انتقاد فعالان بخش خصوصی از نبود شفافیت در بخشنامه‌های تامین اجتماعی

در نشست کمیسیون مالیات، کار و تامین اجتماعی خراسان رضوی عنوان شد:

انتقاد فعالان بخش خصوصی از نبود شفافیت در بخشنامه‌های تامین اجتماعی

نشست کمیسیون مالیات، کار و تامین اجتماعی اتاق بازرگانی خراسان رضوی با حضور مدیرکل تامین اجتماعی استان و به منظور بررسی مشکلات فعالان اقتصادی پیرامون مسائل این سازمان برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ احمد اثنی عشری، رئیس این کمیسیون در ابتدای این نشست به مشکلات موجود در حوزه بازرسی از کارگاه‌ها برای حسابرسی تامین اجتماعی اشاره و ابراز کرد: در بسیاری از پرونده ها شاهد آن هستیم که افرادی از کارگاه ترک کار زده اند اما بازرس در بررسی هایش برای آن شخص اشتغال به کار منظور کرده است و این یعنی فرصت کافی برای بررسی موضوع از سوی بازرس در کارگاه نبوده، درحالی که بسیاری از مواقع در شعب تامین اجتماعی برای حسابرسی، به اطلاعات ارائه شده از سوی همان بازرس تکیه می شود.

وی افزود: تقاضا داریم که بازرسان با سعه صدر بیشتری بررسی ها را انجام دهند. همچنین در بازرسی از دفاتر شاهد آن هستیم که سازمان تامین اجتماعی به جای بخشنامه نویسی در حال قانون نویسی بوده و کارفرماها را دچار مشکل کرده است. در بازرسی از دفاتر مواردی مشاهده می شود که به این اشاره شده مستندات از سوی کارفرما ارائه شود؛ کارفرما این کار را انجام داده اما در پرونده ادعا می شود که مستندات یا حتی مدارک لازم ارائه نشده است. این موضوعات هم برای سازمان تامین اجتماعی و هم کارفرمایان وقت‌گیر است وچالش های متعددی را رقم می زند.

اثنی عشری اظهار کرد: در اجرای بخشنامه ها باید منطقی تر عمل شود، عملکرد حسابرسان و بازرسان در هنگام بازرسی باید به گونه ای باشد که به هر بهانه ای پرونده ها را تحت تاثیر قرار ندهد.

وی ادامه داد: در بخشنامه این سازمان به صراحت آمده که رسیدگی و بازرسی از دفاتر و مدارک کارفرمایان صرفا مربوط به آن بخش از دفاتر می باشد که مرتبط با کارگزینی و پیمانکاران است. از طرفی، با اینکه فاکتور معتبری درباره خرید کالایی وجود دارد اما چون گزارش فصلی در این خصوص ارائه نشده، مستندات از سوی حسابرسان پذیرفتنی نیست.

*مشکل تمرکزگرایی تصمیمات تامین اجتماعی در پایتخت

سیدمحسن نظام خیرآبادی، مدیرکل تامین اجتماعی خراسان رضوی نیز در این نشست با بیان اینکه در شرایط خاصی قرار داریم و گاهی برای رفع مشکلات، کاری از دست ما ساخته نیست، اظهار کرد: به طور مثال، یک ماه پیش جلسه ای برای امهال حق بیمه فعالان گردشگری برگزار شد و تصمیماتی اخذ گردید، اما هنوز در سیستم ما امکان این امهال فراهم نیامده است و به نوعی در این شرایط، همه تحت فشار قرار داریم.

وی افزود: شاید تصور می شود که همه موضوعات مربوط به تامین اجتماعی در استان توسط ما قابل رفع است اما متاسفانه نگاه تمرکزگرایی در مرکز مسئله ای است که برای تمام مدیران کل در تمام حوزه ها به نوعی وجود دارد و ما باید برای انجام بسیاری از اقدامات از مرکز اجازه بگیریم. با این حال، معتقدم می توان از ظرفیت های داخلی استفاده کرد تا بخشی از مشکلات به نوعی حل و فصل شوند.

