اعتراض فعالان بخش حمل و نقل بین المللی به هزینه بالای شناورهای رو_رو در بنادر شمالی کشور

رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی:

اعتراض فعالان بخش حمل و نقل بین المللی به هزینه بالای شناورهای رو_رو در بنادر شمالی کشور

 

رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: در راستای انتقال ترافیک کامیون ها از جاده‌های کشور و مرزهای زمینی به سمت دریا و همچنین حمل مستقیم کامیون‌ها، اعم از پر و خالی از طریق بنادر شمالی کشور به کشورهای حاشیه دریای خزر، شناورهای رو- رو (حمل و  نقل ترکیبی ریل به شناور) ، در بنادر شمالی کشور خدمات ارائه می کنند اما هزینه های سنگین آن‌ها، اعتراض فعالان حوزه ترانزیت و حمل و نقل بین المللی را در پی داشته است.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ «احمد زمانیان یزدی» که در نهمین جلسه این کمیسیون سخن می گفت، متذکر شد: حدود دو ماه است که ظرفیت‌های ایجاد شده در بنادر کشور مبنی بر پهلوگیری شناورهای رو-رو،  مطرح و پیرامون آن جلساتی در تهران برگزار شد. در آن مقطع نهادهای متولی نرخ هایی را اعلام کردند و ما نامه ای را به شرکت ها نوشتیم که اگر آمادگی و تمایل دارند تا کامیون هایشان با شناورهای رو_ رو حمل شود به ما اعلام کنند تا برنامه ریزی های لازم در این خصوص انجام بگیرد.

وی ادامه داد: هزینه حمل با شناورهای رو_رو 1500 دلار از بندر انزلی است و باید به آن حق الزحمه راننده تا بندرآکتائو50 به مبلغ دلار نیز اضافه شود. این یعنی، هزینه رفت و برگشت 3هزار و 100 دلار خواهد بود که بسیار سنگین است.

 وی به مکاتبات انجام گرفته از سوی انجمن شرکت های بین المللی حمل و نقل در این رابطه اشاره کرد و یادآور شد: در این نامه که خطاب آن، مدیرکل دفتر ترانزیت، لجستیک و توافق نامه های سازمان بنادر و دریانوردی بود، پیرامون نظرات تشکل های صنفی حمل و نقل ایران و خراسان جهت توسعه شناورهای رو_ رو در دریای خزر نکاتی بیان شد. همچنبن پیشنهاد کردیم، چنان چه دولت تسهیلات 80 درصدی به انجمن حمل و نقل بین المللی ارائه بدهد، خود انجمن آمادگی خرید شناور رو_رو را دارد.

وی در ادامه به موضوع کمبود واگن‌های تجاری برای حمل کالاهای صادراتی کشورمان اشاره و تصریح کرد: مسئله تامین واگن سال هاست که از کانال های مختلف همچون اتحادیه صادرکنندگان، کمیسیون حمل و نقل اتاق مشهد و ... در حال پیگیری است اما همچنان این مشکل به قوت خود باقیست. این موضوع در کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق مشهد در دستور کار قرار گرفت و اعضای کمیته ریلی آن را مورد بررسی قرار دادند. جمع بندی ما به عنوان یک پیشنهاد این است که کمیسیون های تجارت و حمل و نقل و ترانزیت اتاق مشهد، باید شرکتی را برای تامین واگن فراهم کنند.

زمانیان از چالش محدودیت های مرزی برای عبور کامیون های تجاری نیز سخن به میان آورد و خاطرنشان کرد: مرزهای ترکمنستان همچنان بر روی کامیون های ایرانی بسته است. 2 الی 3 ماه پیش توافقاتی صورت گرفت و ترکمنستان به طور آزمایشی در یک بازه زمانی مرز را برای تعداد محدودی ناوگان حمل و نقل جاده ای باز کرد تا کامیون های ایرانی در نقطه صفر مرزی تریلی و بارهای خود را به کامیون های ترکمن تحویل دهند و تخلیه کنند. این بحث از ماه ها قبل مطرح بود و ما به این موضوع اعتراض داشتیم، چرا که نگرانیم این اقدام به یک رویه تبدیل شود.

