه های این کمیسیون مطرح و چالش های پیش روی فعالان صنعت گردشگری استان بررسی شد.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ علیزاده قناد، رئیس کمیسیون گردشگری و خدمات اتاق مشهد در ابتدای این نشست گفت: ارائه نظرات مشورتی و مشارکت در فرآیند تصمیم گیری در مسائل مرتبط با گردشگری با دستگاه های مرتبط برای ما حائز اهمیت است و نکته مهم دیگر، معرفی نماینده ثابت دارای حق به کارگروه زیارت و گردشگری استانداری است.

وی با اشاره به بررسی وضعیت بازار هدف گردشگری خراسان رضوی به عنوان یکی از اهداف و رسالت های کمیسیون گردشگری اتاق مشهد، اظهار کرد: بازاریابی و جذب گردشگران خارجی بسیار مهم است و اگر آسیب شناسی درستی صورت گیرد و نقاط ضعف شناسایی گردد، به صنعت گردشگری ما کمک بسیاری می کند.

 

علیزاده افزود: از جمله اقداماتی که باید انجام دهیم؛ معرفی کشورهای هدف گردشگری، ترغیب گردشگران، گفتگو و تعامل با سفارت و کنسولگری های ایران و گفتگو با وزارتین خارجه و راه و شهرسازی برای ایجاد شبکه حمل و نقل در راستای توسعه گردشگری است.

وی از تشکیل سه کمیته ذیل ساختار این کمیسیون برای پیگیری مشکلات و دغدغه های فعالان عرصه گردشگری خبر داد و گفت: «کمیته آموزش و پژوهش» در ارتباط با آموزش و سمینارهای مربوط به گردشگری در استان تشکیل شده، «کمیته گردشگری سلامت» این حوزه مهم را پیگیری خواهد کرد چرا که مشهد یکی از قطب های گردشگری سلامت کشور است و با توجه به وجود پزشکان حاذق، بیمارستان ها و امکانات مطلوب و هتل های بسیار، می تواند رتبه اول را در این حوزه داشته باشد. این حوزه گردشگری بسیار ارزآور است و کارآفرینی به همراه دارد و باید به آن توجه ویژه ای صورت بگیرد. اما سومین کمیته، «سرمایه گذاری و توسعه گردشگری» است که می تواند به جذب سرمایه گذاران و تقویت زیرساخت های گردشگری کمک کند.

وی در بخش دیگری از سخنانش به مشکلات واحدهای اقامتی مشهد اشاره و تصریح کرد: با بررسی هایی که به عمل آمده چندین مشکل شناسایی شده است؛ نخست اینکه مالیات بر ارزش افزوده که گریبانگیر همه صنوف است، برای واحدهای اقامتی مشکلاتی را ایجاد کرده است. همچنین قبوض عوارض و هزینه های سنگینی که شهرداری برای واحدها صادر می کند و صدور مجوز ساخت واحدهای اقامتی برای کسانی که در این زمینه تخصص ندارند، چالش های فعالان این عرصه را افزون کرده است.

* رشد 6درصدی اشغال هتل های کشور در 6ماهه اول سال جاری

علیزاده از فعالیت روزافزون خانه مسافرهای غیرمجاز و فعالیت غیرقانونی زوارکش ها و پذیرش مسافران در ایام نوروز در مدارس و عدم وجود طرح جامع گردشگری در مشهد و... به عنوان برخی دیگر از مشکلات واحدهای اقامتی مشهد یاد کرد.

وی در بخش دیگری از سخنانش به ارائه پیشنهاداتی برای جذب گردشگر پرداخت و گفت: فرهنگسازی برای جذب توریست از سوی کنسولگری های کشورمان در اقصی نقاط جهان و اعطای ویزا به گردشگران، ساختارسازی برای رایزن های فرهنگی در سفارت خانه ها، ایجاد میز خدمات کنسولی و استقرار رایزن سلامت در سفارتخانه های ایران در کشور هدف گردشگری، اجرای درست قانون بیمه گردشگران و اعطای تسهیلات ارزان قیمت به شرکت های فعال در این حوزه از جمله پیشنهادات ماست.

