دوغارون در انتظار رونق دوباره

دوغارون در انتظار رونق دوباره
نویسنده خبر : روابط عمومی تاریخ بارگذاری : يک شنبه ، 07 شهريور 1400
گزارش میدانی خراسان از پایانه مرزی دوغارون پس از استقرار طالبان در اسلام قلعه
دوغارون در انتظار رونق دوباره

گمرک و پایانه مرزی  دوغارون به عنوان  یکی از مهم ترین  دروازه های صادراتی و ترانزیتی کشور به  افغانستان در برهه های زمانی مختلف همواره با صف فشرده کامیون ها و  تریلی هایی  روبه رو بوده است که در مسیر صادرات و ترانزیت فعالیت می کردند اما این روزها  براساس مشاهدات و گزارش میدانی خبرنگار خراسان این پایانه مرزی  خلوت تر از گذشته است موضوعی که رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی دلیل آن را کم شدن حجم بار صادراتی و ترانزیتی و نامشخص بودن وضعیت کشور افغانستان می داند و می گوید : تجار افغانستان  هم اکنون به دلیل نامشخص بودن وضعیت  این کشور به اندازه گذشته رغبتی به تجارت ندارند و منتظرند تا تکلیف وضعیت کشورشان مشخص شود.

 قبل از استقرار طالبان روزانه حدود هزار دستگاه کامیون و تریلر ترانزیت از گمرک بین المللی دوغارون و منطقه ویژه برای بار ترانزیت و ترانشیپ تردد می کردند  و تعداد قابل توجهی نیروی کار در قسمت های مختلف در مرز مشغول کار بودند  و در برهه های زمانی مختلف درخواست می کردند تا درخصوص   صف های طولانی چاره ای بیندیشند تا این که تصمیم  به افزایش ساعت کاری گمرک دوغارون گرفته شد ،از چند هفته قبل  با تسلط طالبان بر کلیه گمرکات افغانستان و تحولاتی که در افغانستان اتفاق افتاد تغییراتی  را نیز در تعداد کامیون هایی که از مرز تردد می کند شاهد هستیم .

براساس گزارش  میدانی خبرنگار خراسان از  مرز دوغارون، پارکینگ هایی که تا یک ماه قبل مملو از تریلر بود ، حالا وضع متفاوتی با گذشته دارد ، از ترافیک زیاد و نوبت دهی برای ترانزیت خبری نیست و رانندگان اظهارات متفاوتی با گذشته دارند  متصدیان  پارکینگ های مستقر در مرز که روزانه میزبان چند صد تریلر و کامیون بودند حالا در هر پارکینگ کمتر از ۱۰کامیون دارند.
اظهارات رانندگان افغانستانی 
یک راننده افغانستانی که تریلر بدون پلاک و فرسوده ای را با بار سیمان از تایباد به مقصد هرات بارگیری کرده است،می گوید:طالبان طی دوهفته ای که مستقر شده اند کارهای خوبی انجام داده اند . این راننده هراتی خاطر نشان می کند: چون مجازات طالبان خشن است به هیچ وجه دزدی نمی شود و طالبان می گویند: شما در گمرک افغانستان در  خودرو را باز بگذارید اگر سرقتی انجام شد ما مسئول هستیم . وی ادامه می دهد: دست سارق را در ملأعام  قطع می کنند  و قطع دست صرفا با یک سرقت ساده  هم انجام می شود .
یک راننده هراتی دیگر که بار آهن آلات از تایباد به مقصد هرات دارد، می گوید:فعلا که امنیت در مرزها ،گمرک و بازار برقرار است و عوارض و مالیات ۵۰درصد کاهش یافته و بسیاری  از رشوه گیری ها حذف شده است .
