چاره اندیشی به منظور حل چالش هزینه های حمل و نقل برای شرکت های معدنی

در نشست مشترک دو کمیسیون تخصصی اتاق مشهد بررسی شد:

چاره اندیشی به منظور حل چالش هزینه های حمل و نقل برای شرکت های معدنی

در نشست مشترک کمیسیون‌های «حمل و نقل و ترانزیت» و «معدن و صنایع معدنی» اتاق بازرگانی خراسان رضوی، موضوع هزینه های حمل و نقل، دلیل افزایش کرایه بار و اثرات این افزایش بر قیمت تمام شده محصولات معدنی بررسی و به بحث گذاشته شد.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ «حسین احمدی سلیمانی»، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد در ابتدای این نشست به افزایش هزینه های حمل و نقل در سال جاری و گلایه فعالان معدنی از این موضوع اشاره و ابراز کرد: صنایع معدنی مثل سیمان و فولاد از افزایش کرایه بار و تاثیر این موضوع بر قیمت تمام شده محصولات شان می گویند و باید به دنبال راهکاری برای کاهش این هزینه ها باشیم.

وی تاکید کرد: رشد هزینه ها در بخش های مختلف، تولیدکننده را در قیمت تمام شده محصولش با چالش مواجه می کند.

 هاشم صفار، دبیر کمیسیون معدن اتاق مشهد نیز ابراز کرد: تغییر قیمت حامل های انرژی و فرآورده های نفتی در سال جاری موضوع مهمی است که بر بخش های مختلف از جمله حمل و نقل اثرگذار بوده است. از طرفی، نمی توان اثر نرخ ارز بر حوزه های دیگر را نادیده گرفت؛ افزایش قیمت ارز در حوزه حمل و نقل هم اثرگذار بود و تاثیر آن بر نیازهای این بخش از جمله: لاستیک و دیگر لوازم مشهود است.

وی با بیان اینکه براساس آخرین گزارش آماری 1397،معادل 9.4 درصد شاغلان کشور در بخش حمل و نقل فعالند، افزود: آنچه مشخص است اینکه همواره تورم بخش حمل و نقل از تورم اسمی در سایر بخش های اقتصاد مثل قیمت مصرف کننده کمتر بود و از این حیث، حمل و نقل همیشه تحت فشار خاصی از بُعد هزینه بوده است. تورم سال 97، 17درصد برآورد شده و شاخص قیمت در بخش حمل و نقل در آن سال، 6.5 درصد بوده است.

صفار ادامه داد: از سوی دیگر، امروز بخش صادرات و تولید نمی تواند همگام با تورم جامعه، نیاز خود را تامین کند و افزایش قیمت های حوزه حمل و نقل هم بر این بخش اثرگذار است.

در ادامه، آریوبرزن مافی، رئیس انجمن معدن و صنایع معدنی استان پشت تریبون قرار گرفت و گفت: افزایش هزینه های شن و ماسه در سال جاری موضوع مهمی است که باید به آن توجه کرد. طبق بررسی ما از هزینه های تولید این محصولات؛ در قیمت تمام شده مخلوط تولیدی از معدن، بین 38 تا 64 درصد هزینه مربوط به هزینه های حمل ماده معدنی برداشت شده تا کارخانه بوده است. معضل اصلی ما در بخش معدن این است که نمی توانیم برنامه ریزی کنیم و بدانیم تغییرات قیمت حمل در چه بازه زمانی بوده و براساس آن برای آینده پیش بینی کنیم.

