درد دل‌ صادرکنندگان نمونه از موانع و دست‌اندازهای ناشی از سیاست‎گذاری‌ های غلط اقتصادی

در جلسه کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی مطرح شد:

درد دل‌ صادرکنندگان نمونه از موانع و دست‌اندازهای ناشی از سیاست‎گذاری‌ های غلط اقتصادی

جلسه کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی با هدف بررسی نظرات صادرکنندگان نمونه استانی و ملی درباره موانع پیش روی حوزه صادرات و درخواست ها برای رفع این موانع در اتاق مشهد برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، محمدحسین روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد، در ابتدای این نشست با قدردانی از صادرکنندگانی که در گذر از بحران های سال جاری توانستند روند صادرات را تداوم ببخشند و حتی عنوان صادرکننده نمونه را اخذ نمایند، گفت: این اتفاق تلاشی شبانه روزی را می طلبید؛ کسانی که در این بحران ارزی و حمل و نقلی و زیرساختی، توانستند صادرات کنند و نمونه هم باشند، قابل تقدیرند.

وی افزود: شرایط مثبتی در سال گذشته و سال جاری در حوزه صادرات نداشتیم و مشکلاتی پیش روی صادرکنندگان وجود داشت. در اتحادیه به این نتیجه رسیدیم که تضاد منافع بین فعالان اقتصادی در تصمیم گیری مسئولان به شدت نقش دارد.

روشنک تصریح کرد: تضادها و مشکلات این چنینی برای حوزه مدیریت کشور و فعالان اقتصادی مسائل و چالش هایی به وجود می‌آورد. نکته اینکه اگر می بینیم گاهی حرف و درخواست هایمان محقق نمی شود، بعضا به خاطر تضادی است که گاها بین فعالان اقتصادی هم وجود دارد.

رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی افزود: در حوزه واردات در محدوده خراسان رضوی دارای مشکلاتی هستیم و تخصیص ارز 4200 تومانی در این استان اتفاق نمی افتد.

روشنک با بیان اینکه تمایل استان ما بیشتر به سمت صادرات به افغانستان است، اظهار کرد: آن ها هم دوست دارند به کشور ما صادرات داشته باشند یا حداقل ترانزیت کنند و باید به خواسته شان توجه کنیم.

*دوگانگی مسئولان در اعمال برخی تصمیمات در حوزه واردات و صادرات

سپس تریبون در اختیار علی غفوری مقدم، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت خراسان رضوی قرار گرفت. او گفت: امسال سال سختی بود و تجربه جدیدی در حوزه های مختلف داشتیم؛ دوگانه ای بین سلامت و معیشت مردم برای مسئولان وجود داشت و انتخاب بین این دو در ستاد مقابله با کرونا سخت بود. در حوزه صادرات و واردات هم این دوگانگی گاها وجود دارد و جایی که مسئولان می دانند تصمیم گیری درباره صادرات ممکن است ضربه ای به اقتصاد و معیشت بزند، به خاطر شرایط بازار مجبور به اخذ آن تصمیمات هستند. در مواردی هم که از صادرات یا واردات کالاها جلوگیری می شد، به خاطر شرایط تحمیلی به بدنه اقتصادی کشور بود.

این مقام مسئول با بیان اینکه صادرکننده برای حفظ بازار خود باید انرژی و وقت زیادی صرف کند، تصریح کرد: با بخشنامه هایی که صادر می شد، آسیب هایی به این صادرکنندگان وارد شد ولی باید به این نکته توجه داشت که تصمیمات بر مبنای اقتضائاتی بود که وجود داشت.

در ادامه این نشست، صادرکنندگان نمونه به ایراد سخن پرداختند و از دغدغه های خود در حوزه کاری شان گفتند.

*تعطیلی بسیاری از خطوط تولید صابون رختشویی به خاطر ممنوعیت‌های صادراتی

جواد واعظی، معاون شرکت «حباب کف توس»، به ممنوعیت صادرات مواد شوینده و بهداشتی در سال جاری به عنوان یکی از مهم ترین مشکلات تولیدکنندگان صادرات محور این عرصه اشاره و ابراز کرد: بیش از 90 درصد صابون آرایشی بهداشتی و 40 درصد صابون رختشویی کشور توسط یک شرکت خراسانی تامین می شود و حدود 1000 نفر در 7 شرکت تولیدکننده صابون در این استان فعالیت دارند. از اسفند 98 به بهانه شیوع کرونا، در تصمیمی غیرکارشناسی، صادرات انواع مواد شوینده و صابون ممنوع شد و برای 6 ماه هم در سه نوبت صادرات ممنوع شد. با وجود اینکه مشکلی در تولید صابون در کشور وجود نداشت اما صادرات ممنوع اعلام می شد و ما بازارهای خود را به همین واسطه از دست دادیم. این درحالی‌ست که 93 درصد تولید صابون رختشویی به ویژه به کشور افغانستان صادر می شود و به واسطه ممنوعیت ها، بسیاری از خطوط تولید صابون بهداشتی در کشور تعطیل شدند.

