ضرورت شفاف سازی یارانه های پنهان با هدف فرصت سازی و تقویت اقتصاد انرژی

نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی:

ضرورت شفاف سازی یارانه های پنهان با هدف فرصت سازی و تقویت اقتصاد انرژی

 

نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: واقعی شدن قیمت حامل های انرژی، زمینه ای را برای کاهش و مهار تورم فراهم می آورد.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی؛ جلال جوشش در پنجمین جلسه این کمیسیون که با محوریت بررسی موضوع یارانه های پنهان حوزه انرژی برگزار شد، اظهار کرد: یارانه پنهان انرژی ایران در سال 98،  70 میلیارد دلار برآورد شده است و براساس گزارش سازمان ملل در سال 2019 ما در طی 3 سال متوالی بالاترین یارانه پنهان انرژی را در دنیا داشتیم. این در حالی است که چین و عربستان یک دوم ایران یارانه پنهان پرداخت می کنند.  اگر از این 70 میلیارد دلار یارانه پنهان انرژی، 20 میلیارد دلار با بازگشت قیمت های واقعی به خزانه دولت بازگردد، دولت کمبود و کسری  بودجه ای نخواهد داشت و دیگر زمینه ای برای افزایش تورم نخواهد بود .

وی تصریح کرد: در حوزه انرژی با مسائل مختلفی درگیر هستیم که یارانه های پنهان یکی از مهم ترین مباحثی است که باید به آن پرداخته شود. شاید بیش از دو دهه است که این مساله در کشور ما به طور جدی مطرح است چنان که از سال 1388 قانون هدفمند کردن یارانه ها و عملیاتی شدن آن آغاز شدو در ادامه بایستی به خوبی عملیاتی شود.

نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی افزود: دولتمردان یارانه ها را بنا به اهداف مختلفی برای گروه های هدف مورد نظر لحاظ می کنند که این یارانه ها را بنا به همین اهداف می توان تقسیم بندی کرد، یکی از این موارد، تقسیم یارانه ها به پنهان و آشکار است. یارانه های آشکار در بودجه های سنواتی لحاظ شده اند اما یارانه های پنهان در بودجه ها مدنظر قرار نمی گیرند. البته در نحوه محاسبه آن ها نیز اختلاف نظر است.

جوشش با اشاره به اینکه با توجه به تحریم های آمریکا و شرایط اقتصادی دشوار ناشی از شیوع کرونا به نظر می رسد رسیدگی به مساله یارانه های پنهان می تواند تهدید را به فرصت تبدیل کند، یادآور شد: در نحوه محاسبه یارانه پنهان نظر های متفاوتی وجود دارد که 70 تا 75 میلیارد دلار در سال 98 یارانه پنهان اعطا شده است.

وی تصریح کرد: حذف کامل یارانه ها به طور کامل امکان پذیر نیست. با توجه به اینکه بخش زیادی از انرژی در بخش صنعت استفاده می شود، به نظر می رسد که این موضوع باید در کمیته های بهینه سازی مصرف انرژی و انرژی های نو مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: خصوصی سازی شرکت های خدماتی آب و برق می تواند بسیاری از مسائل را حل کند، به طوری که تاسیسات آب در کشور انگلیس خصوصی شده است. بعنوان مثال یک شرکت فرانسوی در یکی از مناطق انگلیس مسئول تاسیسات آب است که حدود 7 میلیون نفر را تحت پوشش دارد.

جوشش با بیان اینکه شیوه پرداخت یارانه به گونه ای است که دهک های بالاتر در مصرف بنزین 23 برابر به طور متوسط نسبت به دهک های پایین یارانه استفاده می کنند، یادآور شد: به نظر می رسد که مسئولین در رده های بالا به تمام این حقایق آشنا هستند اما اهداف سیاسی و تبعات اجتماعی سبب می شود که دولتمردان در مصرف انرژی راه های مختلفی را انتخاب کنند که خود نیز به آن اذعان دارند.

 وی تصریح کرد: صنایعی که در حوزه انرژی صادرات دارند بایستی سوبسید دریافت کنند همچنین برای صنایعی که بخش خصوصی رغبتی به ورود به آن حوزه ندارند، باید یارانه در نظر گرفته شود تا این بخشها برای ورود به آن تشویق شوند.

نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی با اشاره به اینکه اگر بهینه سازی مصرف انرژی راهگشا است باید بستر جامعه برای قبول این مهم آماده شودو افزود: باید بدانیم که برای مصرف انرژی آب و برق، یارانه تخصیص می یابد اما برای حفظ خاک ، آب و محیط زیست کمترین یارانه ها پرداخت می شود.

در ادامه، تمیزی، دبیر کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی گزارشی از یارانه پنهان ارائه کرد و طی این گزارش اعلام شد که فرصت مناسبی برای بازبینی شیوه پرداخت یارانه پنهان انرژی وجود دارد .

