پیشنهاداتی برای حل گره‌های پیش روی صنایع آب و برق

در سومین جلسه کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی بررسی شد:

پیشنهاداتی برای حل گره‌های پیش روی صنایع آب و برق

در سومین جلسه کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، مشکلات تخصصی حوزه انرژی برق و راهکارهای حل این مشکلات بررسی شد.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، محسن شادمان، رئیس این کمیسیون در ابتدای نشست که به صورت آنلاین برگزار می‌شد، گفت: در تابستان امسال وضعیت صنعت برق بسیار اسفناک بود و با خاموشی بسیاری مواجه بودیم. نیاز مصرف برق کشور در تابستان امسال حدود 68 هزار مگاوات بود و در برخی مواقع تا 13 هزار مگاوات خاموشی داشتیم ؛ این عدد بسیار بزرگی است که نشان دهنده رشد زیادی در کمبود برق نسبت به سال گذشته است. در برخی مواقع امسال، تا 20 درصد رشد مصرف برق داشتیم و بالطبع این میزان رشد مصرف هر شبکه برقی را دچار مشکل میکند.

وی افزود: هشدارهایی که در 7-8 سال گذشته از سوی سندیکاها ، انجمن ها و دیگر تشکلها درباره وضعیت برق کشور و روند رو به نابودی این صنعت مطرح میشد ، امسال ظهور یافت و شاهد خاموشی های گسترده بودیم . نکته اینکه ، متاسفانه بخش عمده ای از این خاموشی ها بر صنایع تحمیل شد. دولت به دلایل سیاسی از اینکه خاموشی ها را به داخل شهرها ببرد، پرهیز میکرد و در این میان ، صنعت قربانی شد و عملا جور این بحران را کشید.

شادمان تصریح کرد : صنایع روزهای سختی را در تابستان گذراند و با این وضعیت نمیشد به تولید پرداخت ؛ اما امروز موضوع این است که باید برای دو بحران پیش رو برنامه ریزی کرد : نخست اینکه در سال بعد باز هم شاهد این خاموشی ها خواهیم بود و اگر فرض را بر این بگذاریم که کمبود 13 هزار مگاواتی برق امسال افزایش نیابد ، تولید همین  13هزار مگاوات نیز به سادگی اتفاق نمی افتد و نیازمند حدود 7 میلیارد دلار سرمایه گذاری است.

وی ادامه داد : سرمایه گذاری در این زمینه بر عهده بخش خصوصی به ویژه شرکتهای بزرگ فولادی ، نیروگاهها و پتروشیمی ها، صنایع مس و آلومینیوم و... گذاشته شده و آنها باید در تولید این نیروگاه‌ها مشارکت داشته باشند.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق مشهد از ناتوانی نفت در تامین گاز مورد نیاز نیروگاهها در زمستان به عنوان دومین بحران پیش رو نام برد و گفت : در خوشبینانه ترین حالت ، 50میلیون متر مکعب نفت برای تولید روزانه گاز استان صرف میشود و مابقی از سوخت مایع تامین میشود و این سوخت مایع منجر به تعمیرات زیاد تجهیزات نیروگاهی خواهد شد.

لزوم تدبیراندیشی ویژه در شرایط ویژه کنونی

شادمان با بیان اینکه برای این شرایط ویژه باید تدابیر ویژه ای اندیشید ، گفت: ما به دنبال این هستیم که برخی پیشنهادات را به عنوان دیدگاههای اتاق بازرگانی مشهد به عنوان اولویتهای لازم برای پیگیری به وزیر نفت اعلام نماییم.

