آموزش فنّی با محوریت مهارت‌های شغلی و ورزش؛ نیاز امروز حاشیه شهر است
در پنجمین جلسه کمیسیون مسئولیت های اجتماعی اتاق مشهد مطرح شد:
آموزش فنّی با محوریت مهارت‌های شغلی، نیاز امروز حاشیه شهر است
در پنجمین جلسه کمیسیون مسئولیتهای اجتماعی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ موضوع ضرورت ارائه آموزش‌های فنی با محوریت مهارت‌های شغلی و نیز توجه به ورزش در مناطق حاشیه شهر مورد بررسی و گفتگو قرار گرفت.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ «ناصر صادقی» در ابتدای این نشست با اشاره به اینکه پیشنهاد موضوع این جلسه از سوی مدیرکل تأمین اجتماعی استان مطرح شده است، گفت: اشراف اطلاعاتی اداره‌کل تأمین اجتماعی باعث شده تا موضوع نوجوانان و جوانانی که در حاشیه شهر زندگی می‌کنند و می‌توانند از امکانات معطل مانده شهرداری و سازمان‌های دولتی در آن مناطق استفاده کنند، به کمیسیون مسئولیت های اجتماعی اتاق ارائه گردد و با رایزنی‌های لازم، این امکانات برای مناطق محروم حاشیه شهر مورد استفاده قرارگیرد.
وی با اشاره به برگزاری لیگ کسب و کار نوجوانان که مرکز آموزش اتاق بازرگانی خراسان رضوی در صدد برگزاری آن است اظهار کرد: این برنامه را می‌توان برای حاشیه شهر نیز اجرا کرد. روز پایانی جشنواره کسب و کار، هفتم اسفند ماه برگزار می شود. در سال گذشته طرح های کسب و کار بسیار خلاقانه‌ای از سوی نوجوانان ارائه شد و قطعاً دانش‌آموزان مناطق محروم نیز ایده هایی دارند که می تواند ارائه شود. برهمین اساس، امیدواریم بتوانیم در این زمینه ساز و کاری ایجاد کنیم و آماده پیگیری نظرات اعضای کمیسیون در این خصوص هستیم.
*لزوم ارائه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در حاشیه شهر
در ادامه تریبون در اختیار «رضا حمیدی»، رئیس کمیسیون مسئولیتهای اجتماعی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی قرار گرفت؛ او ابتدا به تشریح شرایط و وضعیت جمعیتی حاشیه شهر مشهد پرداخت و گفت: امروز حاشیه مشهد بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد که اکثر آنها روستای خود را به خاطر کمبود آب یا چالش های اقتصادی ترک کرده و به حاشیه این شهر آمده اند. نظارت ضعیف و عدم توجه به نیازهای ضروری این جمعیت می‌تواند خطری بالقوه برای اقتصاد، امنیت و نظم و انضباط شهر باشد که اگر یک سوم یا یک چهارم آنها جوان باشند، این آمار به شدت قابل ملاحظه است.
وی افزود: پیش از این پیشنهاد شده بود که برخی از ۲۴ حرفه‌ای که در آموزش های فنی و حرفه ای ارائه می گردد، در روستاها آموزش داده شود تا اگر این افراد به شهر آمدند برای یافتن شغل، توانمندی داشته باشند. برای این منظور می‌توان حتی در چادر آموزش ها را ارائه داد.
وی با اعلام اینکه ایجاد باشگاه ورزشی در مناطق حاشیه شهر فکر بسیار خوبی است، اما اولویت را باید به گسترش آموزش فنی و حرفه ای بدهیم، اظهار کرد: در این آموزش ها حتی می توان دوره های ۶ ماهه را با فشرده تر کردن کلاس ها و ساعت های آموزشی سه ماهه برگزار کرد تا یک جوان در آن منطقه حرفه‌ای بیاموزد و به جای اینکه خطر بالقوه به شمار رود، هنر خود را ارائه نماید.
