تشکل‌های بخش خصوصی و جهاد کشاورزی استان، ایرادات سامانه بازارگاه را احصاء کنند
رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق مشهد خواستار شد:
تشکل‌های بخش خصوصی و جهاد کشاورزی استان، ایرادات سامانه بازارگاه را احصاء کنند
رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق مشهد به انتقادات و چالش های بخش خصوصی در رابطه با خرید مواد اولیه از «سامانه بازارگاه نهاده‌های کشاورزی» اشاره و تصریح کرد: دغدغه فعالان بخش خصوصی، بهره مندی تولیدکنندگان واقعی از این ظرفیت و ممانعت از سوء استفاده احتمالی است و به همین منظور، تشکل ها و فعال بخش خصوصی و متولیان امر در جهاد کشاورزی استان باید با تشکیل جلساتی، ایرادات این ساختار را احصاء کرده و نسبت به بهره‌مندی تولیدکنندگان واقعی، اطمینان حاصل کنند.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ «علی شریعتی مقدم» در چهارمین جلسه کمیسیون کشاورزی و آب اتاق استان، به برگزاری برخی جلسات با سازمان برنامه و بودجه در مورد موانع فعالیت‌ها در بخش کشاورزی نیز نقبی زد و گفت: در این نشست ها مقرر شد تا مسئولیت تعیین و تبیین اولویت‌ها، هدفگذاری ها و برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای در بخش کشاورزی به ما محول شود. از طرف دیگر سازمان برنامه و بودجه نیز پذیرفت که استان‌های پیشرو در حوزه کشاورزی در اولویت تخصیص اعتبار و حمایت‌ها قرار گیرند. همچنین براساس جلساتی که با وزارت جهاد کشاورزی و بورس کالا داشتیم، مقرر گردید تا نقشه راه حوزه کشاورزی با مشارکت وزارت صنعت، معدن و کشاورزی، بورس کالا، جهاد کشاورزی و تشکلها تدوین شود. علاوه بر این قرار است تا مسائل مربوط به صادرات محصولات اولویت‌دار که توسط کمیسیون کشاورزی اتاق مشهد نیز مشخص شده، بررسی و در مورد آن برنامه‌ریزی صورت بگیرد.
وی ادامه داد: همچنین بسترهای خوبی در اتاق ایجاد شده تا اطلاعات این محصولات در اختیار کشورهای خارجی نیز قرار بگیرد. منتها باید این اطلاعات و محتوا تولید شود. در همین راستا مقرر شده تا با شبکه پرس تی‌وی همکاری‌هایی برای تولید برخی برنامه‌ها صورت بگیرد و از این طریق محصولات کشور معرفی شوند. در این برنامه ظرفیت توسعه محصول مدنظر قرار گرفته است.
رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق مشهد از تهیه برش استانی نقشه راه توسعه گیاهان دارویی خبر داد و گفت: در این خصوص نیز به صورت جداگانه برنامه‌ریزی انجام می‌شود. برنامه یک ساله ما این است که در کل کشور 100 محصول را برای برنامه‌ریزی توسعه‌ای و رفع مشکلات آن معرفی کنیم. باید این الگوسازی تدوین شود تا شرایط برای اجرای مراحل بعدی و جهت سایر محصولات نیز فراهم شود.
* پسته، زعفران، کشمش و زیره به عنوان محصولات اولویت‌دار استان تعیین شدند
شهرام عیدی‌زاده، سرپرست دفتر کشاورزی اتاق مشهد نیز در سخنانی بیان کرد: در جلسه حاضر، محصولات دارای اولویت استان که ظرفیت صادراتی دارند، چالش تامین نهاده‌های دامی مورد نیاز دامداران و مرغداران کشور از طریق سامانه بازارگاه نهاده‌های کشاورزی، مسائل پیش روی کارخانجات صنایع لبنی استان، مشکلات کارخانجات خوراک دام، طیور و آبزیان و چالش تقاضای آب در دامداری‌های استان را مورد بحث و بررسی قرار می دهیم.