قوت و ضعف ها از دید  رانندگان ایرانی 
یک راننده ایرانی که سوخت به مقصد منطقه ویژه دوغارون  از عسلویه اصفهان بارگیری  کرده است،  می گوید:هم اکنون  ترافیک در مرز دوغارون نیست و از خدمات و امکانات پارکینگ خصوصی  به دلیل داشتن امکانات رفاهی در نقطه صفر مرز راضی هستم  همه امکانات رفاهی و بهداشتی برای رانندگان در پارکینگ خصوصی فراهم  است و امنیت خوبی  وجود دارد و نوبت دهی آسان  است اما متاسفانه  رانندگان ترانزیت باید به اجبار به پارکینگ شهید فخری زاده که متعلق به شهرداری است برای شماره  و نوبت مراجعه کنند  و این پارکینگ  سرویس بهداشتی و حمام ندارد ، رانندگان بیش از دو هزار کیلومتر مسافت را طی می کنند تا از مبدا به مقصد دوغارون برسند و به اجبار به پارکینگ شهید فخری زاده هدایت می شوند که فقط اسمش پارکینگ است امنیت کمی دارد. فقط پول می گیرند بدون هیچ خدماتی . سرویس های بهداشتی آماده شده می گویند باید به مزایده بگذاریم نمی دانیم چند ماه دیگر آماده می شود.
یک راننده ایرانی که از گمرک اسلام قلعه وارد مرز ایران شده است، می گوید:متاسفانه هشت روز در مرز اسلام قلعه معطل بودم ، طالبان مدعی اند: مسئولان ایرانی  ساعت کار را کاهش داده اند. وی خاطر نشان می کند:هزینه های ترانزیت از خودروهای ایرانی نسبت به زمان دولت قبلی افغانستان خیلی کمتر شده است . امنیت برقرار است ، رشوه گیری به صفر رسیده است اما طالبان ۱۰ خودروی  افغانستانی ترخیص می کنند و یک خودروی ایرانی . باید مسئولان برای رانندگان ایرانی چاره ای بیندیشند ، اگر به فکر حل مشکلات نباشند  ، ترانزیت کالاهای ایران با چالش مواجه می شود.
یک کارمند پایانه مرزی می گوید :روزانه ۴۰۰ کامیون ورود و خروج می شود که از این تعداد ۳۰ کامیون ایرانی و باقی مانده کامیون هایی هستند که از افغانستان برای بردن کالا از منطقه ویژه دوغارون  وارد می شوند.
وی که خواست نامش فاش نشود، می گوید :به دلیل تغییرات در افغانستان  مشکلاتی وجود دارد و  ضرورت حل مشکلات رانندگان  توسط مسئولان  موضوعی اجتناب ناپذیر است تا از بلاتکلیفی نجات پیدا کنند.
گفتنی است تلاش خبرنگار خراسان برای مصاحبه با مدیر جدید پایانه مرزی دوغارون و  معاون فنی مدیر کل گمرک  دوغارون نتیجه ای نداشت.
دیگر مشکلات رانندگان ایرانی
با این حال "سرور اوجادی"، مدیر پارکینگ خصوصی مستقر در مرز دوغارون  می گوید:بیش از ۱۰ میلیارد تومان برای مجهزترین پارکینگ با امکانات رفاهی کامل با گنجایش سه هزار کامیون در بهترین نقطه  دسترسی راه اندازی و با مجوز  آماده  کرده ایم.  روزانه کمتر از ۱۰کامیون به پارکینگ ما می آیند و  بقیه کامیون ها به اجبار به دستور مسئولان باید به پارکینگ شهید فخری زاده وارد شوند با این کار  پول آب و برق خود را نمی توانیم تامین کنیم .
"نصیری"، رئیس انجمن کامیون داران و بازرس کانون کارفرمایی  کامیون داران کشور و رئیس انجمن صنفی کارفرمایی شهرستان تایباد ، با تایید مشکلات رانندگان و کامیون داران  ایرانی اظهار می کند: چه در زمان دولت قبل افغانستان و چه اکنون  (طالبان ) رانندگان درمسیر برگشت از افغانستان بعد از تخلیه بار هشت شبانه روز خواب در صف ورود به ایران دارند و هم اکنون متاسفانه از ۲۵۰ کامیون ورودی به ایران 20 تا ۳۰ کامیون ایرانی و ۲۲۰ کامیون افغانستانی  است.راننده های ایرانی در این مدت از کوچک ترین امکانات رفاهی در داخل افغانستان  برخوردار نیستند.