*ضرورت توجه به حمل ریلی مواد معدنی

اما مرتضی قندچی، نایب رئیس اتحادیه کارگزاران گمرکی استان با اشاره به اهمیت حمل ریلی مواد معدنی در دنیا، گفت: اصلی ترین موضوع مطرح در معادن، حمل مواد استخراجی است و بهترین روش در تمام دنیا حمل ریلی است. این موضوع برای بنگاه های کوچک شاید چندان عملی نباشد اما برای معادن بزرگ می تواند کارآیی خوبی داشته باشد و در ایران هم مجموعه های بزرگی هستند که از این طریق کار می کنند. اما بحث این است که چرا حمل ریلی ما گران تر از برخی کشورهاست؟ دلیل اصلی این موضوع به زیرساخت های کشور ما برمی گردد و باید روی فعالیت‌های ریلی در بنگاه های کوچک کار کرد.

وی افزود: حمل ریلی مشکلات حمل جاده ای و موضوع اعتصاب رانندگان را ندارد و موضوعات ارزی هم چندان بر آن اثرگذار نیست. اگر بر موضوع سرمایه گذاری دولتی، خصوصی و مشترک بر حوزه حمل ریلی از معادن تمرکز شود، تا حد زیادی مشکلات قیمت حمل هم مرتفع می گردد.

*افزایش 60 درصدی هزینه حمل سیمان در سال جاری

رضا کشاورز، نماینده مجتمع سیمان غرب آسیا نیز در این جلسه اظهار کرد: هزینه حمل سیمان در سال جاری در استان ما تا 60 درصد افزایش داشته است اما نحوه اعمال این هزینه ها در استان های همجوار باعث شده تا بازار سیمان ما در اختیار آن استان ها باشد. کارخانه ای از استان دیگر با بُعد مسافت بیشتر تحت عنوان تن کیلومتر با کرایه حمل کمتری محصولش را به استان ما می آورد و بازار ما را در اختیار می گیرد. در واقع، بازار سیمان استان ما به خاطر کرایه حمل مناسب استان‌های همجوار و در نتیجه قیمت تمام شده محصول، در اختیار آنها قرار گرفته است. تقاضای ما این است که این موضوع بررسی شود و راهکاری بیاندیشیم تا بیش از این بازار را از دست ندهیم.

*ارقام غیرمنتظره در هزینه های حمل برای بخش معدن

غلامرضا نازپرور، نایب رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد نیز گفت: طبق بررسی ما از ابتدای سال تاکنون، 130 درصد افزایش هزینه های حمل در بخش معدن داشته ایم که این ارقام غیرمنتظره بود و متولی خاصی در این زمینه مشخص نیست تا هشداری به تولیدکننده داده شود. موضوع دیگر، توزیع عادلانه کامیون هاست؛ همه کامیون ها به سمت سنگان خواف هجوم می‌برند و معادن کوچک ما در این زمینه آسیب پذیرند. این موضوع جای تاسف دارد. آسیبی که در دو سال اخیر مجموعه معدنی ما از این حوزه دیده، بسیار زیاد است. همچنین، برای افزایش قیمت‌ها هیچ اطلاعی داده نمی شود تا بتوانیم برنامه ریزی کنیم.

وی افزود: به خانه صنعت و معدن درخواست دادیم که برای حل این موضوع اقدام کند اما تاکنون پاسخی نگرفته ایم. افزایش کرایه ها در حالی اتفاق می افتد که افزایش قیمت سوخت فقط یکبار در سال جاری رخ داده است و باید هزینه های استهلاک هم محاسبه و براساس آن کرایه حمل تعیین شود.

زهرا سپهری، رئیس اداره صنایع معدنی سازمان صمت خراسان رضوی نیز اظهار کرد: یکی از دلایل افزایش قیمت شن و ماسه، بالا رفتن هزینه های حمل است. واحدهای تولیدی از این افزایش های بی رویه آسیب دیده اند. هزینه های حمل و نقل در استان ما نسبت به استان های همجوار بیشتر بوده و وقتی اعتراض می کنیم اعلام می کنند که تُن بر کیلومتری که اعلام شده صحیح است. اما نمی دانیم چرا قیمت حمل و نقل در استان ما بیشتر است؟