وی در خصوص اولویت‌بندی محصولات کشاورزی استان بیان کرد: در جلسه پیشین کمیسیون فرمی برای تعیین محصولات اولویت‌دار استان ارائه شد که دارای شاخص ها و معیارهایی بود که نهایتا طبق جمع‌بندی صورت گرفته؛ پسته، زعفران، کشمش و زیره به عنوان محصولات اولویت‌دار استان شناسایی شدند. این جمع بندی به اتاق ایران ارائه خواهد شد تا نهایتا با هم‌فکری وزارت جهاد کشاورزی برای بهبود شرایط تولید و صادرات آن ها برنامه‌ریزی صورت بگیرد.
عیدی‌زاده اضافه کرد: براساس آخرین آمارها بیش از 43 هزار تن پسته طی یک سال در استان تولید می‌شود که ارزش تولید آن حدود 42 هزار میلیارد ریال است. این محصول 3834 نفر را در استان مشغول به کار کرده است و سطح زیر کشت آن در استان حدود 100 هزار هکتار است. همچنین میزان تولید زعفران در استان بر اساس آخرین آمارها 298 تن بود که ارزش آن 23 هزار میلیارد ریال برآورد شد و در این صنعت 90 هزار بهره‌بردار در استان وجود دارد.
سرپرست دفتر کشاورزی اتاق مشهد افزود: یکی از دیگر از محصولات اولویت‌دار استان کشمش است که 110 هزار تن در سال تولید می‌شود. در این صنعت نیز 23 هزار و 116 بهره‌بردار در حال فعالیت هستند. زیره نیز با 5865 تن تولید در سال در جایگاه بعدی قرار گرفته است.
وی در خصوص چالش‌های تامین نهاده‌های دامی مورد نیاز دامداران و مرغداران کشور از طریق سامانه بازارگاه نهاده‌های کشاورزی گفت: قرار است نهاده‌های دامی مورد نیاز دامداران و مرغداران از طریق سامانه بازارگاه تامین شود که البته ایرادات این سامانه با برگزاری جلساتی با تشکلها و فعالین مشخص شده و طی نامه‌ای به وزارت جهاد کشاورزی ارسال خواهد شد. یکی از ایرادات وارده، فقدان جایگاهی مستقلی برای تشکل‌های اقتصادی است.
عیدی‌زاده بیان کرد: همچنین تمهیدات مربوط به ورود واسطه‌ها در این سامانه تعیین نشده و ممکن است این افراد بتوانند با استفاده از رمز عبور تولیدکنندگان، به سامانه وارد شوند. علاوه بر این زمان تحویل نهاده‌های سفارش شده در این سامانه نامشخص است. عدم پیش‌بینی نهاده برای افرادی که عضو هیچ تعاونی نیستند، به عنوان یکی دیگر از مشکلات این سامانه احصاء شده و عدم کنترل صحت اطلاعات توسط دامداران نیز به عنوان نقایص آن برشمرده شده است.
*سامانه بازارگاه با سیاست حمایت از تشکل‌های اقتصادی منافات دارد
در ادامه نیز فرشید صراف، رئیس اتحادیه گاوداران و دامداران صنعتی خراسان رضوی، با اشاره به ایرادات سامانه بازارگاه اضافه کرد: سامانه بازارگاه با سیاست‌گذاری دولت در حمایت از تشکلها منافات و با اهداف تشکلی و محور قرار دادن آن در این ساختار فاصله دارد و قدرت چانه‌زنی را به شدت کاهش می‌دهد. هزینه تولید با این فرایند و ساختار افزایش پیدا می‌کند. مسئله پایش کیفیت در این سامانه نیز مشکلات خود را دارد و مسیری وجود ندارد تا بی‌کیفیتی کالاهای سفارش شده، منتقل شود.
