ضعف دیپلماسی معضل اصلی در تعاملات تجاری با ترکمنستان است
در نشست مشترک کمیسیون های «تجارت» و «حمل و نقل و ترانزیت» اتاق مشهد، مطرح شد:
ضعف دیپلماسی معضل اصلی در تعاملات تجاری با ترکمنستان است
فعالان بخش خصوصی حوزه تجارت و حمل و نقل خراسان رضوی معتقدند که ممنوعیت های حمل و نقلی ترکمنستان بیش از حد ادامه یافته است و ضعف دیپلماسی و مشکلات سیاسی با آن کشور، کار تجارت و تبادل کالا برای تجار از طریق مرز زمینی را به شدت دشوار و غیرقابل تحمل کرده است.
به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ احمد زمانیان، رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت در نشستی مشترک با اعضای کمیسیون تجارت اتاق مشهد، با اشاره به موضوع «تجهیز مرزها و افزایش ظرفیت آن ها» گفت: مرزها در تمام نقاط دنیا نقطه ای برای عبور هستند تا بلافاصله کامیون حامل کالا از آن عبور کند اما متاسفانه در کشور ما مرز تبدیل به یک عامل بازدارنده در عبور سریع کالا و توقف های طولانی مدت کامیون ها شده است.
وی افزود: بیشترین مشکل مرزی در خراسان رضوی مربوط به مرز دوغارون است، در این خصوص بررسی های زیادی انجام گرفته و به نظر می رسد که مرزهای میلک در سیستان و بلوچستان و ماهیرود در خراسان جنوبی با افغانستان مشکلات و ترافیک کمتری دارند که احتمالا به واسطه رویکردهای عملکردی آن هاست.
*۱۲ پیشنهاد برای حل مشکلات مرزهای ترکمنستان و افغانستان
زمانیان در بخش دیگری از اظهارات خود، عنوان کرد: خراسان رضوی با برخورداری از پنج مرز رسمی و بیش از ۲۰۰ شرکت حمل و نقلی، بعد از تهران دومین استان به لحاظ زیرساخت های حمل و نقلی کشور به شمار می آید. یکی از خواسته های فعالان اقتصادی تشکیل کمیته ترانزیت و حمل و نقل بود که به لطف معاون اقتصادی سابق استانداری این کمیته با حضور ۹ نفر از مدیران مرتبط با حوزه تجارت و حمل و نقل تشکیل شد و مصوبات خوبی داشت که از جمله آن حل مشکلات بیمه شرکت های حمل و نقلی بود.
رئیس کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق مشهد به تشریح پیشنهادات ۱۲ بندی اتاق بازرگانی برای رفع مشکلات کل مرزهای خراسان رضوی پرداخت و توضیح داد: عدم دخالت مقامات محلی در تصمیمات و نحوه فعالیت مبادی ورودی، استفاده از ظرفیت های دیپلماسی و ملاقات‌های مرزی دو کشور هم مرز، برقراری تعاملات مستمر و مناسب با کشور همسایه در امور مرتبط با روان سازی بهتر و مسائل مرزی کشور، شناسایی مشکلات و کندی فرآیند تردد در آن سوی مرز و طرح آن در کمیته های مرتبط جهت ارائه راهکارهای مناسب، پیش بینی و اتخاذ تمهیدات لازم فی مابین دو کشور در خصوص مناسبت های سالیانه ای که منجر به ترافیک مرزی می گردد، کاهش تعدد بازرسی ها و کنترل های زائد وسایل نقلیه در مرزها، وجود پرسنل متخصص کافی در حوزه حمل و نقل بین المللی در گمرکات مرزی، رفع محدودیت ساعات کاری و هماهنگی در این خصوص بین دو کشور، ایجاد فضای کافی و مناسب برای ترانشیپ کالاها در مرزها، افزایش ساعات کاری در صورت ترافیک مرزی در بخش های کنترل و عرضه سوخت، محل دستگاه های ایکس ری، بازرسی هنگ مرزی و گذرنامه؛رفع کندی و قطعی سامانه هوشمند گمرکی و ایجاد زیرساخت های لازم جهت برقراری پهنای باند کافی در مرزها، رفع مشکلات مربوط به ارزیابی استاندارد برای کالاهای ورودی و ارسال به موقع آن ها به آزمایشگاه و... از جمله پیشنهادات این اتاق است.
وی با بیان اینکه اقتصاد بدون حمل و نقل معنی ندارد، افزود: انجمن شرکت های حمل و نقل بین المللی خراسان با قدمت ۳۰ ساله در کشور، جایگاه مهمی در مناسبات این حوزه دارد و حتی در شورای عالی ترابری نیز عضویت یافته است، با این اوصاف باید از ظرفیت حضور نماینده این انجمن در کمیته های استانی هم بهره گرفته شود.