به گفته شادمان پیشنهادات کمیسیون انرژی برای مواجهه با بحران آب و برق شامل این موارد است: تلاش در جهت اصلاح اقتصاد صنعت آب و صنعت برق، ایجاد تعادل و رعایت انصاف در زمان کمبود برق و اعمال خاموشی صنایع به خصوص شهرکهای صنعتی، تشکیل اتاق گفتگوی وزارت نیرو و تشکلهای بخش خصوصی برای حل معضلات پیش آمده در صنعت آب و برق کشور، حمایت واقعی از محصولات تولیدی داخل کشور با تاکید بر رقابت پذیری، تسریع در تسویه بدهی های معوقه وزارت نیرو و ایجاد انضباط مالی در شرکتهای تابعه برای پرداخت بدهی های معوق و جاری، اتخاذ تدابیر خاص برای گره گشایی از انبوه قرادادهای متوقف و نیمه تمام که موجب بلاتکلیفی پیمانکاران و تولیدکنندگان شده است، تامین منابع و اعتبارات مورد نیاز برای سرمایه گذاری و توسعه صنعت آب و برق در تدوین لایحه بودجه سال 1401، تسهیل صادرات تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی در زمینه صنعت آب و برق، تلاش در جهت تغییر نگاه به سرمایه گذاران صنعت آب و برق و حمایت واقعی از ایشان با اصلاح قراردادهای خرید تضمینی. مقررات زدایی برای اتصال به شبکه دیزل های موجود در واحدهای صنعتی در زمان نیاز شبکه  ، ارائه راهکار مناسب برای منتفع نمودن مستقیم واحدهای صنعتی در صورت همکاری با شبکه در زمان کمبود برق.

 

قیمت برق ده لامپ معمولی برای 10 ساعت، 500 تومان!

شادمان در توضیح مساله قیمت انرژی گفت : هم اکنون انرژی مورد نیاز 10 ساعت ده لامپ معمولی حدود 500 تومان قیمت دارد. این رقم غیرطبیعی است و برای صنایع بزرگ و انرژی بر منجر به مصرف زیاد و عدم تولید و عدم اشتیاق برای سرمایه گذاری میشود. در صورت عدم اصلاح اقتصاد انرژی ، موضوعات به این سادگی ها حل نخواهد شد.

وی اذعان کرد: مساله اینجاست که در هنگام کمبود برق یا گاز ، اولین اقدام مربوط به قطعی ها برای شهرکهای صنعتی است ؛ در زمستان و در زمان کمبود گاز ، ابتدا گاز شهرکهای صنعتی قطع میگردد یکی از مشکلات اصلی این است که بخش دولتی بدون مشورت با بخش خصوصی در این زمینه ها تصمیم گیری میکند . اگر گفت و شنودی بین دولت و بخش خصوصی اتفاق بیفتد، خصوصا در حوزه های تخصصی میتوان این معضلات را کم رنگتر کرد و تشکیل اتاق گفتگو در این زمینه و اهمیت دادن به آن میتواند در این حوزه اثرگذار باشد.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی مشهد تاکید کرد: مشکل اساسی دیگری که اشکال بسیاری ایجاد کرده، بدهی‌های وزارت نیرو در بخش آب و برق به تولیدکنندگان و پیمانکاران است که نیاز است در این زمینه شاهد تسویه و در نهایت انضباط مالی وزارت نیرو باشیم تا بتوان برنامه ریزری درستی کرد و شرکتهای آب و برق منطقه‌ای نیز از ایجاد تعهد اضافی برای خود جلوگیری کنند.

وی یادآور شد: به دلیل افزایش قیمت دلار در سه مقطع سال های 91 ، 96 و 98 بسیاری از قراردادها به دلیل فاقد تعدیل بودن این شرایط ، با بحران مواجه و متوقف گردید . اتخاذ تدابیر خاص برای گره گشایی از این قراردادها یکی از مسائل کنونی است و تامین اعتبارات و منابع برای سرمایه گذاری در توسعه برق مساله مهم دیگری است . همچنین ، صادرات خدمات و تجهیزات فنی و مهندسی نیز موضوع مهم دیگری است که باید بدان توجه نمود ؛ با وجود محصولات و تولیدات مطلوبی که داریم متاسفانه محصولات ما در کشورهای مختلف آنقدر که باید ، استفاده نمیشود و نتوانسته ایم روی صادرات آنها تکیه چندانی داشته باشیم . امیدواریم این صادرات تسهیل یابد.

رئیس کمیسیون انرژی اتاق مشهد گفت : منطقا و براساس شرایط نمیتوان از دولت انتظار سرمایه گذاری 7 میلیارد دلاری برای برطرف کردن خاموشی ها داشت ، این رقم در کنار 3-4 میلیاردی که برای رشد سال بعد باید درنظر گرفته شود و نیز با محاسبه مقدار سرمایه گذاری مورد نیاز در شبکه توزیع برق و سرمایه گذاری در زمینه های آب و سوخت ، در مجموع رقمی حدود 50 میلیارد دلار میشود و مشخص است که نمیتوان انتظار داشت دولت این مقدار اعتبار را تخصیص دهد . در این شرایط فضا باید برای دیگران باز شود ؛ اما متاسفانه برخی از مسئولان در صنعت آب و برق ، دیدگاه پیمانکاری به این قضیه داشته و نگاه سرمایه گذاری ندارند . با این دیدگاه ، نمیتوان به نتیجه رسید . لازم است در قراردادهای خرید تضمینی این نگاه عوض گردد.

