واحدهای فولادی و سیمانی بعد از بحران تامین گاز و توقف فعالیت در زمستان، حالا به خاطر کمبود برق، بار دیگر تعطیل شدند // تولید در چالش برق

واحدهای فولادی و سیمانی بعد از بحران تامین گاز و توقف فعالیت در زمستان، حالا به خاطر کمبود برق، بار دیگر تعطیل شدند

تولید در چالش برق

بحران تامین برق امسال خیلی زودتر از انتظار گریبان گیر بخش‌های مختلف شد. با گرم تر شدن هوا و افزایش مصرف برق در کشور، شرایط تامین انرژی هم هر روز دشوارتر می‌شود. حالا کار به جایی رسیده  است که چراغ صنعت باید خاموش شود تا برق خانگی تامین  شود.بررسی‌ها نشان می دهد که از ابتدای خرداد بیشترین میزان قطعی برق مربوط به بخش تولید و به ویژه صنعت بوده است و واحدهای صنعتی تقریبا سه روز در هفته، برای 12 ساعت یا بیشتر برق نداشته و تعطیل بوده‌اند اما قضیه به این جا ختم نمی شود و با حادتر شدن شرایط، فشار بر بخش‌های مولد هر روز بیشتر و بیشتر افزایش می یابد. همین چند روز پیش «محمدحسن متولی‌زاده»، مدیر عامل توانیر در نامه‌ای به شرکت‌های برق منطقه‌ای و توزیع نیروی برق، تصمیم جدیدی را حول محور مشترکان صنعتی دو بخش فولاد و سیمان ابلاغ کرد. این نامه نشان می‌دهد مصوباتی در دبیرخانه شورای ‌عالی امنیت ملی و هیئت وزیران به تصویب رسیده که لزوم توقف فرایند اصلی تولید مشترکان فولادی و سیمانی را خواستار شده است. «مصطفی رجبی‌مشهدی»، سخنگوی صنعت برق در این باره گفته است: صنایع فولاد و سیمان می‌توانند در بازه زمانی کنونی به مدت دو تا سه هفته تولید خود را متوقف کنند و به تعمیرات بپردازند.اما شرکت‌های سیمانی و فولادی که در زمستان با بحران تامین گاز مواجه بودند و تعطیلی را تجربه کردند، حالا به واسطه چالش در تامین برق باید بار دیگر خط تولید خود را متوقف سازند. موضوعی که تبعات آن در اشتغال، بازار مصرف، از دست رفتن بازارهای هدف صادراتی و خسارت اقتصادی به استان، خود را نشان خواهد داد.
تاثیر منفی تعطیلی واحدهای فولادی و سیمانی بر اقتصاد خراسان رضوی
البته تصمیم اخیر مبنی بر توقف فعالیت واحدهای تولیدی سیمانی و فولادی، برخی استان ها را بیشتر تحت الشعاع قرار می دهد. خراسان رضوی به عنوان قطب دوم تولید سیمان کشور شناخته می‌شود. خطه‌ای که به دلیل وجود مجتمع فولاد در نیشابور و نیز منطقه سنگان و صنایع فولادی‌اش، نقش مهمی در تولید این محصولات ایفا می‌کند و در زمره استان‌هایی است که در این زمینه بیشترین زیان را تجربه خواهد کرد.صنعت گران معتقدند تاثیر منفی تعطیلی واحدهای سیمانی و فولادی خراسان رضوی برای اقتصاد این استان، به مراتب بیشتر از ضرر و زیانی است که به خود این واحدها و نیروهایشان وارد می‌شود.«محمدرضا توکلی‌زاده»، مدیر عامل شرکت سیمان زاوه در این باره می‌گوید: با تعطیلی مجموعه‌های سیمانی و فولادی، بسیاری از پروژه های عمرانی در سطح خراسان رضوی و به ویژه مشهد از جاده و راه گرفته تا ساختمان سازی و... تعطیل خواهد شد و با توجه به ارتباط پروژه‌های عمرانی با چند نوع شغل و واحدهای گوناگون صنعتی، این  موضوع در بیکاری نیروهای آن‌ها و اقتصاد استان هم موثر خواهد بود. در مجموع باید توجه داشت که همه این بخش‌ها به مواد اولیه تولیدی در واحدهای سیمانی و فولادی وابسته‌اند.