زمانیان اظهار داشت: خوشبختانه رئیس جمهوری برای ایجاد مدیریت واحد مرزی در دوغارون، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای را مامور این مهم کرده اما نهاد مذکور در این رابطه توفیق لازم را برای ایجاد هماهنگی نداشته است. به نظر می رسد برای تحقق این هدف باید همه ظرفیت ها به کار گرفته شود و در رویه سازمان های متولی مرزی نیز، تجدیدنظر صورت پذیرد.
*غفلت از ظرفیت ایستگاه شهید مطهری به عنوان بارانداز اصلی مشهد
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در ادامه این جلسه گفت: سوالات متعددی در مورد ناکارآمدی‌ها در بخش حمل و نقل مطرح است که مسئولان امر باید پاسخگوی آنها باشند. چرا باید بعد از ۲۰ سال هنوز نتوانسته ایم واگن ایرانی را به راه آهن کشورهای آسیای میانه اعزام کنیم؟ چرا باید بازار سیاه برای تامین واگن تجاری وجود داشته باشد؟ ۴۰۰ تا هزار دلاری بازرگانان ما از بابت سودجویی ها در این بخش متحمل می شوند، باید در دفاتر آن ها تحت چه عنوانی ثبت گردد؟ و صادرکننده یا واردکننده ما ناگزیر است برای پیشبرد تجارت خود هر مبلغ قانونی که نرخ کرایه واگن است را پرداخت کند اما تا کی باید دلالی این بخش وجود داشته باشد و دستگاه های متولی چشم بر آن فرو ببندند؟
محمدحسین روشنک افزود: چرا ایستگاه شهید مطهری که برای جایگزینی گمرک با نیت ایجاد بندر خشک برای خراسان رضوی ساخته شد، هنوز به بارانداز کالا در این استان تبدیل نشده است، خراسان به این بزرگی هنوز یک بارانداز کالا ندارد، وزارت راه و شهرسازی باید پاسخگو باشد و مسئولان امر اعلام کنند بودجه های دولت را در کجا هزینه می کنند که اوضاع در این بخش سامانی نگرفته و حداقل زیرساخت ها تامین نشده است.
وی اظهار داشت: درخواست ما از اتاق بازرگانی ایران این است که بارانداز مشهد یا انبار عمومی مشهد را ایجاد نماید که یک حلقه مفقوده بزرگ در حوزه حمل و نقل در خراسان رضوی به شمار می آید.
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: گمرک در انجام ماموریت خود در ایستگاه مطهری کوتاهی کرده است، چرا ساختمانی برای استقرار ترخیص کاران و فعالان بازرگانی و نیروهای گمرکی در این مجموعه ساخته و تجهیز نمی شود؟ چرا در ایستگاه مطهری امکانات لازم فراهم نشده تا بازرگانان مجبور به انتقال کالای خود به ایستگاه مقدم نشوند؟
روشنک از دولت و استاندار خراسان رضوی پیگیری برای توسعه امکانات و تکمیل زیرساخت های ایستگاه شهید مطهری به منظور ایجاد باراندازی برای کالاهای مشهد را خواستار شد.
وی در بخش دیگری از اظهارات خود، انتقاداتی را متوجه عملکرد وزارت راه و شهرسازی دانست و عنوان کرد: متاسفانه مدیران در طول خدمت خود کوتاهی می کنند اما در زمان واسپاری مسئولیت، این کوتاهی های آن ها ثبت و مطالبه نمی شود. اگر هر مسئولی بابت ضعف عملکرد خود در پایان دوره اش پاسخگو می شد، امروز در بخش های مختلف اقتصادی، شاهد شرایط به مراتب متفاوت تری بودیم. وزارت راه و شهرسازی در تامین زیرساخت هایی که مورد نیاز حمل و نقل تجاری است، کوتاهی های فراوانی داشته و امروز اثراتش را بر عرصه تجارت و بازرگانی شاهدیم.
وی یادآور شد: علاوه بر این، مسئولان باید بابت چند مسئله پاسخگو باشند؛ اول اینکه چرا قیمت کامیون در ایران سه یا چهار برابر قیمت این وسیله نقلیه در سایر نقاط دنیا است، چرا ۱۷ سال است که خراسان رضوی در تامین واگن صادراتی مشکل دارد و وزارت راه و شهرسازی مشکل را حل نکرده است؟ چرا به رغم گذشت سال ها، واگن های ایرانی نمی توانتد به کشورهای آسیای میانه بروند؟ و اینکه سرنوشت راه آهن خواف – هرات که با هیاهوی فراوان برای حمل ریلی کالا به افغانستان افتتاح گردید، چه شد؟ همه این ابهامات ما را به این تاکید مجدد می رساند که مسئولان باید در پایان دوره کاری خود، پاسخگوی کوتاهی ها نیز باشند.
روشنک خاطر نشان کرد: در سنوات گذشته اتاق بازرگانی مشهد الزامات توسعه صادرات برای خراسان رضوی را تدوین کرده است که هر یک از این بندهای مربوط به الزامات، می تواند یکی از موضوعات کارگروه توسعه صادرات استان و اتخاذ راه حل برای تحقق موضوع باشد.