وی افزود: از طرفی، امکان انتقال برخی اقلام به واحدهای تولیدی توسط این سامانه بسته شده است و راهی برای انتقال این مطلب نیست که کالا کیفیت نداشته است. مسئله دیگری که بسیاری از تولیدکنندگان درگیر آن هستند، بانک‌هاست. بانک هیچ ضمانت اجرایی برای تشکل در نظر نمی‌گیرد. سبک کار این سامانه مانند بورس کالای کشاورزی است. همچنین شرایط این سامانه به گونه‌ای است که از با سوءاستفاده از تولیدکننده و خرید رمز عبور او، نسبت به خرید مواد اولیه اقدام کرد.
او ادامه داد: کار این سامانه ارسال کالا به صورت مستقیم از واردکننده به تولیدکننده است. با این حال بایستی راستی‌آزمایی این مسیر باید توسط تشکلها صورت بگیرد، نه اینکه نقش آن ها نادیده گرفته شود. به عنوان نمونه ممکن است تولیدکننده در مقطعی که تولید ندارد، از این سامانه برای خرید مواد اولیه استفاده کند.
صراف با بیان اینکه یکی دیگر از ایرادات سامانه بازارگاه این است که پس از خریداری کالا و واریز مبلغ، زمان دریافت آن مشخص نیست، گفت: تولیدکننده کالا را به این نیت که حتما سر وقت به دست او خواهد رسید، خریداری می‌کند اما به دلیل نامشخص بودن زمان دریافت کالای خریداری شده از طریق این سامانه، مجبور است تا از طرق دیگری اقدام به خریداری مواد مورد نیاز خویش نماید.
*به دنبال عرضه ذرت و جو از طریق سامانه بازارگاه هستیم
در ادامه سعادت علی‌نیا، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در واکنش به انتقادات از سامانه بازارگاه گفت: سامانه مذکور در راستای اجرای قانون مبارزه با قاچاق کالا و همچنین مصوبات کارگروه تنظیم بازار کشور راه‌اندازی شد و مقرر تا هر نهاده‌ای که با ارز دولتی وارد می‌شود، از طریق این سامانه در اختیار تولیدکنندگان قرار بگیرد. هدف از راه‌اندازی این سامانه نیز تثبیت قیمت‌گذاری و جلوگیری از واسطه‌گری بوده و در حال حاضر این سامانه برای فروش کنجاله سویا مورد استفاده قرار گرفته است.
وی با پذیرش بعضی ایرادات وارده به این سامانه بیان کرد: نقایصی متوجه این ساختار است اما در مجموع راه‌اندازی را آن ضروری می دانیم البته که نقایص آن باید برطرف شود.
علی‌نیا با اشاره به تعداد اتحادیه‌ها و تعاونی‌های ثبت شده در این سامانه گفت: در حال حاضر 1441 واحد مرغ‌داری، 205 واحد دامداری، 54 واحد تولید خوراک دام، 7 اتحادیه و 84 تعاونی در این سامانه ثبت نام داشته‌اند. طی مدت راه‌اندازی این سامانه 6800 تن کنجاله سویا از طریق آن خریداری شده است. تاکید ما بر بارگذاری شرایط خریداری ذرت و جو در این سامانه است. از سویی، با راه‌اندازی این سامانه امکان تعیین ظرفیت و میزان تولید تمامی واحدهای ثبت شده فراهم آمده است.
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در خصوص تاخیر حمل کالاها از مبادی ورودی تا محل تحویل به خریدار، تصریح کرد: ممکن است دامدارانی که از طریق این سامانه کالا خریداری می‌کنند، تا زمان دریافت آن کمی با وقفه مواجه شوند که علت این وقفه نیز از طریق این سامانه قابل ردیابی است.