*دلایل افزایش کرایه حمل در استان

در ادامه ابراهیم عطایی، نایب رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت و عضو هیات مدیره انجمن صنفی حمل و نقل بین المللی استان ، به ایراد سخن پرداخت و گفت: موضوع عرضه و تقاضا در کرایه کامیون ها اثرگذار است؛ هرگاه تقاضای واحدهای معدنی برای حمل بار افزایش یابد، کرایه ها بالا می رود. از طرفی، باید به این نکته توجه داشت که افزایش قیمت ارز، هزینه های ویزا، هزینه های دلاری رانندگان، قیمت لاستیک و روغن و... هم بر افزایش کرایه حمل اثرگذار است. همچنین، در استان ما شلوغی مرزها بر موضوع بهای کرایه کالاهای صادراتی موثر واقع می شود. معطلی کامیون ها در مرز و ورود رانندگان افغانستانی به خاک استان ما به علاوه قیمت گذاری غیرکارشناسانه حمل، عامل افزایش کرایه کامیون های داخلی در استان می باشد.

وی با اشاره به سودجویی برخی افراد در حوزه حمل و نقل بیان کرد: بارنامه هایی دیده ایم که 20 درصد از مبلغ آنها به دلالان و سودجویان تعلق گرفته و نه به جیب مدیران شرکتی رفته و نه به رانندگان تعلق گرفته است.

دین محمد فیض محمدی، رئیس هیات مدیره شرکت «ستاره یاران زمین» نیز در همین رابطه عنوان کرد: در حوزه حمل و نقل از ابتدای سال 97 که با تحریم ها روبه رو شدیم، فضای کسب و کار آسیب دید و بعد از کرونا هم مرزها مدتی بسته شد و با توقف های طولانی مواجه شدیم.

وی افزود: مدیریت مرزها یکی از موضوعات مهم در حوزه حمل و نقل است. کاهش توقف ها در مرز و نیز نوسازی ناوگان در نرخ کرایه ها اثرگذار است. کرایه ها نسبت به نرخ کامیون و ماشین آلات مشخص می شود. در صورت پیگیری این موضوعات، می توان تا حدی قیمت ها را تعدیل کرد. از طرفی، حمل و نقل داخلی ما در مقاطعی از سال به سمت حمل بین المللی می رود و این موضوع موجب کاهش کامیون ها برای مصارف داخلی می شود و با افزایش تقاضا برای حمل داخلی، قیمت ها بالا می رود.

افزایش 2.5 برابری هزینه های حمل فولاد خراسان

نماینده فولاد خراسان نیز در این نشست اظهار کرد: هم اکنون شرکت های توانمندی برای حمل بار صنعت فولاد نداریم. در سال های گذشته کامیون ها در اختیار شرکت ها بودند و موضوع حمل و نقل این صنعت به دولت ارتباط داشت اما اکنون حمل و نقل کشور خودمالکی شده است و بر این اساس، با افزایش قیمت لاستیک و قطعات یدکی و... هزینه های حمل بالا می رود. به نظر می رسد عمده ترین مشکل کشور در حال حاضر این است که شرکت های حمل و نقل بزرگ و توانمند در سطح کشور نداریم که هر کدام تعداد بالایی کامیون داشته باشند و هم حقوق رانندگان را بدهند و هم هزینه کامیون ها را تامین کنند.

وی افزود: در نیشابور انحصار خاصی ایجاد شده و بار فولاد خراسان توسط شرکت های حمل (بدون دخالت شرکت فولاد)، حمل می شود و ما نمی توانیم قیمتی رقابتی بگذاریم. از ابتدای سال تا الان بدون اینکه نقشی داشته باشیم، قیمت های حمل ما 2.5 برابر افزایش یافته است. متاسفانه به محض اینکه نرخ ها افزایش می یابد، بالاترین نرخ هم در شهرستان ما تعیین می شود و فولاد خراسان در این حوزه متضرر شده است.