وی می افزاید: این رانندگان  چند هزار کیلومتر بار صادراتی و ترانزیت  را با یک سوم کرایه حمل و بار خود را  در داخل گمرک ،بازارچه و منطقه ویژه دوغارون دو دستی تقدیم کامیون داران افغانستانی می‌ کنند.نصیری  می گوید:در تمام کشورهای دنیا کامیون ترانزیت باید با بار وارد کشورهای همسایه  شود و تردد کند نه این که  کامیون  افغانستانی خالی وارد کشور شود و باری که هزاران کیلومتر راننده ما آورده  است با دو برابر کرایه حمل  کنند.
وی تصریح می کند: کامیون های افغانستانی  بار دو دستگاه کامیون  یا بعضا سه دستگاه کامیون ایرانی را  داخل  یک  خودرو می کنند و با این توصیف درآمدی پنج برابر کامیون ایرانی دارند چون با این روش یک بار عوارض به کشورمان  پرداخت می‌کنند درحالی که بابت ترانشیپ  هر کامیون ایرانی یک عوارض پرداخت می شود.نصیری خاطر نشان می کند:وزن قانونی حمل کالا داخل ایران ۴۲ تن و 44 تن است اما برای کامیون های افغانستانی  بیش از ۵۰تن یا بیشتر منعی نیست.  مسئولان  مربوط اگر دنبال ارز آوری هستند به جای یک کامیون افغانستانی که بار دو یا سه خودرو را در منطقه ویژه یا گمرک حمل  کند این بار را به دو یا سه خودروی افغانستانی بدهند تا حقی از بیت المال ضایع نشود.
خودروهایی که وارد کشور شده اند فاقد سلامت فنی (معاینه فنی، پلاک مخدوش، باک غیر استاندارد ،تغییرات در شکل ظاهری  خودرو، کفی های دست ساز غیر استاندارد)هستند  و بیشتر آن ها فاقد پلاک یا پلاکشان در پشت شیشه  است که اگر تخلفی کردند کسی متوجه نشود .
وی می افزاید : متوسط قیمت  کامیون های ایرانی   بیش از  پنج میلیارد تومان  است اما خودروها در افغانستان زیر یک میلیارد تومان است  که با کرایه چند برابری که  می گیرند نسبت به کامیون های ایرانی روز به روز تعداد آن ها بیشتر شده است و کار و بار را از کامیون های ایرانی گرفتند  و کامیون های افغانستانی   مسافت ۱۲۰ کیلومتری را کرایه چند برابری با تناژ بالا می گیرند نسبت به کامیون های ایرانی که ۱۵۰۰کیلومتری را  طی می کنند و یک سوم آن ها کرایه می  گیرند ، وی مدعی است :طبق خبرهای رسیده از سوی رانندگان ایرانی  در داخل گمرک ایران افغانستانی ها دلالی بار  می کنند وباک هایی که کامیون های افغانستانی روی آن ها سوار  است در مجموع بیش از ۵هزار لیتر مشاهده می شود که اگر چنین باکی روی کامیون ایرانی باشد  خودروی آن ها  اعمال قانون و جریمه و باک آن ها ضبط دولت می شود.
وی  از مسئولان خواست در صورت امکان از ورود کامیون های خالی  افغانستان به ایران ممانعت  کنند یا مانع قانونی یا قراردادی ایجاد شود که مانع ورود آن ها شوند تا عدالت رعایت شود  .نماینده کامیون داران تصریح می کند:بارها شاهد  بودیم صاحبان کالا و نمایندگان ایرانی از خودروهای ایرانی به عنوان انبارهای سیار یا مخازن سوخت سیار مجانی استفاده می کنند  که این موضوع ضربه ای جبران ناپذیر  به این قشر زحمت کش  تحمیل کرده است.