وی افزود: برای حل این موضوع پیگیری های زیادی انجام دادیم و در نهایت مجوز را از وزارت صمت گرفتیم اما هیچ یک از نهادهای استانی در این زمینه پیگیری لازم را انجام نداد. باید فکری اساسی برای محصولاتی کرد که استان قطب تولید آن هاست. این ممنوعیت ها در حالی اتفاق افتاد که مواد اولیه این صابون ها به صورت انبوه به کشورهایی همچون افغانستان صادر می شود و رقبای ما در دیگر کشورها، بازارهای ما را از آن خود کرده اند.

*ضرورت حضور صادرکنندگان در تشکل های بخش خصوصی

حسین محمدیان، مدیرعامل شرکت افلاک الکتریک نیز در این جلسه ابراز کرد: ایراداتی که به تصمیمات مسئولان اقتصادی کشور گرفته می شود، کم نیست و ما بارها مشکلات را فریاد زده ایم اما واقعیت این است که با خیلی از همین فریادها هم گرهی گوشده نشده است. امروز در جایگاهی هستیم که یکسال پیش بودیم و همان مشکلات 40 سال پیش را هر سال می‌بینیم و نتیجه ای هم حاصل نمی شود.

وی نقبی هم به روند مطالبه گری بخش خصوصی زد و افزود: شاید حضور بیشتر ما در تشکل‌های مرتبط، بخشی از مطالبات ما را به گوش مسئولان برساند؛ اما در دو سال گذشته بارها دیده ام که دوستان صادرکننده ما انگیزه ای برای حضور در تشکل ها ندارند. بر این باورم که باید در این تشکل ها مشارکت کنیم و آنقدر مطالباتمان را تکرار نماییم که نتیجه بخش باشد. مشکل این است که امروز کسانی برای صادرات تصمیم گیری می کنند که خودشان یک دلار هم صادرات نداشته اند.

محمدیان تاکید کرد: خود حسابرسان مالیاتی هم می دانند که صادرات ما ریالی بوده و باید بر همین مبنا نیز رفع تعهد ارزی کنیم. بخشنامه ها و دستورالعمل ها گاها قانون را نقض می کند و امیدواریم با شرایط جدیدی که در حوزه سیاسی اتفاق افتاده، مسئولان سریعا تصمیم بگیرند تا از این وضعیت خارج شویم و به اقتصاد جهانی وصل شویم.

وی با اشاره به شعار «جهش تولید» در سال جاری گفت: ما به عنوان سربازان جبهه تولید، کار خود را در راستای این شعار انجام داده ایم اما زیرساخت کار توسط مسئولان ر ایجاد نشده است و فقط لقلقه زبانشان است. یک واحد که در شهرک صنعتی خیام نیشابور ایجاد شده، امروز در دریافت برق دچار مشکل می باشد و این درحالی است که از برق صنعتی این شهرک برای استخراج بیت کوین مجوز داده اند. سوال اینجاست که این بیت کوین چند اشتغال برای استان ما دارد؟ ما هم می توانیم واحد را تعطیل کنیم و به سمت استخراج بیت کوین برویم اما می خواهیم در این شرایط سخت اقتصادی، اشتغالزایی خود را حفظ کنیم.

*استرداد ارزش افزوده از صادرات مواد اولیه حذف گردد

این صادرکننده نمونه درباره صادرات مواد اولیه نیز گفت: یکی از خواسته های ما این است که استرداد ارزش افزوده را از صادرات مواد اولیه حذف کنند؛ اگر امروز پتروشیمی صادرات دارد، معافیت مالیاتی هم دارد و 9درصد ارزش افزوده حاصل از صادرات نیز به آن عودت می شود و طبیعی است که واحدهای پتروشیمی تمایل دارند به جای فروش به داخل، محصول را صادر کنند. اولویت این است که مواد اولیه را به واحدهای تولیدی داخلی بدهند و ما با تولید و سپس صادرات محصول، ارزش افزوده را به داخل کشور بیاوریم.