حمیدی ادامه داد: پس از آموزش‌های فنی و حرفه‌ای باید به باشگاه های ورزشی در آن مناطق توجه کرد زیرا چنین باشگاه‌هایی جنبه بهبود اخلاقی را برای جوانان به همراه دارد و آنها را از فساد دور می کند.
وی بر لزوم انجام کار کارشناسی لازم برای اطلاع از اینکه چه رشته‌های ورزشی را می‌توان بدون برخی امکانات در آن مناطق گسترش داد، تاکید و اظهار کرد: هرچه شهرداری و مقامات دولتی و بخش خصوصی به این جمعیت توجه کنند، به آینده خود و فرزندانشان لطف کرده‌اند. فراموش نکنیم که اگر زندگی به افراد حاشیه شهر سخت بگذرد تبعات بدی به دنبال خواهد داشت. پدیده حاشیه شهر که روز به روز در حال افزایش است، باید جدی گرفته شود و مطبوعات نیز به این موضوع به طوری که احساس مسئولیت را تقویت کند، بپردازند تا هرکسی که مقاله ای را در این باره مطالعه کرد، سهم خود از این جریان را تعیین نماید.
حمیدی افزود: باید به چگونگی پیاده کردن طرح توسعه ورزش در مناطق حاشیه شهر در کنار توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در این مناطق توجه کرد.
رئیس کمیسیون مسئولیت های اجتماعی اتاق مشهد با اشاره به کم آبی به عنوان دلیل اصلی ترک روستا و گرایش مردم به حاشیه شهر ابراز کرد: امروز به دلیل بی دقتی کم آبی را خطرناک تر می کنیم. بخش اعظمی از مصرف آب مربوط به حوزه کشاورزی است و اگر این بخش ۱۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف داشته باشد، اثر بسیار بالایی را شاهد خواهیم بود. امروز کشاورز ما با روش غرقابی کشت می کند در حالی که با روش آبیاری قطره‌ای مصرف آب تا ۴۵ درصد کاهش می‌یابد و از محل این صرفه‌جویی می توان استان را نجات داد.
وی با بیان اینکه میلیاردها تومان برای انتقال آب از دریای جنوب هزینه خواهد شد، تصریح کرد: اگر مصرف آب کشاورزی را کنترل کنیم، این استان تا ۳۰ سال دیگر نیاز به انتقال آب از دریاهای جنوب ندارد. نمایندگان مجلس در این مقوله نباید تنها به خواسته‌های خود توجه کنند بلکه باید به فکر منافع کشور باشند. آب موقعیت ویژه‌ای دارد و باید به فکر نجات آن بود.
حمیدی خاطرنشان کرد: دولت باید به طور تکنیکال موضوع آبیاری قطره ای را بررسی کند و اجرایی شدن کامل آن را در پیش گیرد تا مصرف آب در بخش کشاورزی کاهش یابد.
*پرداختن به آموزش شغل، هنر و ورزش برای پیشگیری از اعتیاد
سپس حمیدرضا پوریوسف، مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی با بیان اینکه میزان آسیب حاشیه شهر مشهد بسیار بالاست، اظهار کرد: اگر بپذیریم که طبق آمار رسمی ۳ تا ۴ درصد افراد خراسان رضوی معتاد هستند، در برخی اجتماعات این آمار افزایش می‌یابد و طبق بررسی های گذشته در جامعه کارگری تا ۲۰ درصد افراد معتاد بودند. در حاشیه شهر مشهد هم به دلیل شرایط آن منطقه میزان آلودگی به اعتیاد بسیار بالاست.