رئیس کمیسیون گردشگری اتاق مشهد در ادامه نقبی به جدول ورود گردشگران خارجی به ایران زد و گفت: این جدول نشان می دهد که سالانه یک میلیون و 263 هزار گردشگر از عراق به ایران می آیند و این کشور رتبه نخست گردشگران خارجی ما را دارد؛ در تبه بعد جمهوری آذربایجان با 619 هزار مسافر، افغانستان را 400 هزار و ترکیه با 330 هزار نفر در رتبه های بعدی قرار دارند.

وی افزود: آمار ورود گردشگران از کشورهای اروپایی نشان می دهد که پنج ماهه نخست سال 96، 31 هزار توریست و در مدت مشابه سال 97، 21 هزار نفر از اروپا به ایران سفر کرده اند که در این زمینه 22 درصد کاهش را شاهد بوده ایم.

علیزاده ادامه داد: درصد اشغال هتل های کشور در 6ماهه اول سال جاری با 6درصد رشد نسبت به مدت مشابه پارسال، 63درصد بوده و این نسبت در تابستان به 74درصد افزایش یافته است. استان های سمنان، البرز و جزیره کیش به ترتیب با 37، 21 و 20درصد بیشترین میزان افزایش ضریب اشغال هتل ها را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته(1397) داشته اند. ضریب اشغال هتل های خراسان رضوی نیز در ایام نوروز امسال 15درصد افزایش داشت و از این لحاظ در رتبه چهارم کشور قرار گرفتیم.

وی متذکر شد: در سه ماهه اول سال جاری رشد 40درصدی حضور گردشگران خارجی را شاهد بودیم اما در همین مدت، میزان خروج مسافران ایرانی 6.52درصد کاهش یافته است.

* تفویض اختیارات به استان ها تا زمان تشکیل انجمن حرفه ای آژانس ها

در ادامه، تریبون در اختیار سعید ولی زاده، رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرتی استان قرار گرفت. او گفت: از سند جامع گردشگری که قرار بوده از سال 96 ابلاغ شود، خبری نیست و این یکی از مشکلات ماست که امیدواریم اتاق بازرگانی در مقام پارلمان بخش خصوصی این موضوع را پیگیری کند.

وی با اشاره به فعالیت 500 آژانس مسافرتی در استان اظهار کرد: ما مسائل و مشکلاتی داریم که تاکنون حل نشده است. یکی از درخواست های ما، تفویض اختیارات به استان ها تا زمان تشکیل انجمن حرفه ای آژانس ها است.

وی ادامه داد: مشکل دیگر آن است که ضرایب مالیات بر ارزش افزوده در دو جدول متفاوت تعریف شده و ماموران مالیاتی به طور سلیقه ای به آن ها رجوع می کنند. این نوع مالیات باید از سود اخذ شود اما از ابتدا از دفاتر اخذ می شود درحالی که ممکن است ما اصلا سودی نداشته باشیم.

 

وی به مشکل انجمن ها با راه آهن برای نرخ گذاری قطارهای گردشگری اشاره و اظهار کرد: سال گذشته قطارهای گردشگری را در استان داشتیم؛ شرکت رجا به ما قطار داد اما راه آهن قیمت ها را متغیر تعیین می کند و بهتر است نرخ ثابتی در طول سال بگذارند تا آژانسها بتوانند برنامه ریزی لازم را داشته باشند.

ولی زاده از معضلات زیرساختی در ناوگان حمل و نقل هوایی نیز انتقاد کرد و افزود: این ناوگان به دلیل هزینه ها و عمر زیاد، رفت و آمدها را دچار مشکل کرده است؛ در بحث جاده ای نیز سرویس های مناسبی برای گردشگری در این حوزه حمل و نقلی نداریم و زیرساخت ها فراهم نیست.

