اهمیت رایزنی جدی برای حل مشکل تجارت با ترکمنستان و آسیای میانه

در اولین جلسه کمیسیون تجارت اتاق مشهد تاکید شد:

اهمیت رایزنی جدی برای حل مشکل تجارت با ترکمنستان و آسیای میانه

اولین جلسه کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، به بررسی وضعیت بازرگانی خارجی خراسان رضوی، چالش های ناشی از کاهش صادرات، گلایه واردکنندگان استان در خصوص عدم تخصیص ارز دولتی، مشکلات ترانزیت با ترکمنستان و... اختصاص داشت.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ «محمدحسین روشنک»، رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد در ابتدای این جلسه با بیان اینکه طی دو ماه گذشته شرایط بسیار سختی را پشت سر گذاشتیم، گفت: در این مدت، ضعیف بودن حوزه علم و دانشمندان در دنیا آشکار شد اما در جریان همین بحران، نکات دیگری همچون ظرفیت ایثار و فداکاری گروه هایی از جامعه نمایان گردید. کادر پزشکی و درمانی بیش از حد تصور در حراست از سلامت جامعه ایثار کردند. در طول این مدت فداکاری های مسئولان استان را نیز شاهد بودیم و کرونا ثابت کرد که متولیان جامعه در خط مقدم مبارزه با کرونا هستند. البته در خلال این بحران گروهی نیز متاسفانه از شرایط موجود سوء استفاده کردند و بر دردهای جامعه افزودند.

وی با اشاره به تعطیلی مراکز اقامتی و بخش های فعال در صنعت گردشگری به موازات با شیوع کرونا در کشورمان، اظهار کرد: فعالان این حوزه با خسارت های جدی مواجه شده و باید حمایت های کافی از آن ها به عمل آید. حوزه تجارت نیز در این مدت با چالش هایی جدی مواجه بود. از این میان، بنگاه های اقتصادی نیز تلاش کردند تا در راستای حفظ اشتغال موجود تلاش کنند. متاسفانه بعضی از این بنگاه ها به رغم در اختیار داشتن منابع مطلوب، دست به تعدیل نیرو زدند.

روشنک افزود: طی 10 روز آغاز شیوع این بیماری در خراسان رضوی؛ ستاد مقابله با کرونای استان توانست تمام نیاز بیمارستانی این خطه را تامین کند و این جز با همراهی و همدلی تمامی دستگاه های متولی، فعالان و تشکل های اقتصادی و... مسیر نمی شد.

این عضو هیات نمایندگان اتاق مشهد در ادامه به دستورکار این جلسه اشاره و عنوان کرد: در جلسه کارگروه توسعه صادرات استان مباحثی مطرح شد که یکی از آن‌ها به‌روز رسانی برنامه های صادرات استان در سال جاری بود؛ این موضوع از سوی سازمان صمت، اتاق بازرگانی و تشکل های مربوطه در دست پیگیری است. حوزه کشاورزی ما بیشترین لطمه را در بحث کرونا شاهد بود و با توجه به اینکه بخش زیادی از صادرات استان از محصولات و فراورده های کشاورزی است، در این زمینه دچار مشکل شدیم.

روشنک افزود: قبلا 2.3 میلیارد دلار صادرات را برای سال جاری پیش بینی کرده بودیم و هم اکنون باید این موضوع را با توجه به شرایطی که ایجاد شده و البته میزان امکان صادرات به آسیای میانه بازتعریف کنیم. همچنین در حوزه واردات باید پیش بینی های لازم را داشته باشیم چرا که نمی‌دانیم سرنوشت ارز 4200 تومانی چه خواهد بود؟

وی بر اهمیت شفاف سازی در حوزه حمایت های ارزی تاکید کرد و خواستار پاسخگویی مسئولان وزارت صمت در این خصوص شد.

رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد با بیان اینکه در حوزه صادرات تاکنون شاهد سنگ اندازی های بسیار بوده ایم، افزود: در خراسان رضوی، نهادهای متولی همراهی خوبی دارند اما بخشنامه ها و دستورالعمل هایی که از مرکز ابلاغ می شود، مخل هستند. آنچه که بازنگری نیاز دارزد، نوع سیاستگذاری هایی است که موانع جدی را رقم می زند.

مرتضی قندچی، نایب رئیس اتحادیه کارگزاران گمرکی استان در ادامه این جلسه به ایراد سخن پرداخت. او به محدودیت های اعمال شده از سوی ترکمنستان در ورود کالاهای ایرانی اشاره کرد و گفت: ترکمنستان بعد از محدودیت جاده‌ای برای کامیون ها در سال گذشته، از 12 فروردین ماه امسال محدودیت واگن ها را هم ایجاد و اعلام کرد تا 15 ماه مِی این محدودیت ها به اتمام می رسد. اما از چند روز پیش مشخص شد که این ممنوعیت تردد تا تاریخ نامعلومی تمدید شده است. ترکمنستان شرایط بسیار بدی از لحاظ تامین موادغذایی خود دارد و امیدواریم ممنوعیت تردد با رایزنی های دولت لغو شود.

*پیگیری برای رفع مشکلات ترانزیت با ترکمنستان

در ادامه تریبون در اختیار غلام‌عباس ارباب خالص، سفیر ایران در ترکمنستان قرار گرفت. او گفت: همه وضعیت ترکمنستان و شرایط حاکم بر آن کشور را می دانیم؛ سخت بودن قانون ترکمنستان مبادلات تجاری را با مشکلات زیادی مواجه کرده است و اقدامات محدودسازی این کشور برای مقابله با کرونا از بهمن ماه و قبل از ایران آغاز شد.

وی افزود: به رغم اتکای جدی ترکمنستان به بحث واردات اما موضوع حفظ سلامت عموم برای مسئولان این کشور در اولویت قرار دارد و از این منظر، سیاست های سختگیرانه ای را در بحث مقابله با شیوع بیماری کرونا در کشور خود اتخاذ کرده اند. مرزهای هوایی، زمینی و ریلی ترکمنستان با کشورهای اطراف را به شدت کنترل می شود و در مواردی حتی این مرزها بسته شده اند. البته که سوابق تعاملات دو کشور به تشدید بعضی مسائل منجر شده است.

ارباب خالص تصریح کرد:با پیگیری هایی که انجام دادیم و طی تماس وزیر راه کشورمان با وزیر ترکمنستان و همچنین پیگیری های سفارت ایران در این کشور، تماسی تلفنی بین روسای جمهور دو کشور در دهم اردیبهشت ماه انجام گرفت و در نتیجه قرار شد در سطح وزرا مکاتباتی صورت بگیرد.

وی توضیح داد: در ملاقاتی که با مقامات ترکمنستان داشتیم، از اقدامات راه آهن در مرز اینچه برون در زمینه احداث تونل‌های سمپاشی صحبت کردیم و از آنها خواستیم با انجام اقدام مشابه امکان صادرات را فراهم کنند؛ ترکمنستانی‌ها طرح را به سازمان بهداشت جهانی منتقل و بحث گندزدایی مسیر را مطرح نمودند و در نهایت طرح ایجاد سوله‌هایی در مرز با اتاق‌های کنترل (در مجموع به طول ۲۰ متر) برای گندزدایی کامیون‌ها تایید و قرار شد ۹ مرز ترکمنستان با این شرایط باز شود که مرزهای اینچه برون، سرخس و لطف آباد هم جزو آنهاست. در این خصوص وزرای دو کشور نیز با یکدیگر صحبت کردند ومقرر گردید تا وزارت راه با استانداران گلستان و خراسان رضوی برای ساخت سوله‌های گندزدایی و سمپاشی هماهنگی لازم را انجام دهد.