*پیشنهاد ایجاد تشکلی از صنایع برای ایجاد واحد تولیدی برق

جوشش ، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی مشهد نیز با بیان اینکه در زمان بحران برق امسال ، خط مقدم جبران کننده کمبود ها بخش صنعت و تولید بود و باید به طریقی از این اتفاق در سالهای پیش رو جلوگیری کرد . یکی از نکاتی که مطرح است اینکه شاید دولت در شرایط کنونی نتواند به طور مستقیم در سرمایه گذاری ورود کند ؛ اما میتوان در این زمینه همفکری کرد. یکی از پیشنهادات شاید این باشد که در قالب تشکلی از صنایع هر منطقه ، برای راه اندازی یک واحد تولید برق با مشارکت صنایع سرمایه گذاری شود به این امید که از اتفاق رخ داده در سال جاری جلوگیری نمود . همچنین باید با مقایسه هزینه به این توجه کرد که عدم توقف تولید این صنایع چه آورده ای خواهد داشت . صنایع در این موضوع در معادلات خود میتوانند برنامه ریزی کنند.

وی اذعان کرد: در بحث آب نیز ، هزینه های تامین آب برای صنایع قابل توجه است و قیمتهای واقعی برای تامین و انتقال آب زیاد است و چون قیمت آب با هزینه ها فاصله دارد ، انگیزه کمتری برای سرمایه گذاری در این حوزه و مشارکت در چنین طرحهایی وجود دارد . در پروژه انتقال آب از خلیج فارس به استان اصفهان ، قیمت هر متر مکعب آب 30 تا 35 هزار تومان است. از طرفی، وجود آب برای تولید بسیار حیاتی است ؛ در صنعت فولاد شاید یک و نیم و در بدترین شرایط 2 درصد قیمت تمام شده محصول فولادی مربوط به هزینه آب باشد.

جوشش گفت: در این زمینه پیشنهاد دارم با طرح مطالبی در سطوح بالاتر با کمک به ایجاد بازار آب و انرژی موضوع را به این سمت ببریم که از آبی که در منطقه وجود دارد برای مصارف با ارزش تر و ایجاد ارزش افزوده بالاتر و اشتغال بیشتر استفاده نمود. شاید دیگر باید شعار اوایل انقلاب را که «کشاورزی محور توسعه باشد» فراموش کنیم . به جای خودکفایی در محصولات کشاورزی و غذا باید به سمت امنیت غذا برویم و برای امنیت غذا باید مسائل انرژی و... را درنظر بگیریم.

شادمان نیز بار دیگر گفت : در زمینه آب متاسفانه هنوز مشکل را جدی نگرفته ایم. مساله خشک شدن دشت مشهد فاجعه است و حتی مسائل آبی فجیع تر از موضوع برق است ؛ اما متاسفانه بحران در این زمینه هنوز ملموس نشده است . در بحث کشاورزی نیز تا زمانی که نگاه به این بخش اصلاح نشود ، در همین وضعیت آبی قرار خواهیم داشت.

*لزوم حمایت از طرح شیرین سازی آب در کویر

مدنی ، عضو کمیسیون انرژی و نماینده شرکت پیمان خطوط شرق نیز در این نشست مجازی گفت: چند سال پیش طرحهایی در حوزه شیرین سازی آب در کویر برای یکی از شهرستانهای جنوبی استان انجام میدادیم و این موضوع را در کنار «مپنا» تا حدودی پیش بردیم ؛ اما به دلیل اینکه بودجه ای به این مساله اختصاص نیافت و عدم همراهی مسوولان آن شهرستان ، موضوع متوقف شد. مساله این است که برای به دست آوردن آب آشامیدنی حتی در منطقه کویری میتوان اقدام کرد؛ بدون اینکه آب خلیج فارس را شیرین و منتقل نمود. میتوان آب شرب این مناطق کویری را فراهم کرد اما نکته این است که صنایعی در آن مناطق وجود دارد که با وضعیت اقلیمی آن منطقه سازگار نیست ؛ مثل صنایع فولادی .