* سومین تولیدکننده و سی و نهمین صادرکننده صنایع دستی هستیم

پروین دلیری، عضو هیات مدیره انجمن بانوان حامی توسعه گردشگری نیز با اشاره به جایگاه ایران در این صنعت اظهار کرد: 45 درصد کشور ما جوان است و به خوبی می توانیم از این صنعت در بحث اشتغالزایی بهره بگیریم اما دولت نتوانسته شرایط مطلوبی را برای استفاده از ظرفیت صنعت گردشگری فراهم کند. قطر، امارات و بحرین با وجود اینکه مثل ما از صنایع نفتی بهره مندند اما رتبه های نخست در جذب گردشگر را در اختیار دارند.

وی افزود: مرکز پژوهش های مجلس اعلام کرده در هیچ یک از برنامه ها اشاره ای به میزان سرمایه گذاری، اشتغالزایی و درآمدزایی از حوزه گردشگری نشده و چون دولت نگاه تقلیل گرایانه دارد نتوانسته ایم به اندازه کافی از منافع این حوزه در زمینه اشتغالزایی و سرمایه گذاری بهره مند شویم.

 

دلیری یادآور شد: آمار جهانی نشان می دهد که کشور ما در شاخص رقابت پذیری گردشگری رتبه 93 را دارد، در زیرساخت های فناوری و اطلاعات رتبه 94، در منابع انسانی و بازار کار رتبه 105 ، در موضوع امنیت و ایمنی رتبه 87 ، در زمینه آماده بودن فضا برای سرمایه گذاری رتبه 79 و در حوزه بهداشت نیز رتبه 79 را داراست و برای بهبود وضعیت ایران در حوزه گردشگری باید به این رتبه ها توجه ویژه ای داشته باشیم.

وی از نداشتن نقشه جامع گردشگری، عدم اولویت دهی به گردشگری داخلی، عدم تبلیغ مناسب در زمینه جاذبه های گردشگری ایران و ... به عنوان برخی مشکلات حوزه گردشگری نام برد و گفت: ما سومین تولیدکننده جهان به لحاظ تنوع در صنایع دستی هستیم اما رتبه 39 جهان در حوزه صادرات این صنایع را داریم. اگر ده درصد از حمایتی که از صنایع خودروسازی می شود، از صنایع دستی می شد اشتغالزایی فوق العاده ای برای کشور ما می توانست به همراه داشته باشد.

*50 درصد حجم گردشگری سلامت کشور در مشهد اتفاق می‌افتد

غفران، نماینده کمیسیون در حوزه گردشگری سلامت نیز عنوان کرد: گردش مالی گردشگری سلامت در 6 ماهه اول امسال، به 11.8 میلیارد تومان می رسد.

وی ادامه داد: به همت میراث فرهنگی اولین انجمن حرفه ای گردشگری سلامت در استان تاسیس شده و آماده همراهی و سیاست گذاری در تمامی زیرساخت های صنعت گردشگری است. دغدغه امسال کمیته گردشگری سلامت این است که بتوانیم متولیان متفاوتی که در حوزه گردشگری سلامت هستند را دور یک میز گرد آوریم و همراهی لازم بخش های مختلف را جلب نماییم. تقاضای ما این است که در کمیسیون گردشگری ایران، کمیته گردشگری سلامت مشهد دارای محوریت باشد.

نیکونام رئیس انجمن حرفه ای گردشگری سلامت استان نیز اظهار کرد: نزدیک به 50 درصد حجم گردشگری سلامت کشور در مشهد اتفاق می‌افتد؛ بیش از 2000 لیدر، افزون بر 1000 پزشک و بیش از 20 کلینیک پوست و مو و 30 شرکت گردشگری سلامت و... در استان در این زمینه در حال فعالیتند.  ۱۲ بیمارستان و دو مرکز جراحی محدود در مشهد مجوز گردشگری سلامت را اخذ کرده اند و تعدادی نیز در مراحل ارزیابی هستند. تقاضای ما این است که در جهت توسعه هر چه بیشتر این امر، بخش خصوصی و دولتی هماهنگی بیشتری داشته باشند.

