نصرت‌الله مالکی، مدیرکل دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور با غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران دیدار کرد. او در این دیدار از ظرفیت دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور گفت.

مالکی گفت: فرزندان ایران در هر گوشه و کنار جهان هستند، باید تکریم شوند؛ مسائل این‌ها در حوزه دو تابعیتی، مسائل بانکی و سرمایه‌گذاری حل شود. باید موضوع ارتقای هویت ایرانی و زبان فارسی مورد توجه قرار گیرد. برای حل این مشکلات از پارلمان بخش خصوصی می‌خواهیم در کنار ما باشند.

او ادامه داد: دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور یکی از نهادهای بسیار مهم در هموار کردن مسیر جذب سرمایه‌های ایرانیان خارج از کشور و همکاری اقتصادی و تجاری با آن‌هاست؛ در نشست‌های سازمان، رئیس‌جمهوری و وزرا حضور دارند و مصوبات آن حکم قانونی دارد.

مالکی تصریح کرد: از سوی دیگر اتاق ایران با جایگاهی که دارد می‌تواند علقه مشترک با ایرانیان خارج کشور را بسط و گسترش دهد. می‌خواستیم مشخص کنیم که چه‌کارهایی را می‌توانیم به‌صورت مشترک انجام دهیم تا بتوانیم از ظرفیت ایرانی‌های خارج از کشور برای توسعه اقتصادی کشور استفاده کنیم.

بعد از آن حقیقی، معاون مدیرکل دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور گفت: ما به‌عنوان دبیرخانه شورای عالی ایرانیان خارج کشور باید به چارچوبی برسیم که بتوانیم از توان نخبگان کشور استفاده کنیم. اداره جذب نخبگان کارگروه اقتصاد و بازرگانی دارد که چند وزیر در آن عضویت دارد و باید بتوانیم از این ظرفیت بهره بگیریم.

در ادامه هاشمی رئیس اداره حقوقی و کنسولی دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور گفت: نقش شورای عالی تسهیل‌گری است و ما در این زمینه تلاش می‌کنیم. سرمایه‌گذار ایرانی می‌خواهد کار کند و باید مشکل تعامل بانکی حل شود تا بتوانند از بسترهای قانونی سرمایه‌گذاری کنند، سود خود را به محل زندگی خود بازگردانند و تا زمانی که این مشکلات حل نشود، کار دشوارتر می‌شود.

او با اشاره به مسئله تشکل‌های موازی در وزارت کشور گفت: نوع تعامل و نظر اتاق درباره این تشکل‌ها چیست و آیا اتاق می‌تواند چون گذشته مأمن امنی برای فعالان اقتصادی باشد و آیا این مجموعه‌ها می‌توانند محل مراجعه تجار باشند یا خیر؟

غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران گفت: ما در ایران ظرفیت نیروی انسانی بالایی داریم. این‌ها در خارج از کشور هم در حوزه علم اقتصاد، علم و فناوری پرش ارتقایی دارند. اما متأسفانه در موضوع جذب ایرانیان به داخل و مهاجرت معکوس باز مانده‌ایم. نیروی کارآمد و خلاق، سرمایه‌داران و سرمایه‌گذاران کوچ می‌کنند و ما در جذب موفق نیستیم.

 رئیس پارلمان بخش خصوصی تأکید کرد: این افراد ظرفیت بی‌بدیل و غیرقابل‌باوری دارند؛ یکی از علل که نتوانستیم از ایرانیان استفاده کنیم، جلب اعتماد آن‌هاست. ترس، مسئله مهمی است و دو تابعیتی‌ها هنوز مسئله است. خیلی از این ایرانی‌ها آرزو دارند به ایران برگردند و در اقتصاد ایران اثرگذار باشند اما به دلیل عدم اعتماد نمی‌توانند ریسک کنند.

او ادامه داد: برای سرمایه‌گذاری علی‌رغم تضمین‌های قانونی همچنان مشکلاتی وجود دارد؛ طبق قانون باید منابع این افراد حفظ شود اما در عمل به قانون توجه نمی‌شود.

به‌گفته رئیس اتاق ایران، وزارت امور خارجه به‌درستی مسئله اقتصاد را درک کرده و آقای ظریف در این حوزه اثرگذار بود. اگر به دنبال تقویت رابطه فرهنگی و سیاسی با کشوری هستیم، باید از تجارت حمایت کرد؛ مسیر سرمایه مشترک هموار شود و از تشکل‌های اقتصادی حمایت شود.

او تأکید کرد: اتاق ایران علاقه‌مند به همکاری است و تا مسئله اعتماد عمومی حل نشود، سرمایه به کشور بازنمی‌گردد. با تمام محدودیت‌های وزارت خارجه، باید رویه‌ها اصلاح شود.