 

*مشکل انرژی و یارانه در کشور ما باید با مسکن حل شود

در بخش دیگری از نشست، سید محسن مدنی، مشاور مدیرعامل پیمان خطوط شرق عنوان کرد: گاز مهم ترین منبع تولید برق در کشور است، لذا باید راه حل های جایگزین را برای تبدیل گاز به برق مدنظر قرار دهیم چنان که در قبض برق مردم کشور آلمان بخشی به عنوان سی اچ پی لحاظ شده است که مالیاتی برای آن لحاظ می شود که این مساله مصرف گاز را به شدت کاهش داده است و برق کمتری هدر شود.

در واقع تصور دولتمردان  در سنوات گذشته آن بود که انرژی باید رایگان در اختیار مردم قرار گیرد. لذا باید تصمیمی اتخاذ شود که بحث انرژی ، کالای سرمایه ای و مولد صنعتی است. وبا این نگرش بسیاری از مسائل با آموزش و برنامه ریزی حل خواهد شد.

مدنی یادآور شد: دولتمردان اعلام کرده اند مصرف زیر 100 کیلو وات را رایگان خواهند کرد  که این رقم معادل 420 الی 430 میلیارد تومان است تا بدین ترتیب مردم به مصرف بهینه انرژی تشویق شوند.اگر به دنبال بهینه سازی مصرف انرژی هستیم باید نسبت به عایق سازی مسکن اقدام کنیم، چرا که  مسکن به طور سالانه 36 درصد پرت انرژی دارد. چنان که باید نظام مهندسی نسبت به عایق سازی مساکن اقدام کند. متاسفانه به دلیل آن که در حال حاضر انرژی ارزان است مردم نسبت به عایق سازی مساکن خود اقدام نمی کنند.

وی تصریح کرد: در کشور ما 70 الی 80 درصد حقوق کارگران صرف اجاره مسکن می شود، این در حالی است که رقم اجاره مسکن در سایر کشورها بسیار پایین است. لذا تا زمانی که مشکل مسکن در دهک های پایین حل نشود، نباید به بهینه سازی انرژی امیدوار بود. به بیان دیگر مشکل انرژی و یارانه در کشور ما باید با مسکن حل شودواولین راهکار برای کاهش مصرف انرژی افزودن سی. اچ. پی به قبوض برق است .  

*رایگان کردن انرژی با سیاست های بهینه سازی مصرف انرژی کاملا مغایر است

مهدی کفاش، نایب رئیس کمیته بهینه سازی مصرف انرژی اتاق بازرگانی گفت :  سیاست گذاری ها در حوزه انرژی با چالش های فراوانی مواجه است. رایگان کردن برق به نحوی که در کشور ما پیاده می شود در هیچ کجای دنیا اتفاق نمی افتد.

وی تصریح کرد: قطعا رایگان کردن انرژی با سیاست های بهینه سازی مصرف انرژی دچار مغایرتهای گوناگونی می شودو برای فعالان حوزه انرژی مشکلات زیادی را بهمراه می آورد . لذا بهتر است بر این مباحث مطالعات کارشناسی بیشتری صورت گیرد.

کفاش ادامه داد: عدم امکان رقابت پذیری صنایع یکی از مهم ترین مسائلی است که در پی رایگان شدن انرژی برای مصارف خانگی و افزایش قیمت انرژی برای صنایع حاصل می شود؛ چرا که دیگر صنعت سیمان، کاشی و فولاد نمی توانند با کشورهای همجوار رقابت کنند و از صادرات آن جلوگیری می شود.

 کفاش  با اشاره به اینکه یارانه انرژی به کل مردم داده شود، و برای دهک های پایین جامعه عدالت اجتماعی بیشتری رعایت شود ، تصریح کرد: پیشنهاد این است که افزایش قیمت انرژی ابتدا از حوزه خانگی آغاز شود، چراکه نباید از حوزه انرژی های پنهان فشاری بر صنایع تحمیل شود.

کفاش خاطرنشان کرد: باید تصمیم گیری در خصوص هدفمندی یارانه ها متناسب با موقعیت استان باشد، مبحث هدفمندی یارانه ها فراگیر و پیچیده است لذا باید صرفا بر بخشی از این موضوع تمرکز کرد و برای آن راهکار عملیاتی ارائه داد.

نایب رئیس کمیته بهینه سازی مصرف انرژی اتاق بازرگانی  گفت : در بحث ارزش حرارتی گاز با مشکل مواجه هستیم. در واقع استان خراسان رضوی به دلیل مجاورت با پالایشگاه خانگیران ارزش حرارتی پایین تری از گاز دریافت می کنیم در حالی که هر چه به سمت مرکز و جنوب کشور نزدیک می شویم ارزش حرارتی گاز بالاتر است. به بیان دیگر یارانه پنهانی که به صنایع انرژی بر در شرق کشور اعطا می شود، هزینه تمام شده بیشتری برای محصول این شرکت ها دارد. این موضوع در شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی مطرح شده و می توان این مساله را با بررسی های بیشتر به نتیجه رساند. 