کامیون داران حاضر به کاهش قیمت نیستند

اما رضا تیموری، رئیس هیات مدیره کانون انجمن های صنفی کارفرمایی کامیون‌داران کشور هم در ادامه این جلسه و در مقام پاسخ به نکات بیان شده، گفت: یکی از مشکلات بخش حمل و نقل این است که شرکت های تولیدی نمی پذیرند که شرکت های حمل و کامیون داران هم سرمایه گذار هستند. تا امروز بخش حمل و نقل کشور ارزان کار می کرد و حالا نمی خواهد به این رویه ادامه دهد. ما قبلا کرایه حمل نمی گرفتیم و بار کارخانه ها حمل می شد اما حالا که می خواهیم کرایه حمل اخذ شود، کارخانه ها بار نمی دهند.

وی افزود: بعد از اعتراضات خردادماه سال 97 کامیون داران، بیش از 1500 ساعت کار کارشناسی توسط متخصصان زبده دانشگاه برای تعیین هزینه های حمل انجام شد و در نهایت هزینه ثابتی را اعلام کردند. همان زمان که عدد 1033 ریال برای تُن کیلومتر به ما اعلام شد، گفتیم این عدد عادلانه نیست اما آن را به ما تحمیل کردند. سپس به 1822 ریال رسید و هم اکنون هزینه هر تُن کیلومتر 2400 ریال است.

تیموری با بیان اینکه نمی توان صنفی را پیدا کرد که محصولاتش را زیر قیمت تمام شده بفروشد، تصریح کرد: اما رانندگان کامیون خدمت خود را زیر قیمت تمام شده ارائه می دهد. ما از این قیمت ها نمی توانیم بیشتر عقب نشینی کنیم.

وی افزود: تنها کسی که امروز در کشور ما حامی ندارد، راننده کامیون است. هم اکنون بیش از 40درصد خدمات‌مان را زیر قیمت تمام شده ارائه می کنیم. چرا انتظار کاهش این قیمت را دارید؟ ما ورشکسته هستیم و کسی آن را نمی بیند. چرا امروز کسی نمی تواند کامیون را نوسازی کند؟ چون ورشکسته است. شرکت های توانمند استان 7 سال است که کرایه حمل رانندگان ما را نپرداخته‌اند. تا الان ما مفت بری کرده ایم و حالا دیگر نمی خواهیم این گونه عمل کنیم.

تیموری تصریح کرد: قیمت ما با استان های همجوار یکنواخت است. در بحث قیمت حمل شن و ماسه هم ما تاثیری نداریم؛ بهتر است ببینید از جایی که بعد از فرآوری، ماده معدنی را تحویل کامیون می دهید چقدر به راننده پرداخت می کنید. خراسان رضوی همیشه پایین ترین کرایه های حمل را در کشور اخذ کرده است. سال هاست که ما در پایین ترین رده کرایه ها قرار داشتیم و به همین دلیل امروز اعتراض می شود.

وی ادامه داد: امروز اگر بپذیرید که رانندگان کامیون هم سرمایه گذار هستند و نمی توانند بدون سود کار کنند، این مباحث مطرح نمی شود. قطعه ای که یک سال پیش 2میلیون تومان می خریدیم، حالا باید 40 میلیون تومان خریداری کنیم.

لزوم دستیابی فعالان بخش معدن و حمل و نقل به ادبیاتی مشترک

در ادامه تریبون در اختیار حسین احمدی سلیمانی، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد قرار گرفت و او گفت: باید تلاش کنیم تا در این نشست به ادبیات مشترکی بین فعالان دو بخش معدن و حمل و نقل برسیم. گفته شد کدام صنعت زیر قیمت تمام شده خود محصولش را می‌پردازد؟ پاسخ این است امروز سیمان به خاطر قطع گاز، با قیمتی پایین تر از هزینه تولید، محصولش را ارائه می دهد.