وی می‌افزاید: وضعیت امروز ما مانند آب شدن یک کوه یخ است؛ مسئولان در تعطیلی کارخانه‌های سیمانی و فولادی فقط قله کوه را می‌بینند اما در آینده ای نزدیک نتیجه این فاجعه را در  دیگر بخش‌ها خواهیم دید. تاثیر اصلی این تعطیلی‌ها روی واحدهای پایین دستی مثل کارگاه‌های بتنی و ساختمان‌ها و راه‌ها خواهد بود. عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی با بیان این که طبق آن چه که اعلام شده،  قرار است این تعطیلی به مدت دو تا سه هفته باشد، خاطرنشان می‌کند: اما تضمینی وجود ندارد که بگوییم چه مدت تعطیل خواهیم بود زیرا وقتی مصرف برق در کشور بالاست، نمی‌توان به وعده بخشنامه‌ها امیدوار بود و این صنعت است که پیش از هر بخش دیگر باید بهای نبود برنامه‌ریزی‌ها و ضعف‌های مدیریتی در بخش دولتی را بپردازد. از سوی دیگر، همین حالا در ساعاتی از شب که مصرف برق چندانی وجود ندارد و می‌توانستیم در آن تولید داشته باشیم، دیگر اجازه روشن کردن سیستم‌های خط تولید را نخواهیم داشت.توکلی زاده نقبی می‌زند به چالش‌هایی که در زمستان از بابت تامین گاز گریبان گیر بخش صنعت بود و در تابستان به برق رسیده است و تاکید می‌کند: در صورت تداوم این وضعیت، هزینه‌ جاری کارخانجات تولیدی افزایش خواهد یافت. از سوی دیگر، در این شرایط، اقتصاد ملی در حال آسیب دیدن است. نباید به این فکر کرد که با این تعطیلی‌ها یک یا دو واحد آسیب مالی می‌بینند زیرا صدمه ای که اقتصاد ملی تجربه می کند به مراتب بیشتر است.
خطر از دست رفتن بخش زیادی از اشتغال استان
«زهرا سپهری»، رئیس اداره امور صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز باور دارد که تعطیلی واحدهای فولادی و سیمانی اتفاق ناگواری برای صنعت است. وی می‌گوید: این تعطیلی‌ها باعث می شود تا در این شرایط سخت اقتصادی، بخش زیادی از اشتغال را هم از دست بدهیم. از طرفی، اعلام شده است که تعطیلی این واحدها دو  تا سه هفته خواهد بود اما چون به نظر می‌رسد بعد از هفته سوم اتفاقی در کاهش مصرف برق  دیگر بخش ها یا افزایش تولید این انرژی رخ ندهد، شاید این تعطیلی تداوم داشته باشد.وی با اشاره به مشکلات گازی واحدهای سیمانی در 4-5 ماه پایانی سال تصریح می کند: تصور کنید، پس از پایان شهریور و ورود به فصول سرد سال، که این واحدها دوباره با مشکل تامین گاز مواجه می شوند. مصرف خانگی گاز از آبان افزایش خواهد یافت و با توجه به کمبودهایی که در تامین این انرژی نیز وجود دارد، دوباره این بخش صنعت است که قربانی می‌شود و باید بهای این کمبودها را با تعطیلی خود بپردازد. رئیس اداره صنایع معدنی سازمان صمت خراسان رضوی با بیان این که تعطیلی واحدهای فولادی و سیمانی باعث کمبود محصولات این بخش در بازار می شود، اظهار می کند: واحدهای سیمانی استان در فصل بهار در حال جبران کمبود تولید زمستان خود بودند تا جایی که در اردیبهشت رشد 23.6درصدی در تولید خود داشتند و می‌توانستند با ادامه روند مذکور، کاهش احتمالی تولید (ناشی از کمبود گاز در زمستان امسال) را هم تا حدی جبران کنند اما از ابتدای خرداد با مشکلات تامین برق و تعطیلی های مکرر مواجه شدند و این قضیه استمرار خواهد داشت.وی تاکید می‌کند: همه این شرایط نشان می‌دهد که صنایع ما به ویژه صنایع فولادی و سیمانی در هر دو بخش تامین گاز و برق در طول سال دچار مشکل هستند. بنابراین، باید پیشنهادی مطرح شود تا این صنایع بیش از این آسیب نبیند. وزارت صمت نگران اشتغال این صنایع است زیرا در صورت فعال نبودن این واحدها، امکان پرداخت حقوق به نیروهایشان وجود ندارد و در نتیجه، نیروهای کار به سمت تامین اجتماعی و دریافت بیمه بیکاری سرازیر می‌شوند و در نهایت، فشار بیشتری به دولت وارد می‌شود.