*مطالبات بخش خصوصی از دولت در بهبود زیرساخت های تجاری، گمرکی و حمل و نقل
عضو کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: مشکلات مرزی از سال ۱۳۹۷ از طریق کمیسیون تجارت و کمیسیون حمل و نقل اتاق به صورت جدی مورد پیگیری قرار گرفته است و در این راستا دو مطالبه اصلی بخش خصوصی از دولت در خصوص تعاملات تجاری در گمرکات کشورمان با ترکمنستان و افغانستان وجود دارد.
دین محمد فیض محمدی افزود: نخستین مطالبه ما پیاده سازی «مدیریت واحد مرزی» به ویژه در مرز و گمرک دوغارون بود که با تدابیر اتخاذ شده از سال گذشته و تعیین سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای از سوی وزارت راه و شهرسازی به عنوان نهاد هماهنگ کننده بین دستگاه های اجرایی متولی، تا حدی به تحقق این موضوع نزدیک شده ایم. پیگیری این موضوع در دیگر گمرکات مرزی و از جمله در مسیر ترکمنستان، می تواند موثر واقع شود. اگرچه که در بحث تجارت با ترکمنستان، عمده مشکلات ما به مسائل و روابط سیاسی دو کشور پیوند خورده است و باید در چهارچوب تعاملات دیپلماتیک، موضوعات حل و فصل شوند.
وی بیان کرد: رفع نقطه اختلافی بین ایران و افغانستان از دیگر اقدامات موثر دولت بوده است اما در حوزه تجارت با افغانستان حلقه مفقوده ای وجود دارد که فقدان یک دولت قوی در افغانستان است. هر چه مشکلات را در سمت مرز ایران حل کنیم اما چالش ها در آن سوی مرز باقی می ماند و نمی توان یک چاره جویی موثر برای روانسازی مرز دوغارون داشت.
وی اظهار داشت: در پی شناسایی مشکلات در حوزه تجارت در آن سوی مرز افغانستان توسط انجمن صنفی حمل و نقل بین المللی و اتاق بازرگانی خراسان رضوی، با برگزاری چندین نشست، مشکلات در خصوص کمبود باسکول یا ضعف برخی زیرساخت های دیگر در آن سوی مرز برطرف شد.
مدیرعامل شرکت ستاره یاران زمین متذکر شد: با توجه به نبود یک دولت قوی در افغانستان، همکاری مشترک انجمن های تجاری ایران با انجمن های افغانستانی می تواند تا حدی مشکلات را مرتفع سازد. به همین منظور تاکنون ۳۵ نشست برگزار و تعاملات خوبی صورت گرفته که به حل مشکلات کمک کرده است.
فیض محمدی اظهار داشت: در جابه جایی دولت ها بیشترین آسیب به حوزه کسب و کار وارد شده است، بعضا مدیران موفق و باتجربه ای در سطح وزارت صمت یا اقتصاد وجود دارند که تغییر آنها چندان به نفع حوزه کسب و کار نیست، لذا باید از مدیران فعال حمایت و در جهت ماندگاری آنان تلاش شود، از سوی دیگر از دولت جدید می خواهیم مدیرانی را در راس وزارتخانه ها و سازمان های اقتصادی قرار دهد که ضمن شایستگی، در ایجاد تعامل بین دولت و بخش خصوصی منشا اثر باشند.
*عمده مشکلات در مرز ترکمنستان بخشنامه های دولتی است
عضو دیگر کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: ۸۰ درصد از مشکلات ما در مرز ترکمنستان مربوط به بخش های دولتی و بخشنامه هاست. مسائلی که باعث شد تا ورود کامیون ایرانی به داخل این کشور ممنوع شد، گرایش بیشتر تجار به سمت استفاده از راه آهن را منجر گردید.
سید محمد دانش علاقه مند افزود: جدا از بخش ریلی سرخس، منطقه ویژه اقتصادی سرخس نیز مزیت ها و امکانات زیادی در حوزه ترانزیت و صادرات دارد که کمتر مورد استفاده قرار می گیرد، با این حال معطلی تجار و خواب واگن ها در مرز سرخس هزینه های مضاعفی را بر دوش فعالان اقتصادی و شرکت های حمل و نقلی قرار می دهد که باید برای این موضوع چاره ای اندیشیده شود.
وی بیان کرد: در مرز سرخس به دفعات کالاهای ترانزیتی یا صادراتی معطل باقی می مانند که این مهم در نتیجه ناهماهنگی بین گمرک، منطقه ویژه اقتصادی سرخس و راه آهن است و تا زمانی که مشکلات این بخش حل نشود، باید با دشواری های تجارت ریلی در این مرز کنار آمد.
*سوء مدیریت در حوزه مرزی
نایب رییس کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: از پنج مرز موجود در این استان، سه مرز مربوط به ترکمنستان می شود که دولت ایران در خصوص مشکلات این سه مرز خویشتن داری زیادی به خرج داده است.