علی‌نیا در خصوص مشکلات مربوط به واحدهای تولید مواد لبنی و نظارت‌های دامپزشکی بر آن ها نیز تاکید کرد: اگر شیر مورد استفاده کارخانجات از مراکز جمع‌آوری شیر تحویل گرفته شود، نیازی به نظارت دامپزشکی بر فرآوری آن نیست.
وی با اشاره به مشکلات کارخانجات تولید نهاده‌های دامی و طیور گفت: در حال حاضر حدود 70 درصد نهاده‌های دام و طیور در کارخانجات خوراک دام استان تولید می‌شود. طی 7 ماه نخست امسال 70 هزار تن ذرت توزیع شده که 10 درصد نیاز استان است و بیشتر تامین آن توسط همین کارخانجات صورت گرفته است.
* سه مرتبه افزایش قیمت شیر در یک سال و عدم تبعیت دامداران
در ادامه این نشست مهدی هدایت‌نیا، مدیرعامل شرکت تعاونی تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی پاستوریزه خراسان ، با اشاره به برخی مشکلات پیش روی کارخانجات صنایع لبنی استان اظهار کرد: یکی از مشکلات اصلی ما دخالت دولت در کار کارخانجات تولید مواد لبنی است. به عنوان نمونه طی سال گذشته دولت 3 مرتبه قیمت شیر را افزایش داد تا در کمتر از یک سال قیمت این محصول 66 درصد رشد پیدا کند اما گاوداران از این قیمت تبعیت نمی‌کنند. همین مسئله موجب کمبود شیر شده و کارخانجات نیز مجبور به خرید شیر با نرخ آزاد هستند.
وی ادامه داد: همچنین در حال حاضر به دلیل افزایش قیمت گوشت، دامداران به سمت فروش دام رفته‌اند و به همین دلیل افزایش تولید مواد لبنی نداشته‌ایم و همین مسئله موجب بروز برخی کمبودها شده است. به نظر دولت می‌تواند نظارت کافی بر علوفه یارانه‌ای اعطایی به گاوداران داشته باشد و وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌تواند با این معضلات برخورد کند.
هدایت‌نیا بیان کرد: یکی دیگر از مشکلات ما افزوده شدن نظارت دامپزشکی بر روند نظارت اداره کل استاندارد است. بر طبق قوانین نیز برای محصولاتی که فرآوری می‌شوند، احتیاجی به چنین سطح از نظارت ها نیست.
مدیرعامل شرکت تعاونی تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی پاستوریزه خراسان خاطرنشان کرد: مسئله دیگر لایحه قانون دائمي ماليات بر ارزش افزوده است که در آن معافیت‌هایی برای عرضه ماست و شیر در نظر گرفته شده ولی با گذشت یک سال، هنوز این لایحه به تصویب نرسیده است. تقاضای ما تصویب و ابلاغ هرچه سریع‌تر مفاد لایه مذکور است. همچنین باید تلاش کرد تا در لایحه جدید دیدگاه کمیسیون کشاورزی مبنی بر معافیت محصولات لبنی نیز لحاظ شود.
شریعتی‌مقدم در مورد مشکلات مربوط به واحدهای تولید مواد لبنی، خصوصا نظارت دامپزشکی بر آن ها نیز عنوان کرد: می‌توان نظارت‌ها را به صورت دوره‌ای انجام داد تا هزینه کمتری را متوجه کارخانجات شود. باید توجه داشت اگر نظارتی هم لازم باشد، چنین نظارت‌هایی به صورت دائم فایده‌ای نخواهد داشت. به طور کلی بهتر است یک راهکار میانی برای این منظور اعمال شود و اگر این مشکل رفع نشد، می‌توان آن را در سازمان جهاد کشاورزی استان و یا نهایتا در شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی مطرح کرد.