رئیس اتاق ایران درباره ثبت تشکل‌های موازی تجاری در وزارت کشور هم گفت: وظیفه دولت ایجاد تشکل نیست، وظیفه دولت حمایت و هدایت است؛ برخی از تشکل‌ها،در برابر اتاق استفاده ابزاری می‌کنند و این تفرق درنهایت مشکل‌ساز می‌شود. تشتت آرا مشکل‌ساز است و این در همه جای کشور وجود دارد. باید این اشکالات از اساس درست شود. ما می‌توانیم از ظرفیت ایرانی‌های خارج از کشور استفاده کنیم و این در مسیر اقتصاد خیلی کمک‌کننده است.

شافعی تأکید کرد: در بخش تولید، شکاف تکنولوژیک خیلی عمیق است؛ در آینده فروش و صادرات محصولات ما به دلیل این شکاف‌ها مشکل خواهد بود. باید این مشکلات حل شود و از نخبه‌های ایرانی داخلی و ایرانیان خارج از کشور استفاده شود. باید این‌ها متقاعد شوند که موانع در مسیر سرمایه‌گذاری برداشته می‌شود و حمایت لازم دارند.

بعد از آن محمدرضا کرباسی، معاون امور بین‌الملل اتاق ایران گفت: ما از سال 1394 پیگیر روابط با ایرانیان خارج از کشور بودیم؛ در همه نشست هیات تجاری با ایرانیان خارج از کشور نشست داشتیم؛ معتقد هستیم که این‌ها ظرفیت بالایی دارند. مثلاً در کشور ژاپن بیش از صد فعال اقتصادی ایرانی کار می‌کنند که حرف مهمی در اقتصاد آن کشور دارند، ولی متأسفانه با ایران کار تجاری انجام نمی‌دهند.

کرباسی گفت: فشارهای مختلف و عدم پاسخگویی مشکل اصلی تجار است. ما در اتاق ایران به دنبال راهکاری برای جذب و همکاری با ایران تجار بودیم. ما سعی کردیم برای حل این مشکلات سامانه‌ای راه‌اندازی کنیم، تیم متخصص برای این حوزه در نظر گرفته شد ولی درنهایت وزارت امور خارجه اطلاعات ایرانی‌های خارج کشور را به دلیل محرمانه بودن ارائه نداد. البته ما در اتاق‌های مشترک خود به این اطلاعات دسترسی داریم اما انتظار ما این بود که وزارت خارجه این تعامل را برقرار می‌کرد.

او تأکید کرد: تشتت و چنددستگی در وزارت خارجه و دیگران ارگان‌ها مشکل‌آفرین است. باید انجمن بازرگانان ایرانی خارج از کشور در همه سفارت‌خانه ایجاد شود تا جو بی‌اعتماد از بین برود و برای حل تحریم‌ها راهکاری پیدا شود. نباید به ظرفیت و سرمایه ایرانی‌های خارج از کشور بی‌توجهی شود.

مظفر علیخانی، معاون تشکل‌ها و امور استان‌های اتاق ایران در ادامه این نشست گفت: اولین انتظار اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران از وزارت امور خارجه این است که درباره برنامه ارتباط با ایرانیان خارج از کشور و تشویق آن‌ها برای سرمایه‌گذاری در ایران، با پارلمان بخش خصوصی مشورت کند، نظر آن‌ها را بداند و اصلاً مشخص شود که در این برنامه چه نقش و جایگاهی برای اتاق ایران در نظر گرفته‌شده است.

او ادامه داد: گام دوم این است که مهاجرت نخبه‌ها عارضه‌یابی شود تا با رفع آن علت‌ها از خروج جوان‌ها جلوگیری شود. باید به این نکته توجه شود که ثروت تولید نابغه نمی‌کند، نابغه تولید سرمایه می‌کند. باید به این اقرار کنیم که ما در جذب سرمایه ایرانیان خارج از کشور موفق نبوده‌ایم و باید این ناکامی، به‌صورت علمی و دقیق ارزیابی و آسیب‌شناسی شود. با شعار نمی‌توان کاری از پیش برد، باید رفتار و عملکرد تغییر کند.

علیخانی با اشاره به مسئله بی‌اعتمادی گفت: باید رفتارها منطبق بر آرمان باشد؛ پیشنهاد من این است که دفاتری جدای از سفارتخانه‌ها تشکیل شود تا در اقناع و جذب این افراد متمرکز شود.

معاون تشکل‌ها و امور استان‌های اتاق ایران در ادامه درباره تشکل‌های اقتصادی موازی که در وزارت کشور ثبت می‌شود، گفت: طبق قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار، قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی، قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور ، جایگاه تأسیس و توسعه تشکل‌ها به اتاق ایران داده‌شده ولی برخی از نهادها به دنبال تشکل‌های موازی هستند که این باعث مشکلاتی می‌شود.

بعد از آن مالکی گفت: ما در وزارت امور خارجه با بخش خصوصی دغدغه مشترکی داریم. البته مشکلاتی در مسیر هست، برخی قوانین مبهم و تفسیرپذیر است. موانع و مشکلات اجرایی در عمل وجود دارد و باید از این‌ها درس گرفت تا بتوان بستر همکاری اقتصادی با ایرانیان خارج از کشور و جذب سرمایه‌گذاری فراهم کرد.