زمستان سیاه «صنعت» در راه است؟
نویسنده خبر : روابط عمومی
تاریخ بارگذاری : چهارشنبه ، 21 مهر 1400
پیش‌بینی‌ها از تکرار کمبود گاز و تعطیلی احتمالی بخش صنعت در نیمه دوم سال حکایت دارد، آن هم بعد از خاموشی چراغ تولید در کمبود تابستانه برق
زمستان سیاه «صنعت» در راه است؟
تابستان امسال کمبود و در مقطعی بحران انرژی، بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی را بیش از هر زمانی به چالش دچار کرد. پیش‌بینی‌ها برای نیمه دوم امسال نیز، شرایط مشابهی را حکایت می‌کند. طی هفته‌های گذشته، شرکت ملی فرآورده‌های نفتی منطقه خراسان رضوی اطلاعیه‌ای در خصوص «ذخیره‌سازی فوری سوخت» منتشر کرد که به نوعی این زنگ هشداری است درباره قطع گاز واحدهای صنعتی که نیروگاه‌های تولید برق را نیز با چالش تامین سوخت مواجه خواهد کرد.
بحران انرژی، زمستان پارسال بخش تولید را زمین‌گیر و بعضی بخش‌ها از جمله نیروگاه‌ها را مجبور به استفاده از مازوت یا سوخت مایع کرد که از جمله آثار آن فرسودگی تجهیزات و زیرساخت‌های نیروگاه‌های برق است. به هر رو به نظر می‌رسد در فاصله تابستانی که برق با کمبود و قطعی مواجه است و زمستانی که گاز دچار بحران می‌شود، این بخش تولید باشد که بیشترین زیان را متحمل می‌شود.
در این گزارش، هشدارها و نگرانی‌ها را پیش از آنکه چالشی بروز کند و تنگنایی بر بخش‌های مولد عارض شود، منعکس کردیم.
تجربه صنایع از قطع برق در 4 ماهه امسال
حسین محمودی خراسانی، نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی که خود دستی بر تولید دارد و بحران‌های این دو سال در بخش انرژی را تجربه کرده، در همین خصوص می‌گوید: امیدواریم وزارت نیرو تدبیری بیندیشد که انرژی برق برای نیمه دوم سال پایدار باشد و مسئله تامین گاز نیز به‌گونه‌ای حل شود تا نیروگاه‌های برق به فعالیت خود ادامه دهند؛ زیرا در صورت نبود گاز و مشکل در تامین مواد سوختی، باز هم دچار معضلات برقی می‌شویم و در نتیجه، مشکلات عدیده‌ای برای واحدهای تولیدی رقم خواهد خورد. بنابراین، دولت باید در این زمینه پیش‌بینی‌های لازم را انجام دهد.
وی درباره تجربه صنایع در بحث قطعی برق طی 4 ماهه امسال توضیح می‌دهد: قطع برق از ابتدای خردادماه ضرر سنگینی به واحدهای صنعتی از نظر تولید و تعمیر قطعات یدکی تحمیل کرد؛ این در حالی است که برای حفظ بازارهای داخلی و خارجی نیازمند تولید منظم هستیم. با قطع گاه و بیگاه برق در برخی از مقاطع مختلف زمانی، قطعات حساس ماشین آلات کارخانه‌ها دچار مشکل شده و تعمیر آنها هزینه زیادی را می‌طلبید.
با تشدید بحران در بخش تولید و تامین برق مورد نیاز شبکه مصرف در ایران که صنعت را نیز شامل می‌شود و همچنین پیش‌بینی تکرار و تداوم وضعیت مذکور در سنوات آتی، وزارت نیرو یکی از راهکارهای تامین برق را سرمایه‌گذاری واحدهای صنعتی در ایجاد نیروگاه‌های برق برای شهرک های صنعتی یا ورود آنها به بخش تامین انرژی تجدیدپذیر دانسته است.
