رئیس جدید سازمان بورس در نشست اخیر شورای روسای اتاق‌های سراسر کشور به برنامه سازمان بورس برای راه‌اندازی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی اشاره کرد و گفت: با هدف توسعه استانی و تمرکز بر اجرای پروژه‌های منطقه‌ای، تصمیم گرفته شد تا شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را شکل دهیم. سهام‌داران این شرکت‌ها، افرادی هستند که تصمیم گرفتند مدیریت مستقیمی بر سهام عدالت خود نداشته باشند.

محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس در این نشست مشکل اساسی اقتصاد امروز کشور را وضعیت سرمایه‌گذاری در ایران دانست و تأکید کرد: در ۱۰ سال اخیر تنها یکی دو سال، شاهد رشد مثبت سرمایه‌گذاری بودیم. متأسفانه در این مدت همواره استهلاک سرمایه در کشور بیشتر از سرمایه‌گذاری بوده به این معنا که موجودی سرمایه کشور کاهش پیدا کرده و مجبور بودیم از داشته‌های خود مصرف کنیم. ادامه این روند به معنای افتادن کشور در دام فقر است.

بر اساس گفته‌های او این کشور به راحتی از تله فقر رها نمی‌شود. بنابراین لازم است تا سیاست‌گذاری‌های لازم صورت گیرد تا این روند حرکت معکوس پیدا کند؛ اما چگونه؟

رئیس سازمان بورس با بیان این مطلب که سرمایه‌گذاری نیازمند تأمین مالی است و بانک‌ها مهم‌ترین منبع سنتی تأمین مالی در کشور بوده‌اند، گفت: در تمام این سال‌ها علاوه بر بانک‌ها تا حدی بودجه دولت در راستای سرمایه‌گذاری طرح‌های عمرانی مصرف شده است، دولت در این سال‌ها با انتشار اوراق بدهی تلاش کرده سرمایه‌گذاری در پروژه‌های عمرانی را دنبال کند.

دهقان، استفاده از بازار سرمایه را به عنوان روش سوم تأمین مالی که همواره در حاشیه بوده، معرفی کرد و ادامه داد: در دو سال اخیر، استقبال عمومی خوبی از بازار سرمایه شده است که در کل، موضوع مبارکی است، هرچند زیرساخت‌های آن مهیا نیست.

او یکی از بازارهای موجود در بازار سرمایه را بازار سهام معرفی کرد و ادامه داد: آنچه در این بازار دنبال می‌کنیم، سرمایه‌گذاری در این بازار است. این بخش باید سیگنال دهد که بر اساس عرضه و تقاضا قیمت تعیین می‌شود و بازار سرمایه از طریق عرضه اولیه و یا افزایش سرمایه شرکت‌های موجود به این تأمین مالی کمک کند.

رئیس سازمان بورس تأکید کرد: در کنار بازار سهام، بازار بدهی را هم داریم. حجم این بخش هم نسبت به قبل بسیار رشد کرده است و زمینه‌ای فراهم شده تا از این بخش هم تأمین سرمایه صورت بگیرد. انتظار داریم، صاحبان صنایع با در نظر گرفتن چارچوب‌های موجود این مسیر را انتخاب کنند.

این مقام مسئول همچنین به موضوع سهام عدالت اشاره کرد و افزود: در دوره‌ای تصمیم گرفته شد تا مردم را سهام‌دار شرکت‌های بزرگ دولتی کنند و در ادامه مسیر قرار شد تا مسیر مدیریت آن نیز تغییر کند. بر این اساس، دو مسیر تعریف شد؛ اول اینکه مدیریت مستقیم را برای سهام خود برگزینند و دوم اعمال مدیریت غیرمستقیم است که در قالب شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ساماندهی شدند. راه‌اندازی این شرکت‌ها یک سیاست‌گذاری عمده است و هدف نهایی آن مشارکت مردمی در مسیر توسعه استان است.

او ارزش دارایی‌هایی که در اختیار این شرکت‌هاست را متناسب با ظرفیت هر استان، قابل توجه دانست و تصریح کرد: سرمایه این شرکت‌ها از حدود سه الی چهار هزار میلیارد تومان تا سی الی چهل هزار میلیارد تومان خواهد بود. همچنین قرار است 30 درصد این دارایی بعد از انتخاب هیات مدیره هر شرکت در اختیار آنها قرار بگیرد و ممکن است درباره این سهم، تصمیمات مختلفی اتخاذ شود.

به گفته دهقان، مزیت‌های توسعه‌ای هر استان باید شناسایی و روی آنها تمرکز شود. در این رابطه اتاق‌ها می‌تواند بسیار اثرگذار عمل کنند. اتاق‌ها، بازار منطقه‌ای و استانی را می‌شناسند و می‌توانند در انتخاب ترکیب هیات مدیره قوی نقش مهمی داشته باشند. دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری نیز در کنار اتاق، قابلیت خوبی در معرفی افراد توانمند و ظرفیت‌های موجود دارند.

به گفته او ثبت‌نام داوطلبان برای حضور در هیات مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذار استانی آغاز شده و باید تا پایان بهمن نهایی شود.

محمدرضا انصاری، نایب‌رئیس اتاق ایران با بیان این مطلب که برنامه‌ریزی برای ایجاد شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، اقدام خوبی است، خاطرنشان کرد: آنچه به موفقیت این طرح کمک می‌کند، استفاده از شیوه پیمان مدیریت است. اگر در ترکیب هیات مدیره به صورت غیرمتمرکز عمل کنیم به توفیق نخواهیم رسید.