*نگرانی فعالان اقتصادی برای از دست رفتن بازارهای هدف

مجید محمدنژاد، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان نیز ابراز کرد: امروز مشتریان بازارهای هدف منتظر تحویل گرفتن کالاهای سفارشی خود هستند که قبل از شیوع کرونا درخواست آن ها را به تولیدکنندگان ما داده بودند و اگر آن‌ها بیش از این تعلل مشاهده کنند، ممکن است کالای مورد نیاز خود را از جایی دیگر تامین کنند. امروز تقریبا همه کشورها راهکار لازم را برای صادرات خود یافته اند و تقاضا داریم برای صدور آنی کالاهایی که از قبل سفارش گرفته شده، تدابیر لازم اتخاذ شود.

این عضو هیات نمایندگان اتاق مشهد با تاکید بر اینکه مدل مذاکره با طرف ترکمنستانی را باید عوض کنیم، افزود: این رویه که در قالب تعاملات دیپلماتیک ارتباطی ایجاد شود و مقرر گردد که تونلی ایجاد شود و بعد هم منتظر افتتاح آن باشیم، می تواند مشکلاتی را رقم بزند. به نظر می رسد باید تلاش شود تا حداقل واگن ها به این کشور وارد شوند.

موسی صفایی، رئیس بازرگانی راه آهن خراسان نیز در این خصوص اظهار کرد: قبل از شیوع کرونا واگن های ما با رعایت نکات لازم به ترکمنستان وارد می شد و در حال حاضر نیز آمادگی لازم برای هرگونه اقدام جهت اجرای پروتکل های مورد توافق طرفین را داریم. ما تونل ضدعفونی داشتیم و اگر مذاکرات به سمتی برود که این تونل را توسعه دهیم و یا جانمایی آن را عوض کنیم، حاضریم در این زمینه هر چه سریع تر اقدامات لازم را به انجام برسانیم و حتی می توان ظرف 3 تا 4 روز در مکان نزدیک به مرز، این تونل را ایجاد کرد.

امید جهانخواه، ناظر گمرکات خراسان رضوی یکی دیگر از حاضران در این نشست بود که درباره ایجاد تونل در دو طرف مرز گفت: باید درباره این طرح هر چه سری عتر موارد لازم به گمرک ابلاغ شود تا در این زمینه اقدام کنیم.

قندچی، نایب رئیس اتحادیه کارگزاران گمرکی استان بار دیگر ابراز کرد: سوال اینجاست که چطور کالاها از دریا و دیگر کشورها وارد ترکمنستان می شود اما برای ورود از ایران مشکل وجود دارد؟ تقاضای ما این است تجار ایرانی در عشق آباد امکان ملاقات با سفیر را داشته باشند و بتوانند مشکلات و مسائل مدنظر خود را مطرح کنند.

روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد نیز در این خصوص گفت: اگر ما اردیبهشت ماه را در صادرات از دست بدهیم و بازگشایی مرز از سوی ترکمنستان یک ماه دیگر طول بکشد، چالش ها دوچندان خواهد شد. البته که معتقدیم طرف ترکمنستانی مجبور خواهد بود تا یک ماه دیگر مرز را باز کند.

وی با تاکید بر ضرورت پرهیز از سیاسی نمودن امور، بیان کرد: به نظر می رسد اگر کار کارشناسی و بهداشتی لازم صورت بگیرد، می توان این مشکل را حل کرد. نگاه ما به این حوزه باید تخصصی باشد.