وی پایین آمدن سن اعتیاد و جمعیت ۱۲درصدی زنان در میان معتادان را دو مسئله نگران کننده در حوزه آسیب های اجتماعی خواند و گفت: موضوع دیگر نوع و سبک مصرف مواد مخدر است که از مواد سنّتی و تقریباً کم آسیب به مواد صنعتی و پر آسیب تبدیل شده و نحوه استعمال مواد از خوراکی به تزریقی گرایش یافته است. نکته دیگر آمار قابل توجه جمعیت دانش‌آموزان معتاد حاشیه شهر است که به همین دلیل آموزش و پرورش درمان دانش‌آموزان معتاد را در دستور کار قرارداده است.
پوریوسف افزود: راه اصلی پیشگیری از اعتیاد تنها این نیست که به مردم بگوییم مواد مخدر ضرر دارد و آن را مصرف نکنند؛ بلکه جامعه شناسان معتقدند باید به افراد جامعه بیاموزیم که ارزشمند باشند و تلاش کنیم از طریق برگرداندن ارزش ها به خانواده‌ها از آسیب ها بکاهیم.
وی موثرترین راه برای پیشگیری از اعتیاد را پرداختن به هنر، ورزش و مهم‌تر از همه آموزش شغل دانست و گفت: ما باید به جوانان و نوجوانان هویت بدهیم تا از بی ارزش شدن در جامعه مصون بمانند. اگر به سلامت روان اهمیت دهیم، به پیشگیری از اعتیاد و سالم سازی جوانان توجه کرده‌ایم و خانواده به عنوان یک نهاد مهم باید کارکردی موثر در این زمینه داشته باشد.
مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی یادآور شد: آموزش فنی و حرفه ای یک عمل پیشگیرانه برای آسیب های اجتماعی است و در این زمینه سایر دستگاه ها هم می‌توانند وارد کار شوند؛ به طور مثال شورای مبارزه با مواد مخدر که در حاشیه شهر اقداماتی انجام داده، می تواند پای سایر دستگاه ها را هم به این موضوع باز کند.
وی خواستار تشکیل کمیته پیگیری توسعه ورزش های همگانی در حاشیه شهر مشهد شد و افزود: با کمک گرفتن از خیران و هیئت های ورزشی در این کمیته می‌توان کاری نظام مند انجام داد و می توان این کار را در محله‌ای پر آسیب از نوروز امسال آغاز نمود.
وی بر لزوم توجه به اتباع خارجی در حاشیه مشهد و داشتن برنامه هایی چون جام رمضان برای آنها تاکید و بیان کرد: ۵۰۰ هزار اتباع خارجی در مشهد حضور دارند که ۳۰۰ هزار نفر از آنها با کارت تردد و ۲۰۰ هزار نفر غیر قانونی و فاقد کارت تردد هستند؛ این یعنی نیم میلیون نفر در حاشیه شهر مشهد از اتباع خارجی هستند.
حمیدی رئیس کمیسیون مسئولیت های اجتماعی اتاق مشهد نیز با بیان اینکه هنوز ارزش آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در خانواده‌های ما مشخص نیست، اظهار کرد: این آموزش‌ها هنوز کاری ارزشمند تلقی نمی شود درحالی که در کشورهایی چون انگلستان و آلمان ۷۵ درصد آموزش ها عملی و ۲۵ درصد تئوری است.
در ادامه، سیما محمودی، معاون دفتر اجتماعی استانداری به تشریح اقدامات این دفتر در مناطق حاشیه شهر پرداخت و گفت: توجه به حاشیه شهر از دو سال پیش به طور ویژه در دستور کار دفتر اجتماعی استانداری قرار گرفت و برای تسهیل ارتباط با مردم و احیای عزت نفس و یکپارچه سازی آن ها دفاتر تسهیل گری ایجاد شد. امروز بستر انجام کار در حاشیه شهر فراهم است؛ چهار دفتر تسهیلگری تحت نظارت دفتر اجتماعی استانداری و ۲۰ دفتر تحت مدیریت شهرداری قرار دارد. ما آماده برگزاری جلسات بین مدیران دفاتر زیر مجموعه استانداری با کمیسیون مسئولیتهای اجتماعی اتاق بازرگانی هستیم تا آمار و اطلاعات این مناطق را در اختیار شما قرار دهند. در این دفاتر «تمام‌شماری» کاملی صورت گرفته و آموزش فنی و حرفه‌ای نیز سال گذشته در کانکس هایی در آن مناطق انجام شده است.