تست های کرونا و کمبود نیرو در شبکه بهداشت یکی از علل معطلی  رانندگان
"آخوند زاده"، مدیر اجرایی منطقه ویژه اقتصادی دوغارون  در خصوص مشکلات رانندگان ایرانی و خواب هشت روزه در برگشت از افغانستان می گوید: در گذشته صف کامیون های ایرانی و افغانستانی جدا بود اکنون طالبان ادغام کرده اند و بیشتر به کامیون های افغانستانی اجازه ورود می دهند که باعث خواب رانندگان ایرانی  در مسیر برگشت شده است ، وی می افزاید: تست های کرونا و کمبود نیرو  در شبکه بهداشت یکی از علل معطلی  رانندگان  است.‌
دیدگاه یک تاجر افغانستانی
یک تاجر افغانستانی درباره دلایل  کاهش ترانزیت و تجارت در شرایط فعلی با افغانستان  می گوید:احساس نا امنی و نداشتن ثبات سیاسی مهم ترین مشکل تجارت و تجار است . کاهش تقاضای کالا هم متاثر از نبود ثبات امنیتی و سیاسی در کشور افغانستان است که ان شاءا... با کاهش تنش ها و ثبات سیاسی مشکلات حل می شود و ترانزیت و تجارت از ایران برای تجار افغانستان  کوتاه ترین و امن ترین مسیر نسبت به دیگر کشورهای جهان است .
"خواجه احمدی"، سرپرست شهرداری تایباد درخصوص مشکل  مطرح شده توسط رانند گان ترانزیت درباره امکانات  پارکینگ می گوید: سرویس‌های بهداشتی با همت خدمات شهری راه اندازی  می شود و  مورد استفاده قرار می‌گیرد.در خصوص حمام ها نیز کار احداث آن به طور کامل تمام شده و تشریفات برگزاری مزایده برای واگذاری به بخش خصوصی نیز انجام شده است و طی روزهای آینده به بهره برداری خواهد رسید و در کنار اقدامات انجام شده  که به آن اشاره کردیم ، تعداد سه دربند واحد تجاری با کاربری رستوران، اغذیه و سوپر مارکت با پیشرفت فیزیکی 70درصد توسط اداره عمران در حال ساخت است.
کم شدن حجم بار ،دلیل اصلی خلوت شدن گمرک دوغارون
رئیس کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در گفت و گو با خراسان رضوی اظهار می کند: بعد از تسلط طالبان و استقرار آن ها در افغانستان ،مسئولان  کشورمان  به منظور رصد وضعیت گمرک و صادرات مرز مشترک با افغانستان را بستند و در ادامه بعد از انجام بررسی های لازم  تردد مجدد آزاد شد .هم اکنون  نیز تردد از مرز دوغارون ، ماهیرود و میلک آزاد است که در حدود 500 خودرو در این مرزها بین ایران و افغانستان در رفت و آمدند  اما  نکته اصلی این جاست که در شرایط فعلی ، حجم بار در صادرات و ترانزیت کم شده است .
"احمد زمانیان یزدی" ضمن اشاره به کم شدن ساعت کاری مرز از زمان تسلط طالبان به تشریح دلایل پایین آمدن سطح صادرات و واردات و حجم بار در مرز دوغارون  می پردازد و می گوید:  تجار افغانستان  هم اکنون به دلیل نامشخص بودن وضعیت کشور افغانستان مانند گذشته رغبتی به تجارت ندارند و منتظرند تا تکلیف وضعیت کشورشان مشخص شود.
وی  تصریح می کند: یکی از عوامل دیگر که می توان آن را در پایین آمدن حجم صادرات موثر دانست این موضوع است که هنوز دولت مشخصی در افغانستان روی کار نیامده است تا مسئولان کشورمان  با مقامات آن دولت برای بالابردن حجم صادرات وارد گفت و گو شوند و برای برگشتن به شرایط قبل نیاز به گذشت زمان است.مشکل خاصی در کشور ما وجود ندارد و رشد صادرات و واردات به کشور افغانستان و تجار این کشور بستگی دارد.