*رقابت ناعادلانه با مراکز اقامتی دولتی

آجیلیان، رئیس اتحادیه هتل آپارتمان داران مشهد نیز از فضای رقابتی ناسالم در واحدهای اقامتی شهر مشهد به خصوص در میان هتل آپارتمانها و مهمانپذیرها گفت. او اظهار کرد: عمده واحدهای غیر رسمی در این رسته تعریف می شود که مشکلات عدیده ای را ایجاد کرده است؛ بحث اقامت رکن اصلی گردشگری است و اینکه مشهد ارزان ترین مقصد در کشور شناخته شد، شاید مطلوب باشد اما در دراز مدت به دلیل کیفیت خدمات و رضایت مشتریان تبعاتی را به دنبال خواهد داشت.

آجیلیان متذکر شد: هم اکنون چند قانون مهم، دغدغه بخش خصوصی فعال در حوزه گردشگری و به ویژه واحدهای اقامتی است. یکی از این موارد، قانون مالیات بر ارزش افزوده می باشد. مطابق رایزنی های انجام گرفته، کمیسیون اقتصادی مجلس مصوب کرد تا مالیات ارزش افزوده در هتل‌ ها با همان رویه قبلی و به میزان ۹ درصد اخذ شود. نگرانیم این تصمیم در صحن علنی مجلس تایید نشود و از این منظر درخواست داریم تا اتاق ایران رایزنی های لازم را برای تحقق تصمیم کمیسیون اقتصادی به عمل آورد.

وی ادامه داد: بحث دیگر متوجه فعالیت مراکز اقامتی دولتی است که طبق ماده 23 قانون خدمات کشور دولت باید این مراکز وابسته به خود را واگذار کند اما قانون مذکور از پشتوانه کافی در مسیر اجرایی برخوردار نیست. این مراکز عملا سوبسیدهایی دریافت می کنند و هزینه هایشان به قواره واحدهای اقامتی رسمی نیست پس در عرصه رقابت نیز انتفاع بیشتری کسب می کنند و این برای صنعت گردشگری مخل است. تقاضای ما تقویت جایگاه این قانون است.

* ضرورت تعریف یک مسیر گردشگری برای شرق کشور

حمیده روحبخش، رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری خراسان رضوی نیز در سخنانی به چالش های معیشتی فعالان این صنف اشاره کرد و توضیح داد: راهنمایان رسمی گردشگری که به مهارت های این حوزه مجهز هستند، به واسطه مقطعی و فصلی بودن فعالیت هایشان عملا بعد از مدتی سرخورده شده و به دنبال مشاغل دیگری می روند.

وی بر ضرورت تعریف یک مسیر گردشگری برای شرق کشور تاکید کرد و گفت: مسئله ما نبود توریست نیست بلکه نداشتن برنامه برای سفر اوست. ایجاد چنین مسیری می تواند توریستی که مشقت سفر را به جان می خرد، در مسیر مدنظر هدایت کند. چندی‌ست که این موضوع در حال بررسی بوده و با متولیان امر در سایر استان ها نیز بحث و بررسی لازم را به عمل آورده ایم. اتاق بازرگانی نیز می تواند برای مشارکت در این امر مهم، آن را در قالب برگزاری یک رویداد بزرگ بین اللملی معرفی کند.

* 104 هزار و 168 تخت برای اقامت مسافران در استان فراهم شده است

سپس تریبون در اختیار معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی قرار گرفت. یوسف بیدخوری به ارائه آخرین آمار و ارقام از اقامتگاه های گردشگری پرداخت و گفت: هم اکنون 236 هتل با 38 هزار و 782 تخت، 309 هتل آپارتمان با 24 هزار و 912 تخت و 376 مهمانپذیر با ظرفیت 20 هزار و 234 تخت در سطح استان فعالند. تعداد اقامتگاه های بوم گردی استان نیز امسال به عدد 75 رسیده و نسبت به پارسال افزایشی سه برابری داشته ایم؛ همچنین 112 موافقت اصولی حاصل شده تا زیرساخت لازم برای اقامت برخی گردشگران در شهرستان ها فراهم شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر 650 خانه مسافر دارای مجوز در استان فعالند، 370 آژانس بند (ب) و 400 راهنمای گردشگری به علاوه 150 رستوران و مجتمع های گردشگری نیز در استان به گردشگران خدمات رسانی می کنند

بیدخوری خاطرنشان کرد: در مجموع 104 هزار و 168 تخت برای اقامت مسافران در استان وجود دارد که بین 80 تا 90 هزار مسافر در ایام پیک، هر شب در واحدهای اقامتی مشهد سکنی می کنند. البته مراکز غیررسمی هم داریم که شمار زیادی از مسافران را در خود جای می دهند.