نایب رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی در این خصوص بیان می‌کند: در تامین بخشی از برق مورد نیاز کشور توسط صنایع، بحث سرمایه‌گذاری واحدها یک مقوله است و خرید ماشین آلات مربوط به آن با توجه به تحریم‌های موجود، مقوله‌ای دیگر. برخی واحدها برای واردات تجهیزات نیروگاه تجدیدپذیر اقدام کرده‌اند؛ اما روند تخصیص ارز و انجام واردات چندین ماه زمان می‌برد. اگر دولت با به صفر رساندن تعرفه گمرکی و اعطای تسهیلات کم‌بهره به این واحدها کمک کند و بوروکراسی موجود در این مسیر را کاهش دهد، شاید بتوان به تحقق این امر امیدوار بود.
زنگ هشدار برای تامین سوخت واحدهای وابسته به گاز
اما برخی واحدهای تولیدی و صنعتی علاوه بر موضوع قطعی برق، دغدغه تامین گاز برای تولیدات خود در نیمه دوم سال را نیز دارند؛ طبق اطلاعیه شرکت ملی فرآورده‌های نفتی، واحدهای تولیدی وابسته به انرژی گاز باید برای ذخیره‌سازی سوخت مورد نیاز خود در نیمه دوم سال اقدام کنند؛ این مسئله به ویژه برای واحدهای تولیدکننده سیمان که معمولا در 3-4 ماه پایانی هر سال با قطع گاز مواجه می‌شدند، موضوعی ملموس است. هر چند قطع انرژی گاز این واحدها پارسال زودتر از موعد بوده و از آبان ماه، تولیدکنندگان سیمان یا خطوط تولید خود را تعطیل کردند یا با ظرفیتی کمتر و با سوخت مایع به تولید ادامه دادند.
نکته اینکه، واحدهای تولیدکننده سیمان، در نیمه اول امسال نیز در مقاطعی با قطع برق مواجه شدند؛ این قطعی‌ها اواسط تیرماه به اوج خود رسید و سیمانی‌ها و فولادی‌ها به مدت دو هفته باید تا 90درصد میزان مصرف برق را کاهش می‌دادند. این موضوع عملا باعث تعطیلی خطوط تولید این واحدها شد. حال، هنوز مشکلات تابستان تمام نشده، واحدهای سیمانی نگران قطع گاز و تامین سوخت مورد نیاز برای تولیدات خود در نیمه دوم سال هستند.
محمدرضا توکلی‌زاده، عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی مشهد و مدیرعامل شرکت «سیمان زاوه» در این خصوص می‌گوید: گاز واحدهای صنعتی طی ماه‌های آتی و در پی سردی هوا، به روال سنوات گذشته قطع خواهد شد و نکته قابل توجه آن است که گاز چیزی نیست که واحدهای صنعتی بتوانند آن را برای مصارفشان ذخیره‌سازی کنند. حال باید منتظر ماند تا مشخص شود امکان تامین مازوت وجود دارد یا نه؟
تامین مازوت برای نیروگاه‌های برق بر صنایع ارجحیت دارد
این تولیدکننده صنعتی خاطرنشان می‌کند: احتمال اینکه با کمبود گاز در فصل سرما، انرژی مورد نیاز نیروگاه‌ها نیز قطع شود، وجود دارد. لذا در چنین شرایطی تامین مازوت نیروگاه‌ها بر صنایع ارجحیت پیدا می‌کند؛ چرا که نیروگاه‌ها باید به این سوخت بابت تامین برق خانگی مجهز باشند. در چنین وضعیتی، صنایعی همچون سیمان با بحران تامین انرژی مواجه می‌شوند. بنابراین پیش‌بینی می‌شود که طی ماه‌های آتی منتهی به پایان سال، گاز صنایع قطع و برق واحدها نیز با محدودیت‌هایی مواجه شود. این مسئله قطعا آشفتگی را در صنعت سیمان طی ماه‌های آذر، دی و بهمن در پی خواهد داشت و حتی ممکن است به سال‌های آینده نیز تسری پیدا کند. بنابراین واضح و مبرهن است که این خسارت های در ابعاد وسیعی رخ خواهد داد و نمی‌توان برای آن، رقم و عددی متصور شد. در واقع، این آشفتگی در تولید و نیاز بازار محسوس خواهد بود و به صورت آنی نمود پیدا نخواهد کرد.توکلی‌زاده با اشاره به مشکل پارسال واحدهای سیمانی در تامین سوخت مایع نیز بیان می‌کند: در سال‌های گذشته مازوت به اندازه کافی بود و زمانی که گاز قطع می‌شد، می‌توانستیم با مازوت چرخ تولید را فعال نگه داریم؛ اما پارسال مازوت هم با کمبود مواجه شد و بسیار دیر به صنایع تخصیص یافت و همین روند سبب شد تا صنایع نتوانند در حد ظرفیت خود تولید انجام دهند.