لزوم کنترل مصرف برق منازل، معابر و صنوف
سپهری با تاکید بر لزوم کنترل میزان مصرف برق واحدهای صنعتی استان،  اظهار می‌کند: البته کاش به موازات کنترل میزان مصرف برق در بخش صنعت، دستور قطع برق منازل پرمصرف و معابری که اغلب روشنایی بالایی دارند نیز صادر می شد. ما نمی گوییم معابر خاموش شود اما می توان میزان روشنایی را متعادل تر کرد یا به صنوف تذکر داد که حداقل روشنایی را در مغازه ها داشته باشند.رئیس اداره صنایع معدنی سازمان صمت استان خاطرنشان می‌کند: اگر حوالی ظهر سری به راسته خیابانی که واحدهای لوسترفروشی مشهد در آن مستقرند، بزنید؛ خواهید دید که عمده مغازه‌ها دارای روشنایی هستند، سوال این است که چرا نباید نظارتی روی این‌ها باشد؟ امروز می‌گویند که واحد فولاد خراسان به اندازه کل صنعت مشهد مصرف برق دارد اما به این توجه نمی‌کنند که همان واحد، برای پنج هزار نفر اشتغال زایی کرده است. همه این مسائل باید در پایش‌ها و برنامه‌ریزی‌ها، مدنظر قرار گیرد. بخش صنعت تا حد مشخصی توان دارد و می‌تواند در برابر این شرایط مقاومت کند اما از نقطه مقاومت که بگذرد، چاره‌ای جز تعطیلی کامل نخواهد داشت و نتیجه این وضعیت، کشور را به فاجعه دچار می‌کند. باید از هم اکنون روی سرمایه گذاری در صنعت برق برنامه ریزی شود.وی ادامه می‌دهد: در واقع چند سال پیش باید سرمایه‌گذاری روی زیرساخت‌ها برای احداث نیروگاه و بهبود وضعیت نیروگاه‌های موجود صورت می‌گرفت. باید پیش بینی می‌شد به  دلیل خشکسالی، کاهش بارندگی و ... با کاهش تولید برق مواجه خواهیم شد و لازم است تا در سال‌های  آینده این وضعیت را بهبود ببخشیم.
تعطیلی تمامی واحدهای کنسانتره و گندله سازی سنگان
شهرام سلطانی، مدیر عامل شرکت صنعتی و معدنی اپال پارسیان سنگان نیز در همین  خصوص می‌گوید: از روز پنج شنبه 17 تیر واحدهای گندله سازی و کنسانتره در منطقه سنگان خواف تعطیل شده اند. بالطبع هیچ‌کس راضی نیست کارخانه‌اش تعطیل شود اما چون اولویت مصرف برق با بخش خانگی است، چاره‌ای جز تعطیلی این واحدها  نداشته اند.وی با بیان این که توقف تولید در سود و زیان شرکت‌ها بسیار موثر است، تصریح می‌کند: پیش از این، ما قطعی برق در حین تولید نداشتیم؛ چون اعلام کرده بودند در ساعاتی از روز تولید را متوقف کنیم و در آن ساعت‌ها کارخانه تعطیل بود اما هفته گذشته اعلام شد از 17 تیر حداقل دو تا سه هفته به طور کلی واحدها را تعطیل کنیم.سلطانی خاطرنشان می‌کند: اگر این وضعیت تداوم یابد، مشکلات بسیاری برای واحدهای فولادی و سیمانی به دنبال خواهد داشت. منطقه سنگان مواد اولیه و خوراک کارخانه‌های دیگر را تولید می‌کند؛ همان‌طور که ما در واحدهای خود، کنسانتره و گندله مجتمع‌های فولاد خراسان، سبزوار، مبارکه اصفهان و... را تامین می‌کنیم و تعطیلی واحدهای ما بالطبع مشکلاتی برای صنایع پایین دستی به دنبال خواهد داشت.

علی‌اکبر لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی استان نیز که در زمستان گذشته پرونده قطع گاز صنایع را به این شورا برده و حالا با پیگیری‌های اتاق بازرگانی مشهد و دیگر تشکل‌های بخش خصوصی، خاموشی صنعت را دنبال می‌کند، در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: در سالی قرار داریم که به نام «تولید؛ پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها» نام گذاری شده است اما بخش صنعت ما از فقدان حمایت و ایجاد موانع متعدد بر سر راه تولید رنج می‌برد. بهای ضعف مدیریت و نبود برنامه‌ریزی و توسعه در بخش برق کشور را امروز واحدهای تولیدی ما می‌پردازند.وی تاکید می‌کند: صنایع فولادی و معدنی ما تامین ‌کننده بخش بزرگی از ظرفیت‌های اقتصادی استان ما هستند. با این اوصاف شاهدیم که در زمستان، به واسطه مشکل تامین گاز، خط تولید آن‌ها متوقف  و در تابستان هم کمبود برق،  به گونه ای دیگر گریبان گیر این بخش می‌شود. عملا آن‌ها در  بیشتر طول سال با بحران برای تامین انرژی و تداوم تولید مواجه اند.لبافی یادآور می‌شود: تداوم وضعیت موجود در سال های آینده ،  منجر به از بین رفتن سرمایه‌گذاری‌ها خواهد شد.