نظام خیرآبادی تصریح کرد: خراسان رضوی، استانی بزرگ از نظر کارآیی فعالان اقتصادی است؛ رئیس اتاق ایران و نایب رئیس خانه صنعت کشور و بازرس انجمن مدیران صنایع کشور از استان ما هستند و این نشان دهنده قدرت بخش خصوصی در خراسان رضوی و ظرفیت های این استان می باشد.

وی درباره میزان پرداختی های سازمان متبوعش به مستمری بگیران در کشور گفت: هم اکنون سازمان تامین اجتماعی، 148هزار میلیارد تومان مستمری در سال پرداخت می کند و تامین این رقم نیازمند توازن در بخش ورود درآمدهای این سازمان است.

سپس سیدرحیم کابلی، مشاور تامین اجتماعی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در ادامه این جلسه به ایراد سخن پرداخت و با اشاره به اهمیت تعیین تکلیف کارفرمایان از سوی تامین اجتماعی اظهار کرد: گاها بخشنامه ای از سوی سازمان تامین اجتماعی صادر اما به آن عمل نمی شود؛ به طور مثال، برای امهال بدهی حوزه گردشگری وعده هایی بیان می شود اما میبینیم که در زمان اجرا، قابل انجام نیست و این روند نقدی جدی را متوجه این سازمان می کند.

وی افزود: سازمانی که بخشنامه ای صادر می کند باید مبنای عمل آن را هم مشخص نماید. بخشنامه ای در 15مردادماه امسال صادر شد اما نداشتن تاریخ اجرا برای آن بخشنامه، موضوع امروز ماست. در بخشنامه 15 مردادماه قید شده که جایگزین بخشنامه قبلی‌اش شود و مواردی در آن مشمول حق بیمه در حسابرسی ها شده که قبلا درج نشده بود؛ این مسئله امروز با اعتراض بخش خصوصی همراه است.

کابلی تصریح کرد: کرایه حمل بارنامه ها مشمول حق بیمه می شود و این موضوع تا قبل از این بخشنامه مطرح نبود و به همین خاطر در حسابرسی ها برای زمان اجرای بخشنامه درباره بارنامه ها، به مشکل خورده ایم و لازم است تا زمان اجرای این بخشنامه اعلام و مشخص گردد.

وی با اشاره به بحث مطالبه اشخاص حقیقی به عنوان یکی دیگر از مسائل بخشنامه جدید اظهار کرد: در بخشنامه جدید، برای مطاله اشخاص حقیقی تعریف دیگری شده است؛ مبنی بر اینکه اگر فرد تازه کار در یک کارگاه، رابطه اقتصادی نداشت، از شمول حق بیمه خارج می شود؛ این درحالی‌ست که هیچ قرارداد کاری وجود ندارد که رابطه اقتصادی در آن برقرار نباشد.

مشاور اتاق بازرگانی مشهد یادآور شد: مهم‌ترین کار و مبنای محاسبات تامین اجتماعی برای حق بیمه، حسابرسی است اما این موضوع در بخشنامه جدید تامین اجتماعی چندان جدی گرفته نشده است و از گزارش افرادی که کارگزاری ها به کار می گیرند و تجربه و تخصص کافی ندارند، استفاده می شود که این به ضرر فعال اقتصادی است. بر همین اساس، درخواست مان این است که افراد فعال در کارگزاری ها دوره های آموزشی را بگذرانند و به آن ها گواهی آموزشی داده شود.

*نقاط ضعف موجود در روند برگزاری هیات های بدوی و تجدیدنظر

سیدمصطفی شامل، دیگر کارشناس اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در همین رابطه اظهار کرد: در بخشنامه 9/14 تامین اجتماعی به کارگاه های دارای مجوز تولیدی- صنعتی و دارای فعالیت مرتبط با پیمان اشاره شده است؛ این کارگاه ها مشمول این بخشنامه می شوند اما کارشناسان تامین اجتماعی در این زمینه به صورت صفر و یکی عمل می کنند و به طور مثال، چون در پروانه بهره برداری یک شرکت، به بخشی از فعالیتش اشاره نشده، آن را از شمول بخشنامه 9/14 خارج می‌کنند.