*کاهش تولید کارخانجات تولید خوراک دام و طیور استان به یک‌سوم ظرفیت واقعی
فریدون کافی، دبیر انجمن صنفی کارخانجات خوراک دام، طیور و آبزیان خراسان رضوی، با بیان اینکه با توجه به مصرف بالای مواد اولیه توسط کارخانجات تولیدکننده نهاده‌های دامی، با کلیات راه‌اندازی این سامانه موافق هستیم، گفت: البته باید مانع سوءاستفاده‌های فرصت‌طلبان شد. باید یک کد رمز و پروانه بهره‌برداری برای کسانی که از این سامانه استفاده می‌کنند، تعریف شود. لازم است توجه کنیم که اگر مصرف‌کننده در تامین نقدینگی دچار مشکل باشد، مواد مورد نیاز خود را از دلال خریداری خواهد کرد. خوشبختانه با راه‌اندازی امکان خرید کنجاله سویا در این سامانه ظرف 5 روز، کالای مورد نیاز به مقصد حمل می‌شود.
وی اضافه کرد: مسئله دیگری که با راه‌اندازی این سامانه برطرف شده، این بود که پیش از این ممکن بود مصرف‌کننده 100 تن کالا خریداری کند اما هنگام تحویل 98 تن به دست او برسد. پیگیری بازگشت پول این 2 تُنِ مفقوده وقت زیادی را از خریدار می‌گرفت ولی از طریق این سامانه، در صورت بروز چنین شرایطی، پول به سرعت به دست خریدار خواهد رسید.
دبیر انجمن صنفی کارخانجات خوراک دام، طیور و آبزیان خراسان رضوی گفت: تعداد واحدهای تولید خوراک دام در استان 74 مورد است که تمام آن ها پروانه فعالیت خود را از سازمان صنعت، معدن و تجارت یا معاونت خدمات و صنایع روستایی وزارت جهاد کشاورزی دریافت کرده‌اند. به همین تعداد هم کارگاه غیرمجاز تولید خوراک دام وجود دارد که ضربات سنگینی به صنعت، مرغ‌دار و دامدار وارد می‌کنند. مسئول برخورد با این واحدها دامپزشکی و سازمان جهاد کشاورزی است که کارگروهی برای همین منظور راه‌اندازی شده و شناسایی مجموعه‌های غیرمجاز آغاز شده است.
کافی با بیان اینکه کارخانجات خوراک دام و طیور استان جزو صنایع تبدیلی بخش کشاورزی به شمار می آیند و فعالان بخش کشاورزی نیز از مالیات معاف هستند، اظهار کرد: با توجه به این مسئله و سود حداقلی کارخانجات خوراک دام، اعمال ضریب مالیاتی 5.5 درصد برای آن بسیار زیاد بوده چراکه حداکثر سود این کارخانجات 2.5 درصد است. این مسئله را سالها است که مورد پیگیری قرار داده ایم.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات ما نرخ و تعرفه حامل‌های انرژی برای کارخانجات خوراک دام و طیور است که مورد مذکور براساس تعرفه‌های بخش صنعت محاسبه می‌شود. این مسئله موجب افزایش قیمت محصولات ما خواهد شد.
دبیر انجمن صنفی کارخانجات خوراک دام، طیور و آبزیان خراسان رضوی با بیان اینکه، افزایش 2 تا 3 برابری قیمت نهاده‌های دامی از یک سو و کمبود آن از سوی دیگر، باعث شده تا نقدینگی کارخانجات تولید خوراک دام و طیور کاهش پیدا کند، گفت: این مسئله عامل کاهش ظرفیت تولید این مجموعه‌ها به یک‌سوم بوده است. در حال حاضر بیش از 1800 میلیارد تومان در کارخانجات تولید نهاده‌های دامی و طیور در استان سرمایه‌گذاری شده و روزانه 6000 تن تولید کنسانتره دامی در آن ها صورت می‌گیرد. خراسان رضوی مقام اول تولید کنسانتره دامی در کشور است و 30 تا 35 درصد تولید کنسانتره دامی کشور را در اختیار دارد.