وی با اشاره به فعالیت استارت اپهایی در حوزه کشاورزی مدرن ، گفت: تا سال 2050 که جمعیت جهان به 9 میلیارد نفر میرسد ، نیاز به سرمایه گذاری در حوزه کشاورزی داریم و اگر به این استارت اپها کمک شود میتوانند بحث کشاورزی مدرن را پیش ببرند .  همچنین میتوان پیشنهاد و درخواست کرد که مسئولان برای کمک به بهینه سازی آب در کویر کمک نمایند تا به صورت پایلوت در نقطه ای انجام شود و سپس آن طرح را در دیگر نقاط پیش برد. موضوع دیگر، وضعیت شکننده شهرهاست ؛ شهرهای کوچک به دلیل مشکلات آبی به مرور زمان مهاجرتهای زیادی خواهند داشت.  باید به مساله آب توجه کرد . میتوان در یکی دو شهر خراسان رضوی به عنوان پایلوت این طرح را در پیش گرفت. حتی میتوان به عنوان پایلوت موضوع شیرین سازی آب در کویر و کشاورزی مدرن را همزمان انجام داد و کار را پیش برد.

مدنی گفت: ما در وهله اول نیاز به تثبیت شرایط و بهبود سالانه 10 تا 20 درصد وضعیت آبی در هر سال داریم

کاهش گازرسانی به نیروگاهها در زمستان جدی و احتمال قطعی برق

سالمی ، رئیس خانه هم افزایی انرژی خراسان رضوی نیز در بخشی از این نشست به مساله کاهش گازرسانی به نیروگاهها در زمستان اشاره و ابراز کرد : این بدان معناست که در زمستان با کمبود برق نیز مواجه میشویم و باید جدا از دولت ، خودمان هم برای حل مساله وارد موضوع شویم.

وی افزود: از محل 40 هزار مگاوات تامین برق پیش بینی شده برای سال آیند ، 10 هزار مگاوات از حوزه مدیریت مصرف و صرفه جویی خواهد بود ، 10هزار مگاوات برق باید توسط صنایع بزرگ تولید شود ، 10هزار مگاوات از محل انرژی های تجدیدپذیر و 10 هزار مگاوات از سوی وزارت نیرو.

سالمی خاطرنشان کرد : ظاهرا دولت در بخش مدیریت مصرف فکر خوبی کرده اما نکته این است که شرکتها باید به ازای صرفه جویی در مدیریت مصرف برق و بهینه کردن مصرف خود ، پاسخ مناسبی در زمان قطعی برق بگیرند تا برق آنها کمتر یا به تناسب قطع گردد . اما مکانیزم عملکردی این موضوع سخت است . باید ببینیم با توجه به نحوه قطعی برقها ، چطور میتوان این موضوع را عملی کرد . اینکه برای کسی که صرفه جویی کرده کمتر قطعی اعمال شود، مهم است.

وی افزود: احتمالا شرکتهای حوزه انرژی در سال آینده دو مسئولیت را خواهند داشت ؛ نخست ، مدیریت برق صنایع از محل 10 هزار مگاواتی که قرار است از سوی صنایع بزرگ تامین شود. مسئول این کار، میتواند نهاد خصوصی مستقر در شهرکهای صنعتی باشد و از طرفی ، تحویل این برق به شرکتهای خصوصی انجام گیرد . این موضوع دارای ابعاد فکری و کاری زیادی است و باید پخته تر گردد و با رویکرد بهینه سازی به موضوع نگریسته شود.

 

ارائه مدلی برای تشویق به صرفه جویی انرژی در صنایع

سروری ، نماینده شرکت ایران خودرو و دبیر کارگروه بهینه سازی مصرف انرژی ذیل کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی مشهد نیز به پیگیری موضوع جایزه استانی بر مبنای مدیریت مصرف و عملکرد انرژی در کمیسیون انرژی اتاق گفت : برای 200 کیلووات صرفه جویی انرژی باید هزینه کمتری صرف کنیم . امروز حتی تعویض 10 عدد لامپ در کارخانه ای مثل فولاد خراسان ، اثر خوبی در میزان مصرف برق در طول سال خواهد داشت . امیدواریم مدل این جایزه را در سال جاری انجام دهیم و با توجه به اینکه مدیریت مصرف از اولویتهای وزارت نیرو است ، شاید این مدل بتواند نتایج خوبی رقم بزند.

