چند سالی است که با گرم شدن هوا، معضل کمبود برق روند زندگی را در شهرهای مختلف ایران، با اخلال مواجه می‌کند. افزایش مصرف برق به واسطه گرمای هوا، کاهش بارش باران و رشد روز افزون ماینرها برای تولید ارز دیجیتال، تامین برق پایدار را دچار مشکلات جدی کرده است.

کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن کشاورزی ایران در پژوهشی نسبت به وضعیت کنونی برق کشور هشدار داده است. بر اساس یافته‌های این پژوهش، صنعت برق در بهار سال جاری شرایط متفاوتی را تجربه کرده است. در سال جاری، به دلیل بروز گرمای زودرس در فصل بهار بارهای فصلی پیش از زمان مرسوم در سال‌های گذشته به شبکه افزوده شد.

بررسی رابطه بین متوسط دمای نسبی کشور با توان مصرفی نشان می‌دهد، به ازای افزایش هر درجه سانتیگراد به متوسط وزنی دمای کشور در بازه 10 الی 19 درجه سانتیگراد معادل 213 مگاوات به مقدار تقاضای برق افزوده می‌شود؛ این مقدار برای محدوده دمایی 20 الی 34 درجه سلسیوس معادل 1542 مگاوات است. لذا، فروردین و اردیبهشت‌ماه متوسط وزنی دمای کشور بیش از ۲۰ درجه سلسیوس بود که نسبت به مدت مشابه در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ حدود ۵ درجه سلسیوس افزایش پیدا کرده بود. به عبارتی این مقدار معادل ۷۷۱۰ مگاوات افزایش نسبت به سال گذشته است. 

افزایش قابل ملاحظه استفاده‌کنندگان غیرمجاز از انشعاب برق برای استخراج ارزهای دیجیتال موجب شده که افزایش دیماند مصرفی سال جاری نسبت به سال ۱۳۹۹ به بیش از ۹۰۰۰ مگاوات برسد. از سویی دیگر، به دلیل افت حدود ۳۵ درصدی نزولات جوی در سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ نسبت به مدت مشابه سال قبل، امکان بهره‌برداری از واحدهای نیروگاه‌های برقآبی همچون سال ۱۳۹۹ میسر نبوده است. همچنین خروج برخی واحدهای نیروگاهی برای انجام تعمیرات و آمادگی کامل در اوج مصرف تابستان، موجب شد که بخشی از توان تولیدی نیروگاه‌های دولتی و غیردولتی در دسترس نباشد. لذا کشور با کمبود برق در پس از وقوع اوج مصرف تابستان مواجه شد.

گرچه صنعت برق در سال جاری با شرایطی متفاوت از سال‌های گذشته مواجه شد، لیکن بررسی توان مصرفی در سالیان اخیر نشان می‌دهد، برنامه‌ریزی برای تأمین اوج بار شبکه، صرفاً با اتکا به سرمایه‌گذاری‌های توسعه صنعت برق، منجر به بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها در بازه‌‌ محدودی از سال می‌شود و در مابقی ایام سال این ظرفیت بلااستفاده باقی می‌ماند. کمیسیون انرژی  اتاق ایران بر این باور است که برای تخصیص بهینه منابع به منظور عبور از بحران تأمین برق تابستان سیاست‌های مدیریت سمت مصرف و اصلاح الگوی مصرفی نیز باید در دستور کار قرار گیرد.

یکی از اهداف مهم این پژوهش تبیین ابعاد بحران احتمالی برق در تابستان ۱۴۰۰ و به تبع آن اقدامات متقابل برای عبور مطمئن و پایدار از اهداف این پژوهش است. در بخش نخست این پژوهش عملکرد صنعت برق در تأمین بار سال ۱۳۹۹ شرح داده شده است. بخش دوم و سوم به ترتیب شامل بررسی وضعیت قابلیت توان تولیدی و سناریوهای توان مصرفی به تفکیک مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده آن است. بخش چهارم به بررسی سناریوهای تراز تولید و مصرف برق در تابستان سال جاری از حیث تراز تولید و مصرف داخلی برق، برخی قیود در تأمین برق و نقش آن در تراز کل تولید و مصرف شبکه می‌پردازد. با توجه به شرایط بررسی شده از مقدار کمبود برق در تابستان، راهکارها و اقدامات معطوف به حفظ وضع موجود و همچنین توسعه سمت عرضه و از سویی دیگر، مدیریت مصرف در بخش پنجم ارائه شده است.

متن کامل این پژوهش را از اینجا دریافت کنید.