ابراهیم عطایی افزود: از طریق کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی قبلا هشدار داده شده بود که شرایطی که ترکمنستان برای ورود کامیون های ایرانی به مرز ایجاد کرده، برخلاف عرف تجارت بین المللی است و اگر تداوم پیدا کند، شرایط را برای تجارت ما پیچیده خواهد کرد. در آغاز اجرای این تصمیم، از سوی مقامات دستگاه دیپلماسی به ما وعده داده شد که این شرایط موقت است، با این حال وضعیت مزبور تاکنون ادامه یافته و بخش حمل و نقل از این مهم بسیار ضرر کرده است.
عضو هیات مدیره انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل بین المللی بیان کرد: مشکلات موجود در مرز دوغارون نیز مربوط به امروز و دیروز نیست و در این مرز دچار سوء مدیریت هستیم. صف های ۱۶ کیلومتری کامیون های تجاری که گاه و بیگاه در پشت این مرز شکل می گیرد، مصداقی از ناکارآمدی های مدیریتی است. هر بار این مشکلات با ورود استاندار به این موضوع و پیگیری وی در کمتر از 48ساعت حل می شود اما درمان مذکور مقطعی بوده و باز مشکل تکرار می گردد. سوال این است که چرا مدیران در روزهای عادی نسبت به رفع مشکلات و پیشگیری از ایجاد صف در مرز اقدام نمی کنند؟
وی خاطر نشان کرد: اخیرا سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای به عنوان سازمان هماهنگ کننده برای ایجاد مدیریت واحد مرزی در دوغارون معرفی شده که این مسئولیت قبلا برعهده گمرک بود اما کاری از پیش نبرد، متاسفانه با تصمیمات جزیره ای و سازمانی که در مرزها گرفته می شود، نمی توان مدیریت واحد مرزی را به شکل واقعی و موثر پیاده نمود.
عطایی اظهار داشت: مدیریت واحد مرزی باید در قالب یک سازمان مستقل یا در سطح کلان کشور تعریف شود یا این ماموریت به فرمانداری ها یا استانداری تفویض شود تا تاثیر بیشتری داشته باشد زیرا سازمان های موازی در مرز از یکدیگر تبعیت نمی کنند.
*مسئله اصلی در رابطه با ترکمنستان دیپلماسی است
رییس هیات مدیره اتحادیه کارگزاران گمرکی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: مسئله ما با ترکمنستان عمدتا متمرکز بر بحث مسائل سیاسی و دیپلماتیک است. متاسفانه مسئولان این کشور به دلایل مختلف در این سال ها تلاش کردند جبران بعضی اتخلافات سیاسی خود با دولت ایران را در بخش اقتصادی پیاده کنند و لذا شاهدیم که دولت ترکمنستان هر روز بهانه و مانع جدیدی در بحث تجارت با ایران ایجاد می کند.
مرتضی قندچی افزود: مسئله ما با افغانستان بر خلاف ترکمنستان است و مشکلات در مرز دوغارون به ضعف مدیریت داخلی بازمی گردد، هر کدام از بخش ها از ایستگاه ۱۷ شهریور گرفته تا پیست بازرسی شرکت نفت و سایر حوزه های متولی، خودمختار عمل می کنند و رفتار متفاوتی دارند. عدم هماهنگی آن ها، صف های طولانی و بی نظمی در خدمات را منجر شده و لازم است تا در دوغارون یک مدیریت بالادستی قوی حاکم شود که همه سازمان های متولی ارائه خدمات در مرز از آن تبعیت کنند.
وی اظهار داشت: شرایط سیاسی افغانستان دست ما را در تعامل دو سویه برای روان سازی تجارت در مرز بسته است، لذا شاید اگر در مورد طرف افغانستانی نتوانیم کاری از پیش ببریم، می توانیم با استقرار یک مدیریت واحد مرزی بالادستی مشکلات مرزی در حوزه کشورمان را حل کنیم و از بخشی از مشکلات بکاهیم.
وی بیان کرد: فعالان حوزه حمل و نقل بخش خصوصی با ارسال بار از طریق مرزها و انجام امور صادراتی مخالف هستند چرا که در مرزها قوانین به صورت کامل رعایت نمی شود وهم ازدحام کالا در آنجا باعث لاینحل شدن مشکلات ترانزیتی می گردد لذا تشریفات امور صادرات نباید در مرزها صورت گیرد.
*بخش خصوصی قادر به تغییر وضعیت ایستگاه شهید مطهری است
رئیس هیات مدیره اتحادیه کارگزاران گمرکی خراسان رضوی در بخش دیگری از این جلسه بیان کرد: در سال ۸۱ که اوج واردات فولاد به خراسان رضوی بود، گمرک مشهد برای پذیرش و انجام تشریفات گمرکی با کمبود فضا مواجه شد، درآن زمان بود که ایستگاه شهید مطهری فعال و با خیل عظیمی از فولاد وارداتی مواجه گردید، آن زمان ایستگاه مذکور با ابتدایی ترین امکانات، این بار را پذیرش نمود که البته ترخیص این کالا به مدت یک تا ۲ سال طول کشید و گمرک خراسان بعد از آن نتوانست درآمدی که قادر بود از محل تشریفات گمرکی بار فولاد به دست آورد را کسب نماید.