وی یادآور شد: اخیرا ترکمنستان اعلام کرد که علاوه بر سرخس، مرزهای لطف آباد و اینچه برون را نیز بدین صورت باز می کند تا کالای ایرانی را بر روی ماشین ترکمن بار کرده و حمل توسط ترکمن ها انجام بگیرد. در این خصوص از بخش خصوصی نظرخواهی صورت گرفت ما با این قضیه به شدت مخالفت کردیم البته عنوان کردیم این مسئله برای مدت محدود ایرادی ندارد اما رویه شدن آن قابل قبول نیست، چون ضربه بزرگی به شرکت های حمل و نقل ایرانی وارد می آورد.

*بخش خصوصی باید شرکتی را به منظور واردات واگن ایجاد کند

در ادامه این جلسه کاظم شیردل، عضو هیأت مدیره اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی در سخنانی عنوان کرد: تامین واگن مسئله 20 ساله استان می باشد که به رغم پیگیری های فراوان هنوز حل نشده است، با این حال باید از زحمات و اقدامات مدیرکل راه آهن و راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان تشکر کنیم، چرا که نهایت همکاری را برای حل مشکلات حوزه ترانزیت با ما به عمل آورده اند.

وی توضیح داد: این مسائل از بعضی مشکلات و موانع در سطح ملی نشات می گیرد و همین حالا شاهدیم که هر هفته یک بخشنامه تازه از جانب مرکز به استان ها ابلاغ می شود اما همه این قانون گذاری و صدور بخشنامه ها، نمی تواند دردی را از تولید و صادرات دوا کند بلکه در مقابل هزینه شرکت های حمل و نقل بین المللی را افزایش می دهد.

وی ادامه داد: متاسفانه کشور ترکمنستان واگن های خود را به بخش خصوصی‌اش واگذار خواهد کرد و شرکت راه آهن جمهوری اسلامی نیز عنوان می کند که امکانات لازم برای واردات واگن را در اختیار ندارد. لذا پیشنهاد می کنیم در صورت امکان بخش خصوصی در کنار راه آهن، به طور مستقیم از ترکمنستان واگن وارد کند. در گذشته می توانستیم از تاجیکستان و ازبکستان واگن وارد کنیم که در حال حاضر این امکان برای ما فراهم نیست. روشی که به 50 الی60 شرکت مجوز اعطا شده تا واگن وارد کنند نیز مطلوب نیست، چرا که هزینه ها افزایش یافته و واگن ها معادل یک الی یک هزار و دویست دلار خرید و فروش می شوند. این مسئله چالشی جدی را پیش روی صادرات کشورمان قرار می دهد.

*ضرورت واگذاری مسئولیت تامین واگن بر عهده تشکل بخش خصوصی متولی

در بخش دیگری از این نشست مرتضی سرادار قندچی، دبیر اتحادیه حق العمل کاران گمرکی خراسان رضوی در سخنانی تصریح کرد: مسئله تامین واگن به سال 1374 باز می گردد و به رغم تکرار آن در محافل مختلف، تداوم وضح موجود حکایت از آن دارد که متولیان واقعی این بخش که شرکت های حمل و نقل بین المللی به ویژه شرکت های فعال در خراسان رضوی هستند، به عنوان رکن متولی باید از اختیارات کافی برخوردار شوند و تولی گری این حوزه را بر عهده بگیرند.

وی خواستار نقش آفرینی این انجمن تخصصی و مطالبه گری موثرتر فعالان این بخش برای تفویض اختیارات شد.

مجید خواجوی، مدیریت شرکت حمل و نقل دور آسیا یگانه دی نیز در همین رابطه عنوان کرد: مشکلات حوزه حمل و نقل هر روز پیچیده تر می شود، در واقع این بخش را نباید به حمل و نقل زمینی، هوایی و دریایی تقسیم کرد بلکه این تقسیم بندی مربوط به مباحث آموزشی است. اگر چشم انداز ما به گونه ای بود که مشارکت بخش خصوصی در تهیه و تامین واگن جدی گرفته می شد تاکنون بسیاری از مشکلات ما حل شده بود.

*دریافت  هزینه خواب واگن از شرکت های حمل و نقل، ظلم است

غلام نبی نگهبان، مدیریت شرکت حمل و نقل پارس پردیس ترابر دیگر سخنران این جلسه بود که تامین واگن را وظیفه ذاتی راه آهن است و عنوان کرد: یکی از معضلات و مشکلات بحث حمل و نقل بین المللی مسئله بازگشت کانتینرهای خالی است. روند بازگشت یک کانتیتر خالی از سرخس تا بندرعباس قریب به 15 روز زمان می برد. نکته قابل توجه آن است که پرداخت هزینه دموراژ به صورت دلار سرسام آور شده و هیچ مسئولی نیز در این رابطه در این خصوص جوابگو نیست.