وی افزود: در چهار محله شهید قربانی، التیمور، اسماعیل آباد و سیس آباد کارشناسانی داریم که در دفاتر تسهیلگری پویا هستند. این دفاتر به مدت سه سال فعالند و سپس کار به مردم سپرده می شود. در حوزه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، برای برگزاری دوره های آرایشگری، خیاطی و تراشکاری اعتبار ویژه‌ای در نظر گرفته شده است. در حوزه ورزش نیز در محله شهید مطهری زمین چمن مصنوعی ایجاد خواهد شد و دانشگاه علوم پزشکی نیز مرکز حمایت از زنان آسیب دیده را در حاشیه شهر ایجاد کرده است.
ما حمیدی، رئیس کمیسیون مسئولیتهای اجتماعی اتاق مشهد پس از شنیدن صحبت‌های معاون دفتر اجتماعی استانداری گفت: امروز تنها ۲ درصد از جوانان حاشیه شهر آموزش فنی و حرفه ای می بینند؛ از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر جمعیت حاشیه شهر، ۶۰۰ هزار نفر جوان هستند و ۲درصد یعنی تنها ۱۲ هزار نفر از آنها آموزش فنی و حرفه‌ای دیده اند. ابتدا باید ببینیم آموزشگاه‌های این مناطق در چه سطحی است و چند نفر در آن مناطق به آموزش احتیاج دارد. استانداری کار را در این زمینه آغاز کرده اما تنها ۲ درصد از افراد آموزش دیده اند.
وی خاطرنشان کرد: مشهد در اکثر آسیب های اجتماعی رتبه اول و یا دوم کشور را دارد؛ در طلاق، کودک آزاری، همسر آزاری و موارد دیگر مشهد رتبه اول و قم رتبه دوم ایران را دارند؛ اما چرا مقامات دولتی از خوبی های این شهر دفاع می کنند؟ باید ببینیم آمارها انسان را قانع می‌کند و یا حقایق؟
*لزوم توجه به منشاء آسیب های اجتماعی
سلیمان فرامرزی، مدیرعامل شرکت گلشیر نیز یکی از افرادی بود که در این جلسه به ایراد سخن پرداخت؛ او ابتدا با طرح این سوال که «باید ببینیم چرا جمعیت حاشیه شهر در حال افزایش است»، اظهار کرد: لازم است همزمان با اهمیت دادن به ورزش که مربوط به اوقات فراغت افراد است، آموزش فنی و حرفه‌ای به عنوان تسهیل کننده راه زندگی را مد نظر قرار دهیم. رضایت از زندگی یکی از عواملی است که فرد را به نشاط می آورد و برای استمرار این رضایت و احساس نشاط باید به اسباب این عوامل توجه کرد.
وی افزود: برای عدم ماندگاری در روستاها فاکتورهای زیادی وجود دارد و عدم بهره وری بیشتر از آب، بیش از کم آبی در این زمینه اثر گذار است. فراموش نکنیم که فقر، بیکاری، عدم تعادل بین هزینه و درآمدها و همه آنچه در این جامعه رخ می‌دهد، ناشی از مشکلات اقتصادی است و اگر اقدامات لازم صورت نگیرد، آمار فزاینده‌ای از آسیب ها را در سال های آینده خواهیم داشت.
وی تأکید کرد: مباحث فنی و حرفه‌ای و ورزش موضوعات بسیار مهمی است اما مهم تر از آن این است که یک قدم عقب تر برگردیم و منشاء بروز و ظهور آسیب‌ها را از بین ببریم.