زمانیان یزدی  در ادامه ضمن گلایه از معطلی چند روزه کامیون داران ایرانی در اسلام قلعه افغانستان خاطر نشان می کند: متاسفانه راننده های ایرانی در هنگام ورود به ایران از خاک افغانستان به دلیل انجام تست کرونا چند روز در خاک افغانستان معطل می شوند که این موضوع باعث ایجاد نارضایتی هایی در بین رانندگان شده است که امیدواریم تمهیداتی برای حل این مشکل در نظر گرفته شود .
قدرت خرید مردم و حضور تجار افغانستانی  کاهش یافته است
"محمود سیادت"، مشاور رئیس اتاق  بازرگانی ایران در امور افغانستان  خاطرنشان می کند: شرایط فعلی بسیار طبیعی است ، به هرحال نیروی خارجی که همه امور را تحت نظر داشته و دولت  مرکزی قبلی از بین رفته و گروهی که امور را به دست گرفته اند همه چیز را نامشخص کرده اند و این موضوع افغانستان را در شرایط بسیار پیچیده ای قرار داده است و تمام بودجه جاری  این کشور که 9میلیارد دلار بوده در بانک های آمریکایی بلوکه شده و کمک های بانک جهانی که دولت این کشور روی آن ها حساب کرده بود قطع شده و حتی آخرین قسط 400 میلیون دلاری که قرار بود توسط بانک جهانی به این کشور پرداخت شود متوقف و از طرفی بانک مرکزی افغانستان قبل از سقوط کابل تخلیه شده و پول های آن با هواپیما منتقل شده است. 
وی می افزاید: تزریق دلار به اقتصاد افغانستان نیز برای کنترل نرخ پول ملی به کار گرفته می شد که آن هم قطع شده است و حتی اگر  بانک های افغانستان  بازگشایی شود پولی برای پرداخت به مردم وجود ندارد که همین باعث می شود شاهد کاهش نرخ افغانی و کاهش قدرت خرید مردم باشیم که همه این ها باعث هرج و مرجی حداقل موقتی در این کشور خواهد شد که ممکن است طالبان بتواند با تعامل با دنیا و برآورده کردن حداقل نیازهای جامعه جهانی این شرایط را در میان مدت تغییر دهد اما اگر نتواند ممکن است شرایط روز به روز  بدتر شود. 
سیادت توضیح می دهد: در این شرایط مردم افغانستان یا به سمت تبدیل پول خود به دلار یا تبدیل پول نقد به کالا خواهند رفت که در این صورت بازهم کالای مصرفی گزینه مناسب این کار نیست بنابراین در این وضعیت قدرت خرید بسیار پایین می آید، ضمن این که حداقل همان 100 هزار نفری که به صورت پروازی و چندین برابر به صورت زمینی از افغانستان خارج شده اند، عمدتا افراد مرفهی بودند که قدرت خرید داشتند ، تمام انجمن ها ، ادارات و نمایندگی های داخلی و بین المللی در افغانستان که مصرف زیاد کالا داشتند همگی تعطیل شده اند.
مشاور رئیس اتاق  بازرگانی ایران در امور افغانستان   با ابراز امیدواری درباره آینده نزدیک افغانستان  می گوید: به نظر می رسد تغییر شرایط ،معادلات اقتصادی در افغانستان را تغییر خواهد داد و وضعیت ایران در این شرایط بهتر  خواهد شد، ضمن این که کشورهای آمریکا و اروپا و هند احتمالا از صحنه تجارت این کشور حذف  می شوند و نقش آفرینی چین، روسیه و کشور های عربی و ایران سهم بیشتری از گذشته خواهد داشت که طرح جدیدی در افغانستان ایجاد خواهد شد که در این صورت ما باید با هوشیاری درباره کاهش تعرفه های ترجیحی، توافقات تجاری دوجانبه، کمک به واردات بیشتر از این کشور برای افزایش صادرات و همچنین سرمایه گذاری در حوزه بهره برداری از معادن که امروز چین به عنوان رقیبی قدرتمند در حال آماده کردن خود است، اقدامات لازم را انجام دهیم. 