وی اظهار کرد: از دیگر مشکلات آن است باری که به راه آهن تحویل داده شده پس از 5 روز به منطقه ویژه برده شده است و علاوه بر این از لحظه ترانشیپ تا قرار گرفتن بر روی خط نیز 5 روز دیگر به طول می انجامد. در واقع هزینه 10 روز خواب این بار از شرکت حمل و نقل بین المللی دریافت شده و این در حالی است که راه آهن فاقد امکانات لازم بوده لذا دریافت این هزینه از شرکت های حمل و نقل بین المللی ظلم است و این رویه باید متوقف شود.

*چرا خدمات راه آهن باید به صورت دلار محاسبه و از فعالان اقتصادی اخذ شود؟

در ادامه، رضا سلطانی لاهیجی، فعال حوزه ترانزیت و حمل و نقل بین المللی در این جلسه تصریح کرد: هزینه توقف واگن یک میلیون تومان است که البته بهای مذکور تصاعدی افزایش پیدا می کند. از روزی که واگن وارد ایران می شود راه آهن هزینه خواب، توقف و ... را از شرکت های حمل و نقل بین المللی دریافت می کند.در واقع آسیب های ناشی از خواب واگن را باید بخش خصوصی متحمل شود، این در حالی است که هر بار راه آهن به خاطر معطلی هایی که بخش خصوصی در آن سهمی ندارد و به بهانه فقدان امکانات این هزینه ها را متوجه این حوزه می کند.

وی ادامه داد: چرا با وجود اینکه ایران جزو کشورهای  CIS نیست و قوانین این کشورها را رعایت نمی کند، اما هزینه توقف و کرایه را با فرانک و دلار باید اخذ می نماید؟ نحوه محاسبه باید مشخص شود.

*سیاست راه آهن، کنترل روند خروج ارز از کشور و تسهیل در بازگشت آن است

در بخش دیگری از این نشست موسی صفایی، رئیس بازرگانی راه آهن خراسان با بیان اینکه مسئله تامین واگن را باید با شرایط جدید تصمیم گیری کرد، چرا که شرایط کشور تغییر یافته است، عنوان کرد: خصوصی سازی از روسیه آغاز شد و در حال حاضر کشورهای دیگر این کار را انجام می دهند به طوری که در بسیاری از کشورها واگن ها به بخش خصوصی واگذار شده است لذا بزرگترین مشکل ما بازی با کشورهای سی آی اس است تعامل با این کشورها نیازمند دیپلماسی و مذاکره است متاسفانه در این خصوص رابطی برای افزایش تعاملات وجود ندارد. از سوی دیگر نمی توان دو گانه عمل کرد، چرا که این کشورها پروتکل ها و شرایط ما را نمی پذیرند و واگن دولتی ارائه نمی کنند، چرا که واگن ها در این کشورها به بخش خصوصی واگذار شده است. 

وی ادامه داد: اداره کل راه آهن قادر به پرداخت هزینه های دموراژ به کشور ترکمنستان نیست، هر چند که تامین ارز می کنیم اما نمی توانیم آن را به حساب راه آهن ترکمنستان منتقل کنیم. به طوری که بدهی هایی که 6 الی 7 ماه در تعهد ما می ماند و در صورت عدم پرداخت در روابط سیاسی با مشکل مواجه خواهیم شد. اداره کل راه آهن در بحث پرداخت دموراژ صرفا واسطه ای میان بخش خصوصی و کشور ترکمنستان است.

صفایی یادآور شد: برخی به عمد قیمت واگن را در کشور ترکمنستان افزایش می دهند که این مسئله صادرات را آسیب می زند. هر چند که اداره کل راه آهن در صدد کاهش هزینه هاست اما از پس این مسئله بر نمی آییم.اگر بخش خصوصی واگن می خواهد باید تضمینات لازم را بسپارد و واگن  وارد کند. در واقع بخش خصوصی باید تابع ضوابط باشد.