وی با بیان اینکه در میانگین کشوری، 60 درصد واحدهای اقامتی در طول سال اشغال می شود، گفت: در استان ما سرمایه گذاری زیادی در این زمینه انجام شده و این را می طلبد که انسجام بیشتری داشته باشیم. البته قیمت های اقامتی ما 30 تا 40 درصد از متوسط کشوری کمتر بوده و این به خاطر تخفیف هایی است که مدیران واحدها ارائه می دهند.

این مقام مسئول افزود: در 6 ماهه امسال 40 درصد ظرفیت برخی هتل آپارتمان ها توسط مسافران عراقی اشغال شده بود.

* برگزاری همایش سرمایه گذاری گردشگری منطقه شرق کشور در 18 مهرماه

علیرضا هاشمی، مدیر شرکت رجا در خراسان نیز با تاکید بر لزوم تبدیل گردشگران خارجی به مشتریان وفادار گردشگری کشورمان گفت: لازم است مسافران را با سیاست های درست و مناسب جذب کنیم تا به کشورمان وفادار شوند.

وی در خصوص گردشگری ریلی نیز اظهار کرد: از سنوات گذشته مسیر قطار گردشگری برای تهران- سوادکوه تعریف شده که مسیر بسیار زیبایی است. این قطار برای کاشان و نیشابور هم فعالیت خود را آغاز کرده است.

سپس، احمد دیناری، معاون سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی استان به ایراد سخن پرداخت؛ او ابتدا به برگزاری همایش سرمایه گذاری گردشگری منطقه شرق کشور در 18 مهرماه امسال اشاره کرد و از اعضای کمیسیون گردشگری اتاق مشهد خواست تا در این رویداد مشارکت کنند.

وی از طرح امکان سنجی ایجاد و توسعه واحدهای اقامتی در مشهد به عنوان مصوبه پنل تخصصی میراث فرهنگی استان در خردادماه امسال نام برد و گفت: خواهش ما این است که جامعه حرفه ای هتلداران این طرح را امسال کامل کنند تا وزارتخانه بتواند براساس آن سیاست ها را به استان ابلاغ کند.

دیناری تعداد پروژه های سرمایه گذاری در حوزه گردشگری استان را 270 مورد عنوان کرد و افزود: 70 درصد این پروژه ها در مشهد مستقر است. حجم سرمایه گذاری در این پروژه ها قبلا 8هزار میلیارد تومان اعلام شده بود که هم اکنون 16 هزار میلیارد تومان برآورد می شود؛ این پروژه ها قرار است 11 هزار شغل ایجاد کنند و هم اکنون 50 درصد پیشرفت فیزیکی دارند.

 حمید بابازاده، سرمایه گذار حوزه گردشگری نیز خواستار بررسی طرح جامع گردشگری و کنکاش در عملیات اجرایی آن شد و گفت: با چنین رویکردی می توانیم با کمک اتاق به عنوان معین اقتصادی، مشکلات این حوزه را حل و فصل کنیم.

در پایان مژگان ثابت تیموری، نایب رئیس این کمیسیون از اعضا درخواست کرد با توجه به تدوین اهداف این ساختار تخصصی-مشورتی، از جلسات آتی، دیدگاه ها و نظرات خود را به صورت مدون به این مجموعه ارائه کنند تا در اقدامات و سیاستگذاری های آن ترتیب اثر داده شود.  

این گزارش حاکیست؛ در پایان این جلسه از محمد قانعی، رئیس پیشین کمیسیون گردشگری اتاق مشهد به پاس زحماتش در دوره گذشته تقدیر شد.