وی یادآور شد: ما در صنعت مس 6 درصد منابع کل دنیا را داریم اما 0.8 درصد صادرات سیم و کابل در جهان را در اختیار ایران است و این جای تاسف دارد و امیدوارم مسئولان به فکر بیفتند تا سهم مان را از بازارهای جهانی در این عرصه بگیریم.

اسماعیل آذری، مدیرعامل شرکت «مرزنشینان سفی»ر نیز در این نشست از صدور بخشنامه های بسیار زیاد و مانع تراشی های ناشی از آن ها در طول سال گلایه کرد و گفت: اینکه در یکسال 300 بخشنامه صادر می شود، مشکلات بسیاری برای ما به دنبال دارد؛ به ویژه بخشنامه های بانک مرکزی چالش های فراوانی برای فعالان بخش تعاون و صادرکنندگان ایجاد می کند.

*لزوم ارتباط تشکل های اقتصادی با رایزنان بازرگانی ایران در دیگر کشورها

ضرورت ارتباط تشکل های بخش خصوصی با رایزنان بازرگانی ایران در دیگر کشورها، موضوعی بود که از سوی «کاظم شیردل»، عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی مطرح شد. او ابراز کرد: رایزنی های بازرگانی ما در کشورهای هدف ضعیف است و ما به عنوان بخش خصوصی آمادگی کمک در این زمینه را داریم. همچنین در زمینه تعرفه ترجیحی اگر وزارت صمت با 15 کشور صادراتی، به توافق برسد، نتایج خوبی شاهد خواهیم بود.

هادی نبی زاده، رئیس هیات مدیره شرکت «کفساز شرق» نیز اظهار کرد: باید ابتدای امر ببینیم که جایگاه صادرات کجاست؟ چه کسی جوابگوی از دست دادن بازارهای هدف ماست؟ وقتی معاون وزیر صنعت و وزارت بهداشت نامه می دهند که از نظر ما صادرات مواد شوینده بلامانع است، چه رانتی وجود دارد که دو ماه آزادسازی صادرات به تعویق می افتد؟ واحدهای تولیدی استان در تمام این دو ماه یا تولید داشته اند و انبار کرده اند یا تولید نکرده اند؛ اما حتی یک نفر را هم تعدیل ننموده اند. به واسطه این سیاستگذاری های غلط، به راحتی بازارهای هدفمان را از دست دادیم.

*تعلل برای صدور مجوز تامین مواد اولیه از بورس جایز نیست

علی بهادری مقدم، مدیرعامل «پالایه سازان فرآیند توس»، از دیگر صادرکنندگان نمونه ای بود که در این نشست به ایراد سخن پرداخت و بیان کرد: مصوبات و تعرفه های گمرکی ماه ها و سال هاست که گریبانگیر ماست. پیشنهادم این است که از استاندار خراسان رضوی بخواهیم موانعی برای ارتباط ما صادرکنندگان نمونه با مسئولان وجود نداشته باشد. مدیرعامل یک کارخانه برای اخذ مواد اولیه اش از بورس باید سه روز منتظر یک مجوز باشد و این تعلل باید حذف وی از بازار رقابت می شود. ما برای رسیدن به جایگاه امروزمان تلاش زیادی کردیم و توقع داریم به خواسته هایمان توجه گردد.

علی شهرامی، مدیر روابط عمومی مجتمع «فولاد خراسان» نیز در همین رابطه عنوان کرد: فولاد خراسان بزرگترین جبهه صنعت شرق کشور است اما با یک بی مهری مسئولان دو ماه با قطعی برق و گاز مواجه شدیم. با این اتفاق ضررهای زیادی به کوره های ما وارد شد و در تولید دچار مشکل شدیم. در این شرایط چگونه می توان «جهش تولید» را محقق کرد. امروز رقابت ما در بازارهای جهانی سخت شده و تقاضایمان این است که تصمیمات به نوعی باشد که تولید و صادرات به راحتی دچار مشکل نشوند.

در ادامه تریبون در اختیار مسعود فولادکار، مدیرعامل کاشی فیروزه مشهد قرار گرفت. او خواستار کمک وزارت خارجه و نمایندگی های ایران در کشورهای مختلف برای بازاریابی های صادراتی شد و این موضوع را در توسعه صادرات دانست.

*مشکلات ناشی از تغییرات آرم حلال برای صادرات مواد غذایی

«محمدصادق مروارید»، مدیرعامل خمیر مایه رضوی نیز در بخش دیگری از این نشست ابراز کرد: در بحث صادرات با توجه به اینکه استان ما یکی از قطب های صنعت غذا و صادرات صنایع غذایی است، از آذرماه اداره استاندارد موضوع آرم «حلال» را مطرح کرده که این موضوع مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت. اعلام شد که لزوما آرمی که توسط سازمان استاندارد تایید شده باید بر بسته بندی ها اعمال شود تا بتوانیم صادرات انجام دهیم. این موضوع چند اشکال دارد؛ نخست اینکه شرکت ها بسیاری از بسته بندی هایشان با آرم حلال قبلی به چاپ رسیده و این موضوع که آرم حلال سازمان استاندارد باشد، نیازمند اعمال تغییرات در بسته بندی ها خواهد بود که بسیار زمانبر است. در کشورهای هدف ما آرم حلال اهمیت دارد و نمی توان به راحتی بسته ها را معدوم کرد و دوباره و بدون آرم قبلی صادرات را انجام داد.

رضا کشاورز، نماینده مدیرعامل شرکت مجتمع «سیمان غرب آسیا» نیز به بیان درخواستی از اتاق بازرگانی پرداخت و اعلام کرد: اگر اتاق بازرگانی بتواند مصوبه ای در سال 1400 از مجلس بگیرد مبنی بر اینکه بخشنامه های حوزه صادرات و واردات با حضور نماینده این تشکل بزرگ تصمیم گیری و صادر شود، می توان به رفع مشکلات امید داشت.

محمد سنگچویی، مدیر صادرات شرکت نیان الکترونیک نیز در ادامه این جلسه ابراز کرد: در آیین نامه حمایت از صادرات خدمات فنی و مهندسی، وظایف سازمان ها و وزارت خانه های مرتبط مشخص شده است اما هیچکدام عملیاتی و اجرایی نمی شود و این درحالیست که رقبای منطقه ای ما از خط های ارتباطی در حال جذب بازارهای هدف هستند. ما خواستار ایفای نقش سازمان ها و ارگان ها در این حوزه هستیم.

*درخواست تهاتر ارز صادراتی با واردکنندگان

سپس بهروز روشن ضمیر، مدیرعامل شرکت نوید زعفران خراسان رضوی به ایراد سخن پرداخت و از مشکلات ارزی پیش روی صادرکنندگان زعفران گفت. او اظهار کرد: ما برای فروش ارز حاصل از صادرات خود باید با صادرکنندگان پتروشیمی رقابت کنم و آنها بالتبع، ارز خود را زودتر از ما فروخته اند و بر همین اساس، ما باید با قیمتی نازلتر ارز را بفروشیم. به نظر میرسد اگر بحث تهاتر با صنفهای واردکننده برای استفاده از ارز حاصل از صادرات دوباره به جریان بیفتد، بهتر میتوان به نتیجه رسید.

حسن سعیدی رئیس هیات مدیره شرکت پیله وریان آریا نیز ابراز کرد: با توجه به مشکلات ناشی از تعهدات ارزی، از دو سال پیش 7.5 میلیارد ارزش افزوده طلبکار هستیم و این مبلغ به ما برگشت داده نمیشود؛ درحالیکه تمام رفع تعهدات را انجام داده ایم. موضوع دیگر درباره مرز دوغارون است که هر سال شاهد مشکلاتی در این مرز هستیم و قولهایی برای مساعدت در حل این مشکلات داده میشود اما گاها به قوت خود باقی میماند.

موسی صفایی، رئیس بازرگانی راه آهن خراسان نیز در بخشی از این نشست نقبی به آمار صادرات ریلی زد و گفت: امسال یک میلیون و 600 هزار تن بارگیری در ریل داشتیم که 600 هزار تن مربوط به صادرات استان بوده است و در کل، با وجود همه محدودیتهای صادراتیبه ویژه در ماههای نخست سال، تناژ بار ریلی 10 درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است.

*نقش اتاق های بازرگانی و اصناف در پیگیری مشکلات

در ادامه این نشست، محمدعلی امیرفخریان، رئیس اداره بازرگانی خارجی سازمان صمت استان به ارائه گزارشی از اقداماتی که در سال جاری انجام شده، پرداخت و گفت: رسیدگی ما به موضوعات مختلف از همین جلسات و کمیته های کارشناسی آغاز شده است. درخواستم این است که در این زمینه مسیر به درستی طی شود. امسال اتاق های بازرگانی و اصناف به خوبی عمل کردند و بخشی از مشکلات از طریق اتاق با کمک دستگاه های دولتی شروع و پیگیری شده است.