رئیس بازرگانی راه آهن خراسان خاطرنشان کرد: اداره کل راه آهن با راه آهن ازبک و تاجیک مکاتبات لازم را داشته است کشور ازبکستان می خواهد واگن دولتی از طریق ترکمنستان به ایران ارسال کند که در این صورت یا کشور ترکمنستان مانع می شود یا این واگن ها به بازرگان ایرانی به فروش می رسد. بعد از وقفه ای کشور ترکمنستان با کشور ازبکستان به این نتیجه رسیدند که 50 درصد واگن های ازبک توسط ترکمنستان استفاده شود 50 درصد را به بازرگان ایرانی تحویل دهند.

وی خاطرنشان کرد: لذا ما باید با شرایط کشور ترکمنستان و ازبکستان کنار بیاییم. حال از آن جا که واگن در ترکمنستان خصوصی است به ما واگن دولتی نمی دهند.

صفایی تصریح کرد: مکانیزم لازم برای حذف هزینه های گزاف واگن های وارداتی از کشور ترکمنستان باید از مجاری قانونی پیگیری شود که این مسئله در سطح اختیارات اداره کل راه آهن استان نیست. اداره کل راه آهن در حق توقفات خود تجدیدنظر کرده است نخست آن که هیچ گونه معافیتی در ورود واگن از ترکمنستان نمی بیند.

رئیس بازرگانی راه آهن خراسان خاطرنشان کرد: کشور ترکمنستان از ساعت ورود  تا ساعت خروج واگن به ایران روزانه 32 فرانک از ایران حق استفاده می گیرد و حال برای پرداخت آن باید از بانک مرکزی ارز خارجی دریافت کنیم. در واقع راه آهن منشا ارز دولتی ندارد و باید آن را  از سامانه نیما تامین کند.

وی با بیان اینکه راه آهن سهم توقفات واگن های خصوصی را به 5 درصد کاهش داده است، افزود: سیاست راه آهن، کنترل خروج ارز از کشور و تسهیل در بازگشت آن است.

صفایی یادآور شد: در حال حاضر در استان خراسان رضوی 500 واگن زیر بار داریم و تمامی خطوط پر است و متاسفانه این واگن ها به بهانه های مختلف تخلیه نمی شود حال اگر روزی 32 فرانک به کشور صاحب واگن کرایه دهیم. در واقع ارزی که شرکت های حمل و نقل بین المللی با سختی به دست آورند باید بابت کرایه ناشی از عدم تخلیه واگن به کشور ترکمنستان تحویل دهیم.

رئیس بازرگانی راه آهن خراسان تصریح کرد: لذا همان طور که هزینه ها برای شرکت های حمل و نقل بین المللی افزایش یافته برای اداره کل راه آهن نیز این هزینه ها روند صعودی داشته است. حال از آن جا که صادرات متولی بسیار دارد، سازمان صنعت، معدن و تجارت باید بخشی از این هزینه را بابت حمایت از صادرات تقبل کند.

وی با اشاره به اینکه رویکرد راه آهن در خصوص توقف واگن ها درآمدزایی نیست بلکه این مسئله جز خطوط قرمز اداره کل راه آهن است، خاطرنشان کرد: اعتراض بسیاری به این مسئله که شرکت های بخش خصوصی واگن وارد کنند، وارد بود. مدیر کل راه آهن خراسان به جد پیگیر این موضوع بود که این شیوه را استان را قبول ندارد و جلساتی نیز در تهران برگزار شد.

صفایی افزود: تامین واگن خصوصی از کشور ترکمنستان کار بسیار آسانی است، راه آهن وثیقه 500 میلیونی می پذیرد تا شرکت های خصوصی خود برای تامین واگن اقدام کنند.

*قوانین مخل حوزه ترانزیت مانع توسعه صنعت حمل و نقل است

در ادامه احمد فرخی، مدیریت شرکت حمل و نقل جهانگردان خراسان عنوان کرد: ضرورت دارد تا بخش خصوصی با شرکت راه آهن ایران به منظورتامین واگن به تعامل برسد. طی دو ماهه گذشته راه آهن ترکمنستان به شرکت های حمل و نقلی که در ایران فعالیت می کنند این پیشنهاد را ارائه داد که ما 50 دستگاه واگن مستعمل را به شما می دهیم تا آن را بازسازی و از آن استفاده کنید و هزینه بازسازی را از کرایه حمل حذف نمایید.