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به نوع کالاهای صادراتی ایران به افغانستان که بیشتر کالاهای مصرفی بوده این حجم از کاهش خرید طبیعی بوده یا خیر توضیح می دهد: ما در گمرکات استان حتی در ماهیرود هیچ مشکلی نداریم و همه چیز کاملا کنترل شده و حتی رشوه خواری که متاسفانه سرتاپای حکومت و دولت اشرف غنی را گرفته بود به شدت کاهش یافته یا حتی حذف شده و امنیت به مراتب افزایش پیدا کرده و کرایه و حق گمرکی هم به نصف رسیده است و طالبان برای تنظیم بازار حدود پنج هزار کامیون را بدون گمرکی وارد کردند پس ما در بخش امنیت و تسهیل روند هیچ مشکلی نداریم اما در کالاهای مصرفی مثلا در مصالح ساختمانی صادرات تقریبا نزدیک به صفر رسیده و نکته دیگر این است که تقریبا حدود 60 درصد صادرات ما به افغانستان توسط خود تجار افغانستانی انجام می شود که برخی از آن ها نتوانستند با شرایط مدنی طالبان کنار بیایند و بخش عمده کسانی که از این کشور رفته اند نیز همین تجار هستند، بخشی دیگر نیز نگران اند و تصوری از آینده ندارند که برای کسانی که می خواهند سرمایه گذاری کنند مهم است، پس به نظر می رسد این وضعیت فعلا طبیعی است و وجود خواهد داشت، ضمن این که مسئله قدرت خرید مردم بسیار مهم است و امروز در افغانستان نزدیک به 20 میلیون نفر نیاز به کمک فوری دارند که همگی دست به دست داده  است تا شاهد وضعیت فعلی باشیم. 
 کسری صادرات به افغانستان به زودی جبران می شود
"محمدحسین روشنک"، رئیس کمیسیون تجارت اتاق مشهد با اشاره به وضعیت صادرات به افغانستان بیان  می کند:مردم افغانستان نیازهای متعددی دارند که باید این نیازها برآورده شود، شرایط مردم در کشور افغانستان در این روزها بسیار بد است و نیازهای خود را به سختی و زحمت بسیاری تامین می کنند و نمی شود این نیازها را متوقف کنند، پس مسلما ناچارند تجارت  کنند و کالای مدنظر را صادر و نیازهای خود را وارد کنند پس دیری نخواهد پایید که مرزها به حالت ابتدایی باز می گردد و همچنان شلوغ خواهد شد چون در این نیازها تغییری پیدا نشده است. 
وی می افزاید: عمده کالایی که ما از ایران به افغانستان صادرات داشتیم نیازهای مصرفی و مواد غذایی و مواد اولیه تولید بوده اما این یک موضوع طبیعی است که در هر بازاری مقداری رسوب کالا وجود داشته باشد مثل زمانی که بازار ما به دلیل کرونا تعطیل و کالا از محل انبارها تامین می شود پس همین رسوب  کالای تجار افغانستانی در این شرایط به کمک مردم  می آید و نیازها را تا حدی اما به سختی و با مشکلات فراوان  تامین می کند. 
روشنک تصریح می کند : با توجه به موارد یاد شده قطعا طولی نمی کشد که صادرات از سر گرفته خواهد شد و علاوه بر تامین نیازهای روزانه انبارهایی که خالی شده است نیز دوباره پرخواهد شد و این کسری صادرات به افغانستان به زودی و با سرعت جبران می شود. 
روزنامه خراسان
اخبار عمومی
اخبار کمیسیونها

دانلود اپلیکیشن اتاق بازرگانی