او ادامه داد: مدیریت یک فن است. برای مدیریت این شرکت‌ها باید شرایطی در نظر گرفته شود تا به صورت دوره‌ای، اعضای هیات مدیره انتخاب شده و در صورت یکه موفق عمل نکردند امکان تغییر آنها باشد. بدون شک می‌توان این حجم از سرمایه قابل قبول را با کمک شیوه پیمان مدیریت بیشتر هم کنیم.

یونس ژائله، رئیس اتاق تبریز نیز با ابراز نگرانی نسبت به اهلیت افرادی که وارد عرصه مدیریت این شرکت‌ها می‌شوند، گفت: برخی از کاندیدا تجربه مدیریتی ندارند و درصورتی که این افراد وارد عرصه شوند، شاهد از بین رفتن سرمایه‌های موجود در این شرکت‌ها خواهیم بود.

این فعال اقتصادی با اشاره به خروج سریع سرمایه از کشور که طی چند سال اخیر سرعت گرفته، تأکید کرد: متأسفانه نقشه‌ای برای مدیریت این مسئله نداریم. برای مدیریت این بخش به گروه حرفه‌ای نیاز داریم.

او پیشنهاد داد: فرماندهی توسعه اقتصادی استان‌ها را به اتاق‌ها واگذار کنید چراکه برنامه بخش خصوص برعکس برنامه‌ریزی‌های دولتی که تنها روی کاغذ باقی می‌ماند، اجرایی می‌شود.

سید مهدی طبیب زاده، رئیس اتاق کرمان بر لزوم تسهیل در انتشار اوراق از سوی شرکت‌ها برای احداث و تکمیل پروژه‌های استانی تأکید کرد.

محمود تولایی، رئیس اتاق کاشان نیز با بیان این نکته که در سبد سهام‌داری این شرکت‌ها افرادی هستند که نمی‌توانستند مدیریت سهام خود را به عهده بگیرند و احتمال دارد، منابع این شرکت‌ها صرف برخی فضاسازی‌ها شود و درگیر توسعه نشود، گفت: این احتمال وجود دارد که در نهایت، موضوع انتخابات هیات مدیره این شرکت‌ها نیز جنبه سیاسی پیدا کند و بدون شک فعالان بخش خصوصی، علاقه‌ای به مشارکت با این شرایط ندارند.

غلامحسین جمیلی، عضو هیات رئیسه اتاق ایران نیز تأکید کدر: متأسفانه شاهد آن هستیم افرادی که جرئت ندارند روی دارایی خود ریسک کنند به راحتی وارد عرصه شده و روی منابع و سرمایه دیگران ریسک می‌کنند. اجازه ندهیم قدرت بزرگ موجود در سرمایه شرکت‌های موردنظر به راحتی صرف اموری به غیر از توسعه استان‌ها شود. لازم است بر اهلیت افراد، توجه به اولویت‌ها و تکلیف‌هایی که برای راهبردهای توسعه‌ای داده می‌شود، توجه داشت.

او با بیان این مطلب که بازارهای متنوعی متناسب با سلایق مختلف در بازار سرمایه شکل گرفته است، تأکید کرد: شکل گیری این بازارها از یک منظر بسیار مهم است و نظام تأمین مالی را به سمت فراگیری می‌برد. هرچند گاهی یک شرکت که از مسیری قادر به دریافت پذیرش در بورس نیست با یک تغییر در اساس‌نامه از روش دیگری، استفاده می‌کند و وارد بورس می‌شود. این رویکرد از یک بعد، آسیب‌زاست. بنابراین ضرورت دارد با مدیریت و جامع‌نگری، بی‌اعتمادی‌ها را کاهش دهیم.

حسین سلاح ورزی، نایب‌رئیس اتاق ایران درباره مأموریت اتاق‌های استانی در راستای تشکیل سرمایه و توسعه استانی، تشریح کرد: ایجاد شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را از گذشته طبق آخرین مطالعاتی که در اتاق ایران انجام شده بود، در برنامه داشتیم. البته در این مورد مشکلاتی وجود داشت و به همین دلیل اجرایی هم نشد.

او ادامه داد: اتاق‌های استانی می‌توانند بر اساس شناختی که دارند، افراد باتجربه و توانمند را تشویق تا برای حضور در هیات مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در سامانه ستان ثبت‌نام کنند.

غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران اهلیت داوطلبان را بسیار مهم دانست و تأکید کرد: در دو دوره‌هایت نمایندگان بر اساس مطالعات انجام شده، طرح توسعه منطقه‌ای را ارائه دادیم و وزارت کشور و سازمان برنامه و بودجه نیز مشوق اتاق ایران در این زمینه بودند؛ ولی در عمل طبق وعده‌های داده شده جلو نرفتیم و کار به مرحله اجرایی نرسید. ایجاد شرکت‌های بزرگ منطقه‌ای نیز یکی از نتایج مطالعات انجام شده در اتاق ایران بود. هرچند به نظر می‌رسد تا امروز طبق مطالعات اصولی اولویت‌های توسعه‌ای هر منطقه و استان را شناسایی نکردیم حتی در طرح آمایش سرزمین که انجام شد پس از گذشته چند جلسه دیگر نمایندگان اتاق‌ها در استان‌ها دعوت نشدند. بنابراین به نظر می‌رسد که این طرح‌ها هم در تعیین اولویت‌ها چندان قابل اتکا نباشند.

به باور او اتاق‌ها در راستای هدایت و رسیدن به نتایج مطلوب در طرح ایجاد شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، مسئول هستند. افراد معتمد و حرفه‌ای را اتاق‌ها بیشتر می‌شناسند، بنابراین لازم است برای جلوگیری از خسارت‌های احتمالی و از بین رفتن این حجم از سرمایه‌ها در کشور، آن‌ها را معرفی کنیم.