وی افزود: کدام کامیون‌دار حاضر است تا 20درصد زیر قیمت، بار را حمل کند؟ در فولاد، سه میلیون تُن سرباره داریم که از پارسال تاکنون قیمت حمل آن سه برابر شده است. شرکت های معدنی و صنعتی باید با شرکت های حمل به ادبیات مشترکی برسند تا کار انجام شود. دو طرف باید به وضعیت یکدیگر توجه کنند.

مسعود کازرانی، رئیس هیات مدیره کانون شرکت ها و موسسات حمل و نقل کالای استان نیز ابراز کرد: حمل و نقل مشکلات خاص خود را دارد و ما هفته ها و ماه ها کار کردیم که به نتیجه امروز در قیمت ها رسیده ایم. به این باید توجه کرد که ما تلاش بسیاری کردیم و تنها این ما نیستیم که نرخ را مشخص می کنیم بلکه براساس اعلام کشور، قیمت ها را استخراج می کنیم.

وی افزود: ما اجازه نمی دهیم در برخی شهرستان ها قیمت حمل کاهش یابد زیرا در این صورت با هرج و مرج در حوزه حمل و نقل مواجه می شویم. همان طور که واحدهای معدنی برای کار خود برنامه ریزی دارند، هزینه های حمل و نقل را هم در برنامه ریزی های خود ببینند.

دو برابر کارخانه فولاد، در حوزه حمل و نقل استان سرمایه گذاری شده است

در ادامه این نشست، تریبون در اختیار جواد وحدتی فرد، معاون حمل و نقل اداره کل راهداری استان قرار گرفت. این مقام مسئول گفت: وقتی به آمایش سرزمین در راه اندازی صنایع توجهی نشده، باید هزینه بیشتری هم برای حمل پرداخت شود. حمل و نقل یک موضوع ملی است نه منطقه ای. امروز در خراسان 42هزار راننده و 28هزار ناوگان فعالند و دوبرابر کارخانه فولاد، در ناوگان حمل و نقل استان سرمایه گذاری شده است.

وحدتی فرد تصریح کرد: ما با کشورهایی همسایه ایم که در تعاملات با آن ها چالش های خاص خود را داریم، ترکمنستان به راحتی مرزها را می بندد و قیمت ها را بالا می برد. بخشی از مشکلات کنونی حوزه حمل و نقل مربوط به نوع تعامل کشورهای همسایه است.

وی ادامه داد: امروز اگر قیمت تمام شده سیمان بالاست، به خاطر فرسودگی ماشین آلات این کارخانجات است. کامیون 200 میلیونی به 3میلیارد تومان رسیده و چطور می توان انتظار داشت که قیمت حمل کاهش یابد؟ به طور حتم نیاز داریم که مراکز تصمیم گیری در این خصوص به نتیجه برسند. در دنیا سازمان های بزرگی برای مدل سازی اقتصاد شکل می گیرد و ما نیز تا مدل نداشته باشیم نمی توانیم مشکلات را حل کنیم.

وحدتی فرد گفت: ما بیست و هفتمین رتبه کشور در زمینه کرایه بار را داشتیم و از زمانی که شاخص قیمت ها اعلام شده، باز هم 3 استان از ما کرایه بالاتری دارند و ما رتبه 4 کشور را داریم.

لزوم سرمایه گذاری شرکت های معدنی در حوزه حمل و نقل

در ادامه راضیه علیرضایی، مدیر بومی سازی و تحقیقات شرکت اُپال پارسیان به ایراد سخن پرداخت و در واکنش به اظهارات وحدتی فر، عنوان کرد: این طور نبوده که مطالعاتی در بحث جانمایی صنایع در استان انجام نگیرد و بدون توجه به ضوابط و اقتضائات صنعتی در منطقه ای مستقر شود که جایگاه و ظرفیت آن را ندارد. از قضا در این سال ها، سازمان صمت خراسان رضوی، بررسی های مدونی در این رابطه داشته و حتی در مقوله هدایت سرمایه گذاری ها نیز تلاش نموده است.