وی به برخی نقاط ضعف موجود در روند برگزاری هیات‌های بدوی و تجدیدنظر اشاره و اذعان کرد: ما خواستار این هستیم که پیش نویس رای های هیات بدوی و تجدید نظر، به دست مان برسد و نیز از زمانی که دعوتنامه تشکیل هیات به دست ما می رسد تا زمان برگزاری جلسه باید دست کم 10 روز یا یک هفته فرصت باشد تا کارشناسان و نماینده بخش خصوصی، مدارک و مستندات لازم را فراهم کنند. این درحالی است که بعضا دعوتنامه ها در فاصله یک روز مانده به تشکیل جلسه هیات به دست ما می رسد.

در ادامه، مهران مرشد، مشاور انجمن مدیران صنایع استان با تاکید بر لزوم اصلاحاتی در بخشنامه جدید تامین اجتماعی گفت: این موضوع می تواند به عنوان یک مطالبه از استان به تهران منعکس شود. این بخشنامه از سوی برخی تشکل ها برای اعتراض به دیوان عدالت اداری هم ارسال شده است. در بخشنامه 3/11 درباره بارنامه های رسمی و حق بیمه ها صراحت وجود دارد اما اینکه این بخشنامه چه تفاوتی با قبلی ها دارد، آن را بررسی خواهیم کرد.

وی با انتقاد از ورود حجم زیادی از پرونده های حسابرسی به هیات های بدوی و تجدیدنظر تصریح کرد: امروز حدود 98 درصد پرونده های حسابرسی وارد هیات می شود و فارغ از هزینه و زمان‌بَر بودن برای سازمان، تفاوت رای از ابلاغ بدهی برآوردی در هیات بدوی و سپس تجدیدنظر زیاد شده است.

مرشد تصریح کرد: به نظرم یکی از نقاط ضعف سازمان تامین اجتماعی همین موضوع است و لازم است در این زمینه اصلاحاتی صورت گیرد؛ بخشنامه ها، دیدگاه و... بررسی و اصلاح گردد.

مشکلات موجود در مسیر حسابرسی تامین اجتماعی

سپس تریبون در اختیار سمیه پرهیزکار، معاون مالی شرکت نیان الکترونیک قرار گرفت؛ او درباره یکی از چالش های پیش روی حسابرسی تامین اجتماعی گفت: بند مربوط به صورت حساب واحدهای تولیدی- صنفی دارای شناسنامه به نوعی است که کد کارگاه صادرکننده فاکتور باید وجود داشته باشد تا تشخیص دهیم که کار در کارگاه ثابتی انجام شده است. تامین اجتماعی ما را ملزم به دریافت کد کارگاه کرده و این یکی از معضلات بخشنامه جدید است که اجرا کردن آن پیچیده و تقریبا غیرممکن است. این موضوع بهتر است از تهران پیگیری شود که بدانیم چگونه این الزام را رعایت نماییم.

وی افزود: در حوزه حسابرسی ها نیز، حسابرسی یک واحد یک ماه طول می کشد اما یک سال دیگر باز از ما درخواست مدارک را دارند و سال بعد از آن هم باز از ما مدرک می خواهند و با وجود این، بعد از گذشت سه سال هنوز وضعیت پرونده ما مشخص نیست.

*عدم شفافیت بخشنامه های تامین اجتماعی

در ادامه این نشست، بار دیگر تریبون در اختیار نظام خیرآبادی، مدیرکل تامین اجتماعی استان قرار گرفت. او اظهار کرد: ممکن است ما خودمان با بخشنامه های تامین اجتماعی مخالف باشیم اما برای اجرای آن ها مامور هستیم. واقعیت تلخی که وجود دارد عدم شفافیت بخشنامه هاست؛ در بخشنامه ای که صادر می شود ممکن است دو مشکل حل شود اما چند شبهه دیگر ایجاد می گردد. حضور و دخالت های سیستم های نظارتی نیز در این میان موثر است. به طور مثال، سازمان بازرسی برای یکی از آرای تجدیدنظر ما درخواست داده که توضیح دهیم چرا قراردادی در شعبه 20 درصد بالاسری اخذ کرده و در هیات به 5 درصد رسیده است. ما باید در این زمینه ها پاسخگو باشیم. ضمن اینکه، هر اختیاری که هیات بدوی دارد، هیات تجدیدنظر هم دارد.