وی تصریح کرد: پیشنهاد می شود جلسه بعدی کمیسیون با حضور مسئولین سازمان آب، برق، گاز برگزار شود، تصور بنده این است که موضوع چالشی در این خصوص شکل بگیرد، چرا که در این رابطه میان سازمان ها تضاد منافع میان درآمد شرکت آب، برق و گاز وجود دارد.

در بخش دیگری از نشست، سعید سالمی، رئیس هیات مدیره خانه هم افزایی انرژی و آب استان عنوان کرد: یارانه انرژی در کشورهای پیشرفته پرداخت می شود اما این مساله هدفمند و کاملا برنامه ریزی شده و در راستای کمک به صنعت، تولید و جلوگیری از مصرف بی رویه انرژی است.در حوزه یارانه های انرژی  سیاستگذاران داخلی بر روی این موضوعات مطالعات کارشناسی بیشتری انجام دهند  و مهم تر آن که انگیزه و عزمی جدی  در سطح مسئولین دولتی برای اصلاح یارانه های انرژی ایجاد شود .

در ادامه، اصغر نصرآبادی، عضو هیئت مدیره انجمن صنفی تانیر با بیان اینکه : متاسفانه جامعه ما در حالت فورس ماژور قرار دارد و نتایج اعطای یارانه پنهان و آشکار باید در حوزه های مختلف حمل و نقل، بهداشت و درمان نمود داشته واین که در زمان جنگ یارانه ها به بهترین شکل در سطح جامعه تقسیم میشد.

در بخش دیگری از نشست، شقایق ملارضایی، دبیرکانون زنان بازرگان استان خراسان رضوی خاطرنشان کرد: ما نیازمند تغییر نگرش مردم به ویژه بانوان به بهینه سازی مصرف هستیم، چرا که بیشترین میزان اتلاف انرژی در مصارف خانگی اتفاق می افتد. بر همین اساس دستگاه های ذی ربط باید آموزش مناسب را برای بانوان ارائه دهند. در گذشته صرفا آموزش از طریق صدا و سیما صورت می گرفت اما در سطح گسترده تری می توان به آموزش از طریق سازمان های مردم نهاد، خانواده ها و ... تکیه کرد.

برای تغییر قیمت های حامل های انرژی بایستی مردم و جامعه را آماده کرد :

 در ادامه، سید محمد خوشحال، مدیرعامل شرکت خدماتی شهرک صنعتی ماشین‌سازی و فناوری‌های برتر مشهد عنوان کرد: در ابتدا برای واحدهای صنعتی و مردم جامعه بایستی بستری  مناسبی به جهت تغییر قیمتها فراهم شود و سپس تغییر قیمت های حامل های انرژی صورت پذیرد و در این میان نیز مشکلات معیشتی در نظر گرفته شود. از سوی دیگر تصمیم گیری های دولتی نیز به صورت روزمره اتخاذ می شود.

خوشحال گفت : در خصوص هدفمندی یارانه ها و حامل های انرژی نمی توان تصمیم بلندمدتی اتخاذ کرد، چرا که با تغییر دولت امکان تغییر سیاست ها نیز وجود دارد لذا چالش های حوزه انرژی همگان را ممکن است دچار سردرگمی کند . شاید اگر تصمیمات در کوتاه مدت اخذ و اجرایی شود بتوان به نتیجه دلخواه رسید.  

در پایان جوشش، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی مشهد در جمع بندی عنوان کرد: بحث یارانه های پنهان در کمیته بهینه سازی مصرف انرژی مطرح و جمع بندی نهایی انجام گیرد. مواردی همچون نحوه تبدیل گاز به برق، لحاظ کردن ردیفی تحت عنوان سی. اچ. پی بر قبوض برق، تغییر نگرش در سیاستگذاران (برق کالای سرمایه ای است)، عایق سازی مسکن و بهینه سازی مصرف انرژی در منازل، پیش بینی واحد سی. اچ. پی برای مصرف کنندگان عمده ، عدم امکان رقابت پذیری صنایع در صورت افزایش قیمت انرژی، اولویت فرهنگ سازی در بهینه سازی در مصرف انرژی در خانواده ها، توجه به دهک های پایین جامعه در اعمال تعرفه های موجود، آغاز کردن ارزش حرارتی گاز در بحث گاز، اولویت قرار دادن بانوان در خط مقدم آگاه سازی مصرف انرژی در خانواده ها، دعوت از نمایندگان کمیسیون های تخصصی مجلس شورای اسلامی و مراجع ذیصلاح و مرتبط ، ایجاد تعادل در هزینه خانوارو هزینه مسکن از جمله مصوبات این جلسه بود.