شرکت نفت ارائه سوخت را منوط به قطعی گاز می‌داند
اما برای نیمه دوم سال، موضوع قطع گاز واحدهای صنعتی و نیروگاه‌ها یک بحث است و مسئله تامین سوخت جایگزین، مبحثی دیگر!
جواد خزائی، سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز با اشاره به احتمال بروز مشکل کمبود گازی در نیمه دوم امسال، می‌گوید: متاسفانه در چنین وضعیتی، واحدهای تولیدی اولین گروهی هستند که قطع گاز شامل حال‌شان می‌شود. برای واحدهایی که مصرف‌کننده عمده گاز هستند، هماهنگی‌هایی انجام دادیم تا سوخت مورد نیاز آنها از هم‌اکنون تامین شود؛ اما موضوع این است که شرکت نفت ارائه سوخت را منوط به زمان قطع گاز واحد می‌داند. لذا در این زمینه در حال رایزنی با شرکت گاز هستیم تا پیش‌بینی‌های لازم را مدنظر قرار دهد. قرارداد شرکت گاز با صنایع در هرسال فقط برای تامین گاز به مدت 8 ماه است و در 4 ماه دیگر، واحدها باید سوخت مایع را جایگزین گاز کنند.
وی با بیان اینکه امیدواریم واحدهای صنعتی در نیمه دوم سال مشکل برقی نداشته باشند، متذکر می‌شود: واحدها به قطعی کم و بیش گاز در نیمه دوم سال تقریبا عادت دارند؛ اما به جز پارسال در حوزه برق، مشکل قطعی نداشتند. قطع برق نیمه دوم پارسال، در اواخر دی ماه اتفاق افتاد و به واحدها تاکید می‌شد تا سقف درصدی در مصرف صرفه جویی کنند؛ اما تابستان امسال به طور جدی اولین سالی است که مشکل تامین برق طولانی شد.سرپرست سازمان صمت خراسان رضوی تصریح می‌کند: واحدهای صنعتی در هر وضعیتی، چاره‌ای جز تولید ندارند و باید چاره‌ای برای تامین انرژی بیندیشند وگرنه متحمل زیان سنگین می‌شوند. یکی از راهکارها در زمان قطع برق، تامین مولد اضطراری بود که البته متاسفانه افزایش قیمت زیادی را در مولدهای برق شاهد بودیم؛ لذا از وزارتخانه خواستیم تا اجازه واردات مولدهای دسته دوم را صادر کند و در بحث ارزی نیز درخواست کردیم تا برخی از واحدها واردات مولد در قبال صادرات را انجام دهند و با هر ترفندی دیزل را برای واحد صنعتی خود وارد کنند. در واقع، اگر این روند واردات بدون انتقال ارز صورت بگیرد، نتیجه بهتری در پی خواهد داشت. از طرفی، تامین سوخت دیزل بسیار مهم است؛ اگر دیزل‌ژنراتورها گازی باشد، توجیه اقتصادی بیشتری دارد اما استفاده از سوخت‌های مایع مثل مازوت برای این دیزل