وی افزود: این را هم فراموش نکنیم که به واسطه عدم شفافیت دستورالعمل ها ممکن است دو نفر از همکاران ما در پرونده ای مشترک، محاسبات متفاوتی داشته باشند.

نظام خیرآبادی ادامه داد: قرار بر این شد از تشکل های کارفرمایی کمک بگیریم و مشکلات را در حوزه های مختلف بررسی کنیم تا ارتباط موثرتری بین سازمان و تشکل ها برقرار شود. طرح 3070 قرار است در راستای ارائه خدمات غیرحضوری ابلاغ شود و ما به دنبال اجرایی شدن آن هستیم. ساختار آن آماده است و اجرای آن تاثیر خوبی خواهد داشت.

وی تصریح کرد: با این دید که قرار است ما خودمان مرکز باشیم، باید به برخی از مسائل ورود کنیم؛ زیرا ارجاع تمام مسائل به تهران باعث می شود برخی گره ها در کار، بسته تر شود. مسائلی که امروز مطرح شد قابل بررسی هستند و باید تا حد امکان برای آن ها راهکار استخراج کنیم.

مدیرکل تامین اجتماعی استان اذعان کرد: در حوزه بازرسان هم افراد متفاوت هستند اما از هفته آینده، رئیس اداره بازرسی جدید آغاز به کار خواهد کرد و قرار است این دغدغه ها را مدنظر قرار دهد. اشتباهاتی در این حوزه وجود دارد اما درصد آن زیاد نیست با این حال همین درصد کم هم نباید وجود داشته باشد.

*در حق بیمه کرایه بار، طبق بخشنامه سازمان تامین اجتماعی عمل می شود

سپس، عبدالله ابراهیمی، رئیس اداره وصول درآمد اداره کل تامین اجتماعی خراسان رضوی به موضوع حق بیمه کرایه بار اشاره کرد و گفت: هر چه اصطکاک همکاران و مخاطبان ما کمتر باشد، بهتر است اما در خصوص حق بیمه کرایه بار باید طبق بخشنامه عمل کنیم.

وی افزود: با توجه به حدود اختیارات سازمان تامین اجتماعی و قوانین موجود، در صورتی که انجام کار و تکالیفی در قبال پرداخت مبالغی به اشکال مختلف به شخص حقیقی مشمول قانون واگذار شود و فرد نسبت به انجام کار اقدام کند، این شخص بیمه شده محسوب شده و کارفرما مکلف به اجرای قانون در پرداخت حقوق و حق بیمه است که رانندگان حمل بار هم مشمول این موضوع میشوند.

ابراهیمی تصریح کرد: مواردی که گفته شد را بررسی می کنیم اما آنچه امروز اجرایی می شود، براساس بخشنامه های جاری سازمان است.

وی یادآور شد: در موضوع هیات های بدوی و تجدیدنظر هم گاهی اوقات از ناحیه مخاطبان مورد اعتراض واقع می شویم که چرا دعوتنامه هیات یک ماه قبل به آن ها ارسال می شود و آن ها به دلیل ارسال زودهنگام دعوتنامه، آن را فراموش می کنند. این درحالی است که برخی ها معتقدند پرونده شان باید سریعتر بررسی شود و هدف ما هم سرعت دادن به کار است. با این حال، سعی میکنیم مدت پیشنهادی برای دعوتنامه در این جلسه را مدنظر قرار دهیم.