*ترکمنستان در حال جایگزین کردن مسیر تجارت خود است

محمدعلی امیرفخریان، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز اظهار کرد: ترکمنستان سیاستی را اتخاذ کرده تا مسیر تجارت جایگزین را در نظر بگیرد؛ هم اکنون طبق شنیده های ما کالاهای ترکیه از مسیر کشتی و از طریق باکو وارد این کشور می شود. بررسی ها حکایت از آن دارد که ترکمنستان تجارت خود با ما را کاهش داده و اگر این صحت داشته باشد باید هر چه سریع تر چاره ای بیاندیشیم. ما در عضویت با اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستیم و باید مسیرهای صادراتی را مشخص کنیم. اگر برای بهانه ترکمنستان راهکاری وجود ندارد، باید به دنبال مسیر جایگزین باشیم. اگر قرار است که ترکمنستان مسیر ترانزیتی ما را دچار مشکل کند باید برنامه ریزی کنیم تا برای صادراتمان دچار مشکل نشویم.

ارباب خالص بار دیگر پشت تریبون قرار گرفت و  اظهار کرد: اگر هر چه سریع تر سوله ها ساخته شود، احتمال دارد ظرف 20 روز و حتی کمتر از آن، مشکل برطرف شود. ما باید تمام تلاش خود را انجام دهیم و با توجه به فرصت ایجاد شده، مشکل را حل کنیم.

وی با بیان اینکه پروتکل برای ایجاد تونل ضدعفونی از قبل وجود داشته، افزود: رویکرد ترکمنستان با کشور ما همیشه مبتنی بر همکاری بوده است؛ آن ها همواره در حوزه ترانزیت و انرژی به دنبال همکاری با ما هستند. تلاش این کشور، دسترسی به خلیج فارس از طریق ایران است و امیدواریم با رویکرد ترکمنستان در آینده اصلاحات خوبی در حوزه ترانزیت با این کشور و آسیای میانه شاهد باشیم.

روشنک نیز ابراز کرد: اگر پروتکل های ارتباط تجاری دو کشور مربوط به سال 2007 است، چرا پیش از این اقدامات لازم از سوی کشورمان صورت نگرفته و ما امروز باید برای یکماه معطل اقدام مسئولان بمانیم؟ حقیقت اینجاست که عرصه تجارت در کشور ما متولی مشخصی ندارد وگرنه این طور محدود نمی شدیم. در واقع پیش از آنکه ترکمنستان شرایط قرنطینه را به ما یادآور شود، خودمان باید دست به کار می شدیم و به آنها اعلام می‌کردیم که ظرفیت ها را تامین نموده ایم.

*لزوم رایزنی برای افزایش سهم استان از صادرات تخم مرغ

در ادامه این نشست، تریبون در اختیار جیران جلایر، نماینده امور بین الملل اتاق مشهد قرار گرفت. او گفت: به پیشنهاد سازمان صمت در سال گذشته، برنامه های ترویج و توسعه تجارت استان در سال 99 به تشکل ها و سازمان‌های مرتبط اعلام شد و ما در بخش بین الملل اتاق بازرگانی خراسان رضوی، ظرفیت‌های موجود در حوزه تجارت بین‌الملل را با سازمان صمت مطرح کردیم اما با توجه به بحران کرونا در سطح جهانی، باید ببینیم این برنامه ها قابل اجرا هستند یا خیر؟

علی غفوری مقدم، معاون امور بازرگانی و تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این خصوص، به برنامه های توسعه تجارت با ترکمنستان اشاره و ابراز کرد: مسئله تجارت با ترکمنستان در کمیته پایش تجارت همواره مدنظر قرار می گیرد. مشکلات ما در حوزه تجارت با این کشور صرفا در بحث قرنطینه نیست و ظرف سه ماه آینده باید در راستای رفع موانع موجود و توسعه تعاملات با این کشور تلاش کنیم. اما همین که تماس های مسئولان دو کشور در بالاترین سطح در این روزها اتفاق افتاده نشان می دهد اراده لازم برای حل مشکلات موجود، شکل گرفته است.