اسماعیلی، رئیس کمیته انرژی های تجدیدپذیر و تولید پراکنده ذیل کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز بیان کرد : 10 هزار نیروگاه یک مگاواتی به صورت تولید پراکنده در کشور وجود دارد اما باید مقررات زدایی کرد تا این نیروگاهها برق خود را به شبکه توزیع برسانند. شبکه توزیع هم به راحتی میتواند این مقدار را مدیریت کند.

وی با بیان اینکه مساله دوم صرفه جویی در برق چاه های کشاورزی است ، گفت : میتوان پیشنهاد کرد به جای اینکه موتور برق چاه 24 ساعت کار کند ، این مصرف در زمان کم باری شبکه صورت گیرد. در 6-7 ساعتی که شبکه برق مشکل کمبود ندارد ، آب در استخر از طریق موتوربرق ذخیره گردد و در طول روز استفاده شود. با این راه حلها میتوان تا حدودی از این بحران عبور کرد.

عزیزی ، نماینده ایران خودرو نیز در بخشی از این نشست ابراز کرد : بحرانی که امسال اتفاق افتاد، این هشدار را به شرکتها و به خصوص صنایع بزرگ داده که شاید دیگر کمکی برای صنایع وجود نداشته باشد و بهتر است که خودشان به فکر خود باشند و فرصتهای جدیدی با استفاده از انرژی های نو رقم بزنند . خود سازمانها این ریسک و هشدار را درک کرده اند . این اتفاقها قطعا در سالهای آینده هم رخ خواهد داد و احتمالی مبنی بر کاهش شدت این مشکلات وجود ندارد.

وی افزود: شرکتها به خاطر حفظ کسب و کار و برند و جایگاه خود حاضر به سرمایه گذاری در این زمینه هستند ؛ بایستی  ارتباط بین صنایع با تصمیم گیران به درستی برقرار شود . به نظر میرسد اگر قرار است پیشنهادی داده شود ، لازم است کانال ارتباطی بین اتاقهای فکر و صنایع توسعه یابد؛ زیرا هیچ نهادی بهتر از خود سازمانها نمیتوانند در این زمینه کار کنند و پیشنهاداتی که از لایه های شرکتها می آید شاید بهتر به نتیجه برسد.

لازمه بهینه کردن مصرف انرژی ، گپ بین بخش تولید و مصرف است

رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خراسان رضوی در جمع بندی مباحث مطروحه در این نشست با تاکید بر اهمیت انجام کار مطالعاتی در کمیسیون انرژی و تشکلها برای حل بحران انرژی گفت: در شرایطی که در زمستان به دلیل کمبود گاز و در تابستان هم به دلیل کمبود آب نمیتوان تولید کرد و از طرفی ، به خاطر کمبود نیروگاهها و خطوط انتقال و... شرایط خوبی نداریم ، باید به سهم خود کار اطلاعاتی مناسب انجام دهیم.

شادمان ابراز کرد : شاید تنها راه حلی که میتوان برای ایجاد گپ بین بخش تولید و مصرف به آن امید داشت ، بهینه کردن مصرف است . نکته اینکه عمده مصرف برق متاسفانه در بخش خانگی است. در بخش صنعتی با افراد محدود و مطلعی در تماسی هستیم اما در بخش خانگی با انبوهی از افراد روبرومی باشیم  که شاید سخت باشد در بین آنها کاهش مصرف را از طریق مصرف بهینه ایجاد نمود . در زمینه جایزه بهینه سازی انرژی یا واحد نمونه انرژی هم باید در جلسات بعدی بررسی و جمع بندی لازم را انجام دهیم.

وی با بیان اینکه مقررات زدایی برای واحدهای دیزلی مستقر در صنایع کار خوبی است ، گفت: تعداد زیادی دیزل در صنایع وجود دارد که امکان تولید برق دارند اما ممکن است در زمان پیک بار، در کارخانه به مصرف نرسند و امکان این باشد که این برق به شبکه منتقل گردد. در این زمینه باید مقررات زدایی شود و قراردادهای خرید بهبود یابد تا با رغبتی که ایجاد می گردد ، برق تولیدی آنها به شبکه توزیع انتقال یابد.