ابراهیمی گفت: طبق بررسی ما از 154هزار پرونده فعال در استان، 15هزار پرونده یعنی کمتر از 10 درصد آن ها به هیات ها ارجاع شده است. تاکید کرده ایم در هیات ها پرونده بررسی شود و شرح آن با آنچه وجود دارد، مطابقت داده شود. در خصوص بازرسیها هم طبق بررسی میدانی ما از شعب تامین اجتماعی، ایرادات و اشکالاتی وجود دارد. برای بازرسی های ما محدودی تهایی ایجاد شده که البته هدف این بوده که به نتیجه کامل و متقنی برسند. سعی هم بر این بوده که کار به درستی انجام شود و در کلاس ها تاکید کرده ایم که دقت لازم صورت بگیرد. در بحث ارائه فرصت به کارفرما هم در هیات تجدیدنظر سعی می کنیم فرصت کافی در جهت دفاعیات کارفرما ارائه شود و خود نیز بند به بند موضوع را بررسی می کنیم. امیدواریم نمایندگان اتاق هم پیگیر این باشند که فرصت کافی در اختیار کارفرما قرار گیرد.

بازرسان تامین اجتماعی به قانون سازمان آگاهند

سپس تریبون در اختیار حسین عاکفی، رئیس اداره بازرسی دفاتر قانونی تامین اجتماعی استان قرار گرفت؛ او در پاسخ به مباحث مطرح شده در حوزه مجموعه خود اظهار کرد: امکان جلب رضایت صد در صدی در مراجعان نیست و ضوابط امروز هم با گذشته قابل قیاس نیست. هم اکنون قوانین تامین اجتماعی راحت تر شده است و در گذشته پیمانکاران برای دریافت مفاصاحساب شرایط سخت تری داشتند و البته نمی گوییم که الان شرایط خیلی خوب است.

وی افزود: خیلی وقت ها راضی به استعلام برخی مسائل از تهران نیستیم و این کار را هم نمی‌کنیم. از طرفی، در خصوص تیم حسابرسی باید بگوییم که وقتی این افراد برای آزمون به تهران می روند، قانون تامین اجتماعی در آزمون مدنظر قرار می گیرد. با این حال، ممکن است این افراد به خاطر تجربه کمی که دارند، اشتباهاتی داشته باشند که البته بازرسان سرگروه دارند و آن ها تجربه لازم را دارند.

عاکفی گفت: درباره دعوت تلفنی از کارفرمایان و نماینده آن ها در هیات ها هم باید به این نکته توجه داشت که تا زمانی که نماینده بخش خصوصی در هیات حاضر نشود، رای صادر نمی شود. ضمن اینکه درنظر گرفتن مدت زمان لازم برای جمع آوری مستندات از سوی کارفرما و نماینده را طبق پیشنهادی که در این نشست مطرح شد،  اعمال خواهیم کرد.

وی افزود: در بحث بارنامه ها و حق بیمه آن، موضوع را به تهران منتقل میکنیم تا ببینیم چگونه باید عمل کنیم. البته منظور از ماهیت پیمانکاری در بارنامه ها این است که راننده ها نیروی آن شرکتها هستند. درباره نیروی مهندسی مشاور که 5 سال است بیمه بیکاری اخذ نکرده نیز، وقتی در یک کارخانه مشغول به کار شود، آن 5 سال برای او سابقه بیمه به شمار میرود.

نظام خیرآبادی نیز ابراز کرد: در خصوص رانندگانی که دارای قرارداد با شرکت هستند، مشکلی نداریم. در حوزه حسابرسی ها وقتی پرونده حسابرسی می رسد، مشکلی نداریم اما به موضوعاتی که در این حوزه مطرح شد، باید رسیدگی کنیم. در خصوص بخشنامه 12 هم هیچ حسابرسی از سوی اظهارنامه دارایی صورت نمی گیرد، مگر اینکه مشمول ماده 37 باشد که طبق اعلام صریح تهران، نمی توانیم به آن پاسخ بدهیم. ظرفیتی در دستورالعمل ها و بخشنامه های سازمان وجود دارد، به نام بخشنامه 12 و ما از آن فقط برای راه افتادن کار مردم استفاده می کنیم.