وی درباره سهم استان از واردات و صادرات کشور نیز گفت: در دستورالعملی که برای محدودیت صادرات تخم مرغ از استان اعلام شده بود، سهم خراسان رضوی 15 هزار تن اعلام گردید، درحالی که این خطه با توجه به مازاد تولید 50 هزار تنی، فرصت های بیشتری برای صادرات این محصول دارد و باید پیگیر افزایش سهم استان باشیم. در حوزه واردات نیز در بحث برنج پاکستانی بیشترین مصرف را در میان سایر استان ها داریم، درحالیکه در تقسیم بندی سهمیه تجار ما برای واردات این محصول، سهم کمتری در مقایسه با بعضی استان ها نصیب ما شده است. این موضوع در رابطه با شکر خام نیز مصداق پیدا می کند. همچنین در هر حوزه ای که ارز دولتی اختصاص می یابد باید تقاضای اختصاص سهم استان از واردات با ارز دولتی را نیز مطرح و پیگیری کنیم.

امیرفخریان، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت استان نیز با اشاره به تشکیل کمیته رویدادها در سازمان صمت و دخیل کردن تمامی دستگاه ها در این کمیته، اظهار کرد: ادعای ما این است که در این زمینه یکی از کارهای نوآورانه را در کشور داشته ایم تا با دخیل شدن دستگاه ها و تشکل های بخش خصوصی، بهبود عملکرد در حوزه تجارت را شاهد باشیم.

حمید جنتی، مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان نیز در سخنانی ابراز کرد: نزدیک به دو هزار میلیارد تومان یارانه نهاده دامی وارد استان ما شده است که بخشی از آن برای مصرف کننده و بخشی برای تولیدکننده بوده است. نظر به حساسیت این بخش، باید روند توزیع هدفمند شود و اتاق بازرگانی می تواند در این خصوص ورود پیدا کند.

روشنک در این باره گفت: ما موضوع واردات کالا را به زودی پیگیری خواهیم کرد. یک نفر باید پاسخگوی این موضوع باشد چرا به رغم آنکه نرخ رسمی سویا 2400تومان است، این محصول در حال حاضر به قیمت حدود 4900 تومان در بازار خرید و فروش می شود؟

رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد اضافه کرد: آیا کسی هست که مدعی شود ذرت و جو و سویا با ارز آزاد وارد شده است؟ این نهاده ها با ارز دولتی وارد شده اما ما به التفاوت این ارز به جیب چه کسانی می رود؟ رسانه ها باید این مطالبه را داشته باشند که این مابه التفاوت در اختیار کیست؟ حرف ما این است که چرا در این شرایط کشاورز و دامدار ما باید کود و علوفه آزاد خریداری کند؟

علی شریعتی مقدم، رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق مشهد نیز در پایان این نشست به تلاش اتاق ایران برای معافیت مالیاتی بخش کشاورزی و خدمات فنی مهندسی اشاره و اذعان کرد: اقدام بسیار مهمی در اتاق ایران پیگیری شد و برای اولین بار معافیت مالیاتی بخش کشاورزی و خدمات فنی و مهندسی را پیش بینی کردیم؛ این موضوع از سوی وزارتخانه بخشنامه شده و در استان هم اعمال شده است. اما در عین حال این نگرانی وجود دارد که این بخشنامه لغو گردد و احتمال اینکه به روش هایی این مصوبه تحت تاثیر قرار گیرد، وجود دارد.

وی افزود: واقعیت این است که اگر این سختگیری کم شود، صادرکننده واقعی پای کار می آید. باید این موضوع به صادرکنندگان واقعی تسری یابد و تلاش کنیم که واردکننده و صادرکننده برای دریافت و پرداخت ارز با یکدیگر هماهنگ شوند.

شریعتی مقدم تصریح کرد: ما در کمیسیون کشاورزی اتاق ایران فعالیتی را با عنوان طرح تراز آغاز کرده ایم؛ براساس این طرح، باید کسری 5 میلیون دلاری تراز تجاری حوزه کشاورزی و صنایع وابسته را جبران کنیم که این موضوع با مدیریت استفاده از ارز دولتی برای واردات امکان پذیر است.