وی با گلایه از سیاست‌های انقباضی بانک‌ها در پرداخت تسهیلات تصریح کرد: سیاست انقباضی بانک‌ها تشدید شده و وام‌های ارزان‌قیمتی به فعالان اقتصادی تعلق می‌گیرد. به عنوان نمونه، این‌گونه تصور می‌شود که وامی به مبلغ 2 میلیارد تومان ارزش بالایی دارد در حالی که این مبلغ تنها کالای اولیه 5 روز کارخانجات ما را تامین می‌کند. کارخانجات تولید نهاده‌های دامی و طیور استان، حداقل به صورت روزانه 5 میلیارد تومان گردش مالی دارند اما متاسفانه با حداکثر 35 درصد ظرفیت کار می‌کنند.
رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق مشهد در خصوص مصائب تولید نهاده‌های دامی توسط کارخانجات تولید خوراک دام و طیور در استان اظهار کرد: کارخانجات خوراک دام برای خود نقشه راهی تعیین کنند چون ضروری است که پروژه‌محور پیش برویم. پیشنهاد من این است که کمیسیون کشاورزی اتاق یک مصوبه در مورد طرح توسعه اقتصادی، صادرات و ساماندهی صنعت خوراک دام به شکل گام به گام ارائه کند و مجلس و کمیسیون اقتصادی آن نیز در این ماجرا مشارکت نمایند تا دستگاه‌های ذی‌ربط در این کار به ما یاری برسانند. علاوه بر این باید در بخش‌های مختلف با معین‌های اقتصادی استان همکاری لازم را داشته باشیم. اگر کارخانجات تولید خوراک دام و طیور در حد ظرفیت خود کار کنند، به طبیعت نیز کمک خواهد شد چراکه با تولید صنعتی خوراک دام، مراتع از چرای بی‌رویه دام‌ها نجات می‌یابد.
*آب بخش صنعت استان از کشاورزان خریداری خواهد شد
در ادامه این نشست غلامعلی رخصت، رئیس کمیسیون صنعت اتاق مشهد، با اشاره به مشکلات تقاضای آب در دامداری‌های خراسان رضوی اظهار کرد: کمیسیون کشاورزی بخش‌های مرتبط زیادی با کمیسیون صنعت دارد. بسیاری از مسائل و مشکلات بخش کشاورزی به صنعت مربوط است. امیدواریم با همکاری کمیسیون صنعت بتوانیم از نظرات فعالان حوزه کشاورزی نیز باخبر شویم. البته باید توجه داشت مشکلات و مسائل بخش صنعت بسیار زیاد است و حل آن به صورت تسکین موقت پیش می‌رود. امیدواریم نقشه‌ای جامع برای حل مشکلات صنعت تدوین شود.
وی با اشاره به مشکلات صنایع استان در حوزه تامین آب گفت: بخش صنعت استان محروم از آب است و مصرف آب در این بخش بسیار کم ولی اشتغال این حوزه بسیار بالاست. خواهش ما این است که سهم آب بخش صنعت بیشتر شود چراکه اشتغال در این حوزه حرف اول را در استان می‌زند.
غلامرضا ممدوحی، مدیر حفاظت و بهره‌برداری منابع آب شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی، در این نشست بیان کرد: آب منطقه‌ای به استناد قانون، در هر برنامه‌ای تخصیص مختصری از آب برای بخش صنعت در نظر می‌گیرد. با این حال شرکت ما براساس همان قوانین حق ندارد در دشت‌های ممنوعه سهم آب به کسی تخصیص دهد. برای حل این موضوع قرار شد با تفاهمی که با کشاورزان صورت گرفت، با توجه به کاهش سطح آب زیرزمینی، تخصیص آب به بخش صنعت از محل آب کشاورزی انجام بگیرد و فعالان بخش صنعت، آب مورد نیاز خود را از کشاورزان خریداری کنند.