* استعدادیابی و آموزش در ورزش اهمیت بسیاری دارد
زهرا حجت مدیرعامل خیریه توانبخشی همدم نیز پیشنهادی در زمینه ورزش در مناطق حاشیه شهر ارائه و ابراز کرد: به عنوان کسی که در یک مؤسسه خیریه کار می کنم، می دانم ورزشکاران علاقه مندی هستند که می توانیم از آنها برای همکاری جهت توسعه ورزش در مناطق حاشیه شهر دعوت کنیم زیرا حضور و نام آنها باعث می شود توجه افراد برای حضور در باشگاه ها جلب گردد.
سپس تریبون در اختیار سیدحسن خدادادیان حسینی، رئیس اداره روابط عمومی اداره کل تأمین اجتماعی استان قرار گرفت؛ خدادادیان گفت: اگر تأمین اجتماعی موضوع توجه به ورزش در مناطق حاشیه شهر را مطرح کرده، دلیلی بر رد سایر فعالیت ها نیست. دیدگاه اصلی ما این است که برگزاری المپیادهای علمی و ورزشی را در مناطق محروم در دستور کار قرار دهیم.
وی ادامه داد: اگر امروز دفاتر تسهیلگری در حاشیه شهر درگیر آمارسازی شده‌اند، کمیسیون مسئولیتهای اجتماعی می‌تواند به عملیاتی کردن اقدامات در آن دفاتر کمک کند. این اتفاق می تواند با همراهی سازمان‌های مردم نهاد تأثیرگذار در این زمینه رقم بخورد.
خدادادیان خواستار تشکیل کمیته اطلاع رسانی با همکاری روزنامه‌ها برای معرفی افراد نخبه مناطق حاشیه شهر شد و گفت: انجام هر اقدامی بدون اطلاع رسانی اثرگذاری کمتری خواهد داشت و باید از ظرفیت رسانه‌ها برای حداکثر اثرگذاری استفاده کنیم.
امید احمدیان مدیر عامل شرکت بتن شرق نیز با بیان اینکه با امکاناتی کم می توان فضاهای ورزشی را در حاشیه شهر ایجاد کرد، افزود: در چند سال اخیر شهرداری فضاهایی را در محلات مختلف ایجاد کرده اما در برخی مناطق حاشیه شهر چندان متمرکز و سرمایه گذاری نکرده است که با توجه به قیمت پایین زمین در آن مناطق می توان زیرساخت‌های مناسبی را برای ورزش جوانان و نوجوانان ایجاد کرد.
وی تصریح کرد: استعدادیابی و آموزش در ورزش اهمیت بسیاری دارد و اگر روی این مقوله ها کار کنیم، اثرات بیشتری را شاهد خواهیم بود. همچنین لازم است از مربیانی که می توانند مشوق افراد برای حضور در کلاس ها و دوره های ورزشی باشند، استفاده نمود.
احمدیان یادآور شد: در آموزش های فنی و حرفه‌ای استعدادیابی علمی موضوع مهمی است که در این زمینه می‌توان با الگو برداری از مدرسه کسب و کار تابستانی، شعبه ای از آن را در مشهد ایجاد کرد. باید به نوجوانان و جوانان کمک کنیم تا مسیر شغلی خود را پیدا کنند و این در نجات افراد از بیکاری و جلوگیری از تعویض پی در پی شغل موثر است.
بهزاد علیزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و قائم مقام موسسه آموزش عالی بینالود هم درباره اقدامات این موسسه در زمینه آموزش و ورزش درمناطق مختلف گفت: امروز با بررسی کشوری چون کانادا در می یابیم که این کشور دچار معضل مدرک گرایی است. در کشور ما هم کسی که دارای فن است را بدون مدرک نمی پذیرند. طی مشورتی که با وزارت علوم داشتیم، توانستیم این وزارتخانه را برای برگزاری دوره های کوتاه مدت جهت اخذ مدارک دانشگاهی متقاعد کنیم و بر همین اساس دوره های آموزش عالی آزاد را در موسسه ارائه می دهیم. از امسال نیز هنرستان ها می توانند در دانشگاه بینالود و در دوره‌های آموزشی شرکت کنند.