قندچی اظهار داشت: در آن زمان سرمایه گذاری لازم برای توسعه زیرساختهای گمرکی در ایستگاه شهید مطهری انجام نگرفت ،آنچه راه آهن در این ایستگاه دارد متعلقات مربوط به ایستگاه ریلی است اما زیرساختهای لازم برای پذیرش کالا از سوی تجار و بازرگانان در آن ایستگاه ناچیز است.
وی تاکید کرد: زمین ایستگاه راه آهن شهید مطهری متعلق به آستان قدس رضوی است لذا بخش خصوصی به راحتی نمی تواند سرمایه گذاری هنگفتی در ایجاد انبار انجام دهد جز آنکه تدابیر ویژه یا برنامه ریزی دقیقی در این مورد انجام شود.
قندچی اظهار داشت: در صورتی که راه آهن تخفیفاتی را برای حمل کالاهای صادراتی برای صادرکنندگان در نظر نگیرد، در همین شرایط هم صادرکنندگان از ارسال کالا از طریق راه آهن استقبال چندانی نخواهند کرد و اگر صادرکننده ای مجبور نباشد، با توجه به شرایط کنونی ایستگاه شهید مطهری به آن ورود نخواهد کرد لذا باید راه آهن تخفیفات بیشتری در تعرفه ها و هزینه های حمل و نقل اعمال نماید.
وی اضافه کرد: در صورتی که زیر ساختهای لازم در ایستگاه شهید مطهری ایجاد شود فعالان بخش خصوصی می توانند بارهای وارداتی خود را از ایستگاه مقدم به ایستگاه شهید مطهری منتقل کرده و آنجا را به محل دپوی کانتینری کالا تبدیل کنند.
مدیرعامل گروه کارخانه های افلاک الکتریک خراسان نیز در این نشست گفت: دیپلماسی ایران در برابر ترکمنستان بسیار ضعیف است، در مرز سرخس و لطف آباد، کامیون های ایرانی کِشنده طرف ترکمنستانی شده اند که این مهم ۴۰۰ تا ۶۰۰ دلار هزینه سربار را به صادرات کالا تحمیل می کند. در حوزه ریلی نیز مشکلات مشابهی در مواجهه با ترکمنستان وجود دارد به طوری که دولت آن کشور بدون صدور هیچ بخشنامه ای و رعایت پروتکل های بین المللی، شفاها ممنوعیت هایی مانند ورود واگن ازبکستانی را اعلام می کند.
حسین محمدیان افزود: مشکلات متعددی در حوزه جاده ای و ریلی در مرز ترکمنستان وجود دارد و همه مشکلات بر دوش فعالان بخش خصوصی نهاده شده است، در حالی که منشاء این مسائل مربوط به بخش دولتی می باشد و باید دولت ها به نقطه مشترکی در حوزه تجارت مرزی برسند و در این زمینه گره گشایی کنند.
* تجارت و حمل و نقل دو بال صادرات کشور هستند
رئیس اتاق مشترک ایران و ترکمنستان در خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: تجارت و حمل و نقل دو بال صادرات کشور هستند و با توجه به موانعی که در مرز ترکمنستان وجود دارد، امیدواریم راهکاری برای حل این مشکلات اتخاذ شود.
مجید محمدنژاد افزود: باید بپذیریم که بخشی از گذرگاه زمینی ایران، مرز ترکمنستان است و همان طور که ایران دسترسی به آبهای آزاد را یک امتیاز برای خود به شمار می آورد، ترکمنستان نیز مرز زمینی خود برای ورود به کشورهای آسیای میانه را امتیاز می داند و از این ظرفیت بهره می گیرد.
وی ریشه مشکلات موجود را در پاره ای اختلافات سیاسی دانست و بیان کرد: متاسفانه مشکلات در مرز ترکمنستان برای دو دولت ایران و ترکمنستان هنوز به مسئله جدی تبدیل نشده و ضرر این موضوع متوجه فعالان بخش خصوصی است.
محمدنژاد اظهار امیدواری کرد که دولت جدید بتواند در مسیر حل مشکلات با دولت ترکمنستان و رفع معضلات مرزی اقدام موثری انجام دهد.
*مشکلات دوغارون قابل حل است
رییس اتاق مشترک ایران و افغانستان در مشهد نیز در این نشست عنوان کرد: تاکنون تلاش های زیادی برای ایجاد تعامل اقتصادی موثر با افغانستان صورت گرفته و در نتیجه آن ارتباطات زیادی برقرار شده است اما تصمیماتی که در چهارچوب تعاملات مشترک حاصل آمده، رنگ اجرا به خود نگرفته است. بخشی از مشکلات امروز ما در نتیجه نداشتن مدیریت واحد مرزی در دوغارون است.
نبی زاده افزود: ۱۵ یا ۲۰ سال قبل با ترکمنستان فعالیت مشترک تجاری داشتیم و هیچ مشکلی هم در این بین وجود نداشته است، تجار بدون پاسپورت به ترکمنستان رفت و آمد داشتند و کالاهای خود را حتی به صورت چمدانی منتقل می کردند، باید مسائل سیاسی بین این دو کشور برطرف شود و اجازه دهند بخش اقتصادی و تجاری دو کشور که به فعالان اقتصادی آن وابسته است، کار خود را پیش ببرد.
وی بیان کرد: اگر قرار است اقتصاد ما شکوفا شود و صادرات توسعه یابد، مسائل سیاسی و دیپلماسی با کشورهای طرف تجاری ایران باید حل گردد، هر چه بر خواب کامیون ها و توقف کالاها در مرز افزوده شود، هزینه تمام شده تجارت و کالا افزایش می یابد.
رییس اتاق مشترک ایران و افغانستان در مشهد در ادامه به تشریح مشکلات و ضعف زیرساخت های موجود در مرز دوغارون پرداخت و خواستار ورود جدی تر نهادهای متولی برای پایان دادن به مشکلاتی شد که قدمتی طولانی دارند اما هنوز به آن ها رسیدگی اساسی نشده است.
*عزمی برای رفع مشکلات در مرزها نیست
عضو کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: عزم واحدی برای رفع مشکلات در مرزها وجود ندارد، پیشنهاد می شود تا در نشستی با حضور استاندار، سازمان های مستقر در مرز و روسای کمیسیون های اتاق بازرگانی همه مشکلات را مطرح کنند تا به یک جمع بندی مشترک در این خصوص برسیم و این جمع بندی در قالب یک بیانیه صادر و ملاک عمل همه کسانی باشد که در مرز فعالیت دارند.
گلیانی مطلق افزود: مشکلی که در مرز ترکمنستان وجود دارد، فقط مربوط به خراسان رضوی نیست، هم اینک مدت زمان عبور و تخلیه کالا از مرز آستارا نیز که قبلا دو یا سه روزه انجام می شده، به چهار تا ۱۰ روز افزایش یافته است. مشکلات در همه مرزها وجود دارد اما در بعضی از آن ها، تشدید شده است.
وی بیان کرد: تحولات در افغانستان باعث شده که همه تجار کالاهای خود را از آن کشور خارج کنند، از سوی دیگر مدت زمان انتقال کالا از مشهد به هرات به یک ماه رسیده، این در حالی است که انتقال کالا به مسکو ۱۲ روز طول می کشد. می توان پیش بینی کرد که معطلی کالا در مرز در آینده برای تجارت کشورمان مشکل ساز خواهد شد.
وی گرانی حمل و نقل در ایران را از دیگر مشکلات حوزه تجارت دانست و گفت: هم اینک هزینه حمل کالا از مشهد به آستارا ۱۲ تا ۱۴ میلیون تومان شده که گران است و هزینه های تجارت و تولید را افزون می کند. درخواست ما تصمیم گیری پیرامون این مسائل در یک شورای عالی در استان است و اینکه مصوبات آن از سوی همه نهادهای متولی نیز پذیرفته شود.
* در صیانت از صنعت و حمل و نقل کشور، باید یک اقدام اساسی در بحث ترکمنستان انجام گیرد
معاون بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این نشست گفت: هفته گذشته میز تجاری ترکمنستان در سرخس برگزار و مشکلات رانندگان کامیون های برای عبور از مرز ترکمنستان مطرح شد، اینکه قسمت بار کامیون ایرانی توسط کشنده ترکمنی چندین روز در آن سوی مرز سرگردان باشد و راننده ایرانی نداند که چه زمانی کامیونش به وی بازمی گردد و چندین روز معطل بماند، رویه درستی نیست و باید اصلاح گردد.
علی غفوری مقدم بیان کرد: وضعیت ناخوشایندی از نظر نوع ارتباط مرزی ایران با کشور ترکمنستان وجود دارد که قابل قبول نیست. لازم است تا در صیانت از صنعت و حمل و نقل کشور یک اقدام اساسی در بحث ترکمنستان انجام گیرد و دو کمیسیون تجارت و حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی این موضوع را پیگیری کرده و به عنوان یک مطالبه جدی مطرح نمایند.
معاون بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی همچنین متذکر شد: اما یک اقدام ارزشمند که در حوزه افغانستان انجام گرفت، برگزاری نشست اعضای اتاق مشترک ایران و افغانستان در مشهد با استاندار بود که منجر به تشکیل «کمیته ویژه افغانستان» شد. این کمیته سه زیربخش دارد که مسائل حوزه حمل و نقل، امنیت مرز و تجارت مرزی را پیگیری می کند و تقریبا نشست های آن هر هفته در استانداری برگزار می شود.
غفوری مقدم اظهار داشت: شرایط افغانستان بی ثبات و متغیر است و باید به نحوی رفتار شود که ظرفیت های تجاری کشورمان در افغانستان حفظ شده و بازار این کشور که وابسته به کالاهای ایرانی است، به خوبی تامین گردد.
وی اضافه کرد:علاوه بر این، مشکلات مربوط به تجارت با ترکمنستان نیز جمع بندی و طی مکاتباتی به تهران ارسال شده است تا در سطح کلان کشور برای حل این موضوع چاره ای اندیشیده شود.
*زیرساخت های ایستگاه شهید مطهری تامین کننده نیاز تجار نیست
عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی نیز در این جمع گفت: هزینه زیادی در ایستگاه ریلی شهید مطهری استان انجام شده اما زیرساخت های ایجاد شده در آن رضایت فعالان اقتصادی را جلب نکرده است، ساختمانی که ساخته شده، مطلوب است اما مسیر بارگیری در ۶ یا ۷ خط بوده و کسی که بخواهد بارگیری کند، در رفت و آمدش مشکل دارد.
کاظم شیردل افزود: در حال حاضر انبار یا زیرساختی برای نگهداری بار در ایستگاه شهید مطهری وجود ندارد، اگر بار اضافه ای با واگن بیاید، این واگن باید به مشهد بازگردد و هزینه اضافی را پرداخت کند، در مجموع یک سری از اقدامات ابتدایی هنوز در این ایستگاه انجام نگرفته است.
وی اظهار داشت: اگر راه آهن جمهوری اسلامی تعرفه های حمل کالا از ایستگاه شهید مطهری را با زیرساخت فعلی که دارد کاهش دهد، خود به خود صادرکنندگان و تولیدکنندگان نسبت به آمدن به این ایستگاه راغب می شوند لذا باید در این مورد برنامه ریزی لازم انجام گیرد.
شیردل گفت: پیش تردر زمان صادرات گوگرد به کشور ازبکستان این کشور تخفیف قابل ذکری در تعرفه واردات واگن های گوگرد ما اعمال نمود و در ادامه حتی واگن های بخش دولتی و خصوصی خود را به صورت رایگان به ایران ارسال کرد، از این طریق صادرکنندگان توانستند ارسال ۵۰۰ هزار تن سیمان را با واگن های ازبکی جابه جا نموده و در مقابل کشور ازبکستان تعرفه برای واردات سیمان را به مدت ۶ ماه صفر نمود.
شیردل افزود: سوال اینجاست که چرا اکنون صادرکنندگان ما قادر نیستند دیگر سیمان به ازبکستان صادر کنند با اینکه آن کشور به شدت نیازمند سیمان کشور ماست؟
وی اظهار داشت: هفته گذشته تعرفه گمرکی برای واگن های دولتی که از کشور ازبکستان وارد ایران می شد از طرف دولت افزایش یافت و تعرفه واگن های خصوصی متقابلا کاهش داده شد، حال شرکت خصوصی واگن خود را به مشهد می آورد و همان واگنی که قبلا صادرکنندگان به صورت رایگان از طرف ازبکستان دریافت می کردند و سیمان به آن کشور صادر می نمودند، اکنون ۴۵۰ دلار روی دوش صادرکننده می گذارد و این موضوع برای صادرات سیمان توجیه اقتصادی ندارد.
وی بیان کرد: هرچند صادرات فولاد فعلا با تعرفه های گمرکی ۳۰۰یا۴۰۰ دلار تا حدی مقرون به صرفه است اما به نظر می رشد که طی ۱۰ روز آینده صادرات فولاد از خراسان رضوی نیز دچار مشکل خواهد شد و بازار آن را در کشورهای دیگر از دست می دهیم .
*افزایش ظرفیت ایستگاه شهید مطهری به ۲۵۰ واگن
معاون بهره برداری و ناوگان راه آهن خراسان نیز در این نشست و در پاسخ به نکات مطرح شده، گفت : پارسال از ۸۰۰ هزار تن کالا که در واگن ها انبار شده بود که ۳۰۰ هزار تن آن کالای صادراتی بود و در همین بازه، روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ واگن با ترکمنستان مبادله کالا انجام گرفت.
علیرضا نصیری افزود: در زمان شیوع کرونا که مرزهای کشور بسته شد و هیچ کالایی با کشورهای هدف صادراتی مبادله نگردید، برای برقرار مجدد تجارت، در کمترین زمان ممکن سوله ضدعفونی ساخته شد و مسیر تجارت کالا دوباره فراهم گردید.