*بحث محدودیت های کشورترکمنستان مختص به ایران نیست

در بخش دیگری از این نشست ابراهیم عطایی، عضو هیات مدیره انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی عنوان کرد: ترکمنستان کشوری است که از دیرباز هیچ تعاملی با ایران ندارد و کرونا نیز مزید بر علت شده است با این حال چندین جلسه طی چند روز در وزارت امور خارجه برگزار شده است.

وی خاطرنشان کرد: بحث محدودیت های کشورترکمنستان مختص به ایران نیست و ازبکستان و ترکیه نیز از این قاعده مستثنی نیستند و در تعاملات خود با این کشور، مشکلات جدی دارند.

*راه اندازی شناور رو_رو بندرانزلی و امیرآباد سبب شده تا ترکمنستان از مواضع خودکوتاه بیاید

در ادامه، حمید محمدی ‌فاز،  رئیس اداره ترانزیت اداره ‌کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی عنوان کرد: تعطیلی مرزهای ترکمنستان در 4 اسفندماه آغاز شد، برنامه هایی صورت گرفت و مذاکراتی انجام گرفت که چندان نتیجه بخش نبود. به طوری که رئیس جمهور کشورمان با رئیس جمهور ترکمنستان تماسی حاصل کردند اما منتج به نتیجه ای نشد.

وی ادامه داد: کشور ترکمنستان رویه خود را برای کلیه کشورها همان شیوه ای که در مرز سرخس پیاده کرده اجرا می کند و از فروردین ماه این مسئله ادامه دار است. پس از این مسئله مسیرهای جایگزینی مطرح شد به طور مثال توافقنامه سه جانبه با ازبک، افغان فعالتر شد و در این زمینه هم کامیون های ازبک تردد داشتند. البته در مسیر جایگزین ازبک مسئله ناامنی بالاست و کالاهایی با ارزش صادراتی بالا تنها می توانند از این مرز تردد کنند. همچنین راه اندازی شناورهای رو_رو از دیگر اقداماتی بود که پیگیری های زیادی در این رابطه انجام گرفت.

محمدی ‌فاز با بیان اینکه شرکت های فعال در آسیای میانه نیز در این خصوص بسیار دخیل بودند که منتج به راه اندازی شناورهایی رو_ رو شد، خاطرنشان کرد: راه اندازی شناور رو_رو بندرانزلی و امیرآباد از جمله خواسته های بخش خصوصی در 4 الی 5 سال پیش بوده است، این مسیر نیز ایجاد شد در واقع این مسیر جایگزین سبب شده است که ترکمنستان از مواضع خود قدری کوتاه تر بیاید. در صدد بودیم که راه اندازی این مسیر به طور آزمایشی انجام گیرد.

رئیس اداره ترانزیت اداره ‌کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی با بیان اینکه کشور ترکمنستان به هیچ شرکت تجاری خود اجازه خروج نمی دهد و اولویت خود را سلامت می داند، ادامه داد: کشور ترکیه با توجه به جنگ قره باغ هزینه های بسیار زیادی که دارد تمایل دارد مسیر ایران را بازگشایی کند.

در بخش دیگری از نشست، دین محمد فیض محمدی، مدیریت شرکت ستاره یاران زمین عنوان کرد: در کمیسیون ماده 20 بحثی در خصوص تعرفه دیرکرد کانتینر به دلار مطرح است چنان که  مصوبه 213 شورای عالی ترابری به صراحت اشاره دارد تعرفه دیرکرد باید به ریال باشد، متاسفانه دیرکرد به دلار محاسبه می شود و این گلایه نیز تا حدودی متوجه بخش خصوصی نیز می باشد که همکاری لازم را ندارد. بنابراین پیشنهاد می شود از ظرفیت های بخش خصوصی در این خصوص استفاده شود.

وی یادآور شد: از سال 97 به بعد بیشترین کانتینرها که در تشکل های حمل و نقل بین المللی و ترانزیت استفاده می شود؛ از رده خارج هستندکه برای این مسئله نیز باید تدابیر لازم اندیشیده شود.

فیض محمدی تصریح کرد: موج دوم حمل مواد خوراکی از هند نیز از مسیر ایران در حال انجام است با توجه به اینکه مشکلات کراچی هنوز حل نشده است، باید هماهنگی لازم برای ساماندهی مرزها صورت پذیرد.