وی با اشاره به اعزام دانش‌آموزان مناطق محروم به المپیادهای ورزشی از دو سال گذشته گفت: ما در بخش خصوصی و دولتی فعالیت‌های خوبی داشته‌ایم و این آمادگی را داریم که برای برگزاری المپیادهای ورزشی مناطق محروم، محل و سالن خود را در اختیار کمیسیون مسئولیت های اجتماعی اتاق بازرگانی قرار دهیم.
مهندس مهران دانشور نایب رئیس کمیسیون نیز با تأکید به پرهیز از مبتلا شدن به گفتار درمانی و محدود شدن نظرات فقط در جلسات و نشست ها، خواستار اقدام جدی اتاق برای برنامه ریزی و اجرای تصمیماتی شد که با صرف وقت و بر اساس انگیزه های اخلاقی و اجتماعی در اینگونه جلسات مطرح و ارائه می گردد.
* جامعه یاوری خراسان تاکنون ۶ هنرستان را تأسیس کرده است
علی دادور مدیرعامل جامعه یاوری خراسان نیز با اشاره به اقدام این تشکل از چهل سال پیش در ایجاد هنرستان گفت: جامعه یاوری خراسان تاکنون ۶ هنرستان را تأسیس کرده و یکی از آنها در شهر قائن ایجاد شده که به طور سه شیفت کار می‌کند و امروز هیچ جوان بیکاری در آن شهر نیست. منطقه طرق نیز با ۴۰ هزار نفر جمعیت و ۷ هزار دانش آموز نیازمند ایجاد هنرستان است. مردم این منطقه خواستار این اتفاق و انجام همکاری برای تامین هزینه ها هستند.
سید محسن نظام خیرآبادی مدیرکل تأمین اجتماعی خراسان رضوی نیز به عنوان آخرین سخنران در این جلسه گفت: امروز وقت برای ما و جامعه هدف در حاشیه شهر کم است؛ در اکثر روستاها کسانی که باقی مانده اند، دختران روستا هستند و پسران برای یافتن شغل محل را ترک کرده‌اند. پیشنهاد ما این است که در کمیسیون مسئولیت های اجتماعی اتاق بازرگانی یک و یا دو کار را به طور عملیاتی انجام دهیم و با به ثمر رساندن آن کارها کمیسیون را بهتر معرفی کنیم.
در پایان جلسه دبیر کمیسیون با جمعبندی مطالبی که ارائه شد، موارد زیر را بعنوان تصمیمات پنجمین جلسه اعلام و از رئیس کمیسیون درخواست نمود بعنوان عضو هیأت نمایندگان اتاق، زمینه سازی لازم برای تأیید و تصویب این اقدامات توسّط هیأت رئیسه اتاق را انجام دهند.
1) برای همکاری و کمک به استانداری در جهت کارآمد نمودن دفاتر مورد اشاره، اطلاعات مربوط به حاشیه شهر دریافت و مورد بررسی قرارگیرد
2) ضمن تماس با سازمان های غیردولتی و نهادهایی که با جوانان سر و کار دارند، کمبودهای احتمالی و زمینه های همکاری و تقسیم کار در زمینه رشد و پرورش جوانان حاشیه شهر بررسی گردد.
3) برای برگزاری المپیادهای علمی، ورزشی و هنری در مناطق محروم از ظرفیت دانشگاه ها استفاده شود.
4) پس از بازدید از امکانات دانشگاه بینالود، تدوین دوره آموزش قالیبافی و ارائه مدرک علمی در این زمینه با مجوز وزارت علوم مورد بررسی قرارگیرد.