وی تاکید کرد: امروز دو گروهی که کنار هم نشسته ایم، بزرگترین شرکای تجاری یکدیگریم و باید با هم به تفاهم برسیم. با افزایش قیمت لاستیک و سوخت و... هزینه حمل افزایش می یابد و لاجرم ما باید قیمت کنسانتره و مواد معدنی را افزایش دهیم تا بتوانیم هزینه سوخت را تامین کنیم.

وی افزود: باید به این توجه کنیم که ما به عنوان شرکای تجاری حوزه حمل و نقل در تنگنای بازاریابی بین المللی هستیم و محدودیت های مصرف داخلی هم داریم و در کنسانتره و آهن و فولاد سهمیه بندی استانی مشخص شده است. ما به دنبال این هستیم که شبکه حمل و نقل هم تقویت شود.

علیرضایی بر لزوم برنامه ریزی درباره روش های جذب سرمایه در حوزه حمل و نقل تاکید و اظهار کرد: می توان این گونه برنامه ریزی کرد که مثلا برخی شرکت ها با مشارکت دو بانک در استان در این زمینه سرمایه گذاری کنند.

وی با اشاره به اهمیت حمل و نقل ریلی بیان کرد: در این بخش نیز می بینیم که انحصار این نوع حمل در اختیار گروهی است.

علیرضایی گفت: یکی از خروجی های جلسه امروز می تواند تمرکز بر بررسی چگونگی سرمایه گذاری در حوزه حمل و نقل باشد. همچنین لازم است هزینه تُن کیلومتر محصولات مختلف محاسبه شود. سیمان یکی از مهم ترین صنایع معدنی استان است و چون مواد اولیه آن تماما داخلی است و اگر مشکلاتش حل شود اشتغال و درآمد بالایی خواهد داشت، باید به هزینه های حمل آن هم توجهی ویژه شود.

*پیشنهاد تشکیل کارگروه مشترک برای بررسی سرمایه گذاری در حمل و نقل

احمد زمانیان یزدی، رئیس کمیسیون ترانزیت اتاق مشهد نیز ابراز کرد: ما در حوزه حمل و نقل و ترانزیت پیشرو هستیم و بخش زیادی از ناوگان ما در حوزه حمل و نقل بین المللی فعالند و به همین دلیل برای حمل داخلی با کمبود ناوگان مواجهیم و بعضا از استان های دیگر شاهد حضور ناوگان هستیم. پیشنهاد می شود کارگروهی از جانب دو کمیسیون تشکیل شود و موضوع سرمایه گذاری در حمل و نقل را بررسی کنیم.

طباطبایی، نماینده سیمان شرق نیز در همین رابطه عنوان کرد: هیچ قیمت گذاری در صنعت سیمان انجام  نمی شود مگر با مجوز سازمان حمایت از حقوق مصرف کننده و وزارت صمت. امروز ارزان ترین سیمان در کشور ما عرضه می شود و این باعث شده تا در حال حاضر این صنعت 100میلیون دلار سرمایه برای راه اندازی یک خط یک میلیون تنی نیاز داشته باشد.

احمدی سلیمانی، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق مشهد نیز در پایان این نشست ابراز کرد: صنعت سیمان و فولاد انرژی‌بر هستند و باید به این دو صنعت نگاه ویژه ای داشت. ما به دنبال پایمال شدن حق کسی در حوزه حمل و نقل نیستیم اما در زمینه سرمایه گذاری شرکت های معدنی در حوزه حمل و نقل هم باید به موضوع این توجه داشت که اگر فضایی ایجاد شود که شرکت‌های بزرگ، ناوگان حمل و نقل اختصاصی داشته باشند، آیا مشکلات بیشتری بروز نمی کند و گروگان گیری اقتصادی ایجاد نمی شود؟ معتقدیم باید در این زمینه بررسی های لازم صورت گیرد.