وی افزود: با تشکیل کمیته اقدام ارزی در اتاق بازرگانی، 15 تا 20 جلسه برگزار کردیم و کمیته بررسی مسائل و مشکلات تجار هم ایجاد شد. همچنین، دوره هایی درباره رفع تعهدات ارزی با همکاری اتاق بازرگانی مشهد برگزار کردیم و برخی از مشکلات در آن جلسات احصاء و برای انجام بررسی کارشناسی به وزارتخانه ارسال گردید.

 *پیگیری های اتاق بازرگانی برای رفع مشکلات صادرکنندگان

علی کبیر، دبیر اتاق بازرگانی خراسان رضوی هم در این جلسه عنوان کرد: باید شرایط امسال را هم درنظر گرفت. روزی که تعلیق کارت های بازرگانی به ما اعلام شد، با اتاق ایران مکاتبه کردیم و آن ها به سازمان توسعه تجارت نامه زدند که در صورت تعلیق، صادرکننده نمی تواند تعهداتش را مرتفع کند و سعی کردیم این مشکل حل شود. از هر ظرفیتی برای رفع برخی از مشکلات پیش روی صادرکنندگان استفاده نمودیم.

وی ادامه داد: در حوزه ارزش افزوده نیز در کارگروه ویژه مالیاتی مباحث را پیگیری کردیم. طبق قانون، ارزش افزوده صادرات باید ظرف یک هفته برگردانده شود. در این زمینه قبلا تهاتر صورت می گرفت اما در آخرین جلسه ما توافق شد تا 80 درصد ارزش افزوده به صادرکننده برگردانده شود و 20 درصد مابقی برای تهاتر و محاسبه های مالیاتی کنار گذاشته شود.

حسین انتظار یزدی، کارشناس وزارت امور خارجه نیز در این نشست، به ظرفیت های ایجاد شده در حوزه اقتصادی در این وزارتخانه اشاره و اظهار کرد: معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه دو سال است که تشکیل شده و در وب سایت وزارتخانه، تمام اطلاعات مورد نیاز درباره رایزنان بازرگانی در کشورهای مختلف و... وجود دارد و صادرکنندگان می توانند از اطلاعات آن استفاده کنند.

*لزوم بررسی عملکرد دستگاه ها در اجرای الزامات توسعه صادراتی استان

در پایان این نشست، بار دیگر تریبون در اختیار روشنک، رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد قرار گرفت. او اظهار کرد: امسال برای انتخاب صادرکنندگان نمونه انتخابی ملی و استانی، همه بررسی ها در همان لحظات اول صورت گرفت و مشاهده شد که هیچ گونه تخلفی در هیچ زمانی در پرونده این افراد نبوده است. این صادرکنندگان تعهد ارزی و بدهکاری بانکی و مالیاتی نداشته اند.

وی افزود: در خراسان رضوی در حوزه کارت بازرگانی به دلیل حساسیتی که مسئولان کمیسیون تجارت در پیگیری موضوع داشتند، کمترین مشکل در این حوزه را شاهد بودیم.

روشنک خاطرنشان کرد: اتحادیه صادرکنندگان در سال های گذشته جزو افتخارات بزرگ استان بوده است؛ بولتن و شیوه نامه ای تحت عنوان الزامات توسعه صادرات استان در اتحادیه و به اتفاق اتاق بازرگانی تهیه شد و در کمیسیون تجارت، هیات نمایندگان اتاق، شورای گفتگو و کارگروه توسعه صادرات و حتی جلسه هیات دولت تصویب شد اما متاسفانه بخش های زیادی از این الزامات مغفول مانده است.

وی تاکید کرد: صادرکنندگان باید  مسائل پیش روی خود را به اتحادیه و اتاق بازرگانی اعلام کنند. امروز وضعیت به گونه ای است که این تشکل ها حتی به صورت موردی هم مسائل افراد را بررسی می کنند و این ظرفیت خوبی برای حل مشکلات است.

دبیر شورای هماهنگی های ستادهای مردمی مقابله با کرونا خراسان رضوی در بخش دیگری از سخنانش به شرایط کرونا در استان پرداخت و گفت: ما به شدت نگران کرونا در یک ماه آینده هستیم؛ زیرا اگر پیک در خراسان و مشهد اوج بگیرد، به دلیل زائرپذیر بودن مشهد، پایان سال سختی خواهیم داشت.