وی اظهار داشت: در شرایط کرونایی و بسته بودن مرزها، کالا در نقطه صفر مرزی بدون اینکه دو کشور بتوانند از خطوط مرز عبور کنند، مبادله می شد اما امسال اولین سالی بود که توانستیم گوگردهای ترانزیتی را با واگن به ترکمنستان حمل کنیم و علاوه بر آن واگن های حامل گوگرد نیز از ازبکستان وارد کشور شد و به صورت دولتی در اختیار صادرکنندگان قرار گرفت، به همین روش سیمان صادراتی مشهد نیز به کشورهای مقصد حمل شد.
این مقام مسئول ادامه داد: پیگیری های لازم برای پذیرش واگن های ایرانی در کشورهای CIS در حال انجام است، این موضوع تا ترکمنستان پیگیری و موانع برطرف شده است. منهای این ظرفیت، قادر به صادرات سیمان و گوگرد به سمت کشورهای هدف نبودیم.
نصیری اظهار داشت: وجود شرایط خاص در کشور تامین واگن را نیز دچار مشکل کرده، با وجود این راه آهن جمهوری اسلامی ایران تلاش خود را در تعامل با طرف مقابل برای تامین واگن انجام داده است، در این مدت نیز واگن به میزان کافی متناسب با بار صادراتی تهیه شده است.
وی بیان کرد: ما تاکنون واگن های حمل کالای صادراتی را تامین کرده ایم، اگر اتفاقاتی در مرز در خصوص خرید و فروش واگن انجام می گیرد ناشی از تصمیمات است که پیشتر در حوزه مدیریتی اخذ و اجرا شده است، با این حال ما آماده پذیرش هر راهکار یا پیشنهاد در خصوص تامین واگن ها و تسهیل حمل و نقل ریلی در مرزها هستیم.
وی اظهار داشت: وقتی کشور ترکمنستان تامین واگن های خود را به طور کامل به بخش خصوصی واگذار کرده است ، ما قادر نخواهیم بود تا از طریق شرکت های دولتی برای تامین واگن از طریق ترکمنستان اقدام کنیم، در هر صورت ما واگن را برای حمل کالاهای صادراتی تامین کرده ایم اما مشکل اصلی در بارگیری کالاها توسط واگن هاست، وقتی از ۷۲ واگن در ایستگاه ریلی مشهد ۵ واگن بارگیری می شود، باید مشکل را نه در بحث تامین که در موضوعات دیگر جستجو کرد.
وی یادآور شد: ایستگاه ریلی شهید مطهری روزانه ظرفیت بارگیری ۲۵۰ واگن حمل و نقل را دارد، اما تنها ۳۰ واگن بارگیری می شود، در این بخش باید تعامل بخش خصوصی و راه آهن گسترش یابد.
معاون بهره برداری و ناوگان راه آهن خراسان افزود: در حوزه تکمیل زیرساخت های ایستگاه شهید مطهری نیز ۳۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری شده بود و ظرفیت واگن های حمل ونقل آن از ۵۰ به ۲۵۰ واگن رسید، برای ارتقای این ظرفیت در سال جاری نیز با بنگاه های اقتصادی وارد مذاکره شدیم و برای ساخت انبار قرارداد بستیم.
وی اظهار داشت: برای افزایش رفاه بازرگانان در ایستگاه شهید مطهری ساختمانی احداث گردیده و به صورت کامل به سیستم اینترنتی مجهز شده است تا به تمام دستگاه های اجرایی که بخواهند در ایستگاه مذکور مستقر شوند، خدمات لازم به ویژه اینترنت ارائه شود، برای اینکه این ایستگاه تبدیل به گمرکی فعال شود، آمادگی کامل خود را اعلام می کنیم.
*خطر عادی شدن مرگ ناشی کرونا برای جامعه
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی در بخش دیگری از این نشست، به اوج گیری پنجمین موج کرونا در کشور اشاره کرد و گفت: متاسفانه پذیرش مرگ ناشی از ابتلا به کرونا برای جامعه آسان شده است و وقتی ۲۰۰ یا ۳۰۰ نفر در کشور در نتیجه ابتلا به کرونا فوت می شوند، گویی کسی متوجه عمق فاجعه نشده و افراد به مثابه اعداد محاسبه می شوند و عمق فاجعه درک نمی شود. باید نسبت به خطر عادی شدن مرگ ناشی کرونا برای جامعه، نگران باشیم چرا که به کاهش رعایت پروتکل های بهداشتی و تداوم بیشتر این بیماری منجر می شود.
روشنک با انتقاد از سیاست هایی که در بحث مدیریت موج این بیماری در کشور وجود دارد، عنوان کرد: از هر ظرفیتی باید برای ایمن کردن مردم و جامعه استفاده شود. بنیان تولید، اقتصاد و بخش توزیع از موج های مکرر این بیماری آسیب دیده و دیگر توانی برای مقابله وجود ندارد. از طرفی اخباری که در خصوص واکسیناسیون در کشور منتشر می شود، نگرانی بیشتر جامعه و سرخوردگی آن را در پی دارد. وزارت بهداشت و نهادهای متولی دیگر باید در این حوزه تدابیر موثرتری را اتخاذ کنند.
