راهکارهای بهبود عملکرد زنجیره ارزش پسته در راستای افزایش ارزش افزوده و توسعه صادرات در استان خراسان رضوی

این پژوهش درصدد است تا با رصد و پایش دقیق فعالان زنجیره ارزش پسته در استان خراسان رضوی، ضمن تقویت و حمایت آنها، موجبات افزایش ارزش‌افزوده این محصول در حلقه های مختلف زنجیره، افزایش درآمدزایی و نهایتا بهبود شرایط صادرات را برای استان و کشور فراهم آورد. البته در ایران یکی از مهمترین مشکلات پیش روی تولید و صادرات برخی از محصولات بخش کشاورزی از جمله پسته، صادرات محصولات خام و یا محصولات با ارزش‌افزوده پایین و غیرفراوری شده است که موجب از دست رفتن فرصت‍‌های اشتغال، عدم توسعه صنایع تکمیلی و ارزش پایین صادرات این محصولات در مقایسه با ارزش واقعی تولیدات شده است. جلوگیری از خام‌فروشی محصولات منتخب بخش کشاورزی و تکمیل زنجیره ارزش این محصولات در داخل کشور و صادرات محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر می‌تواند ضمن کسب درامد ارزی بالاتر، به رشد فرصت‌های اشتغال و توسعه صنایع تکمیلی و تبدیلی مربوطه در کشور منجر شود که جزو اهداف اساسی رشد و توسعه در بخش کشاورزی نیز می‌باشد. از این رو لازم است برای دستیابی به محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر و ارزش صادراتی بیشتر، زنجیره ارزش پسته مورد شناسایی قرار گرفته و ضمن تشخیص فرصت‌ها و تهدیدها و همچنین نقاط قوت و ضعف هر کدام از حلقه‌های زنجیره ارزش این محصول، نسبت به ارائه راهکارهای مناسب هر کدام از حلقه‌ها به گونه‌ای اقدام کرد که کارایی کل زنجیره حداکثر شده و اهداف پیش‌بینی شده برای رشد ارزش‌افزوده و افزایش صنایع فراوری و تبدیل، محقق گردد.

در این مطالعه عوامل موثر بر ایجاد ارزش افزوده و افزایش صادرات این محصول با تاکید بر شناسایی بازیگران و حلقه‌های مختلف زنجیره ارزش آن مورد بررسی قرار می گیرد. برای این منظور به صورت هدفمند، شناخت دقیق حلقه‌های مختلف زنجیره ارزش پسته صورت گرفته تا ضمن ورود بهتر سرمایه‌های بخش خصوصی و حمایت هدفمند دولت، زمینه رشد و توسعه صنایع مرتبط و افزایش صادرات این محصول مهیا گردد و با ایجاد روابط موثر بین اعضای زنجیره ارزش این محصول بتوان به بهبود، کارایی و نوآوری آن کمک نموده و رقابت‌پذیری آن را در سطح جهانی افزایش داد.

هدف این مطالعه به صورت خلاصه این است که مشخص شود تولید پسته استان خراسان رضوی در هریک از حلقه‌های اصلی (شامل حلقه تولید، حلقه فراوری و حلقه بازار و فعالیت‌های پشتیبان زنجیره ارزش این محصول) با چه مشکلاتی مواجه است و در این راستا ضمن شناسایی عوامل موثر داخلی و خارجی زنجیره ارزش محصول پسته، راهبردهایی برای توسعه پایدار زنجیره ارزش این محصول جهت رونق تولید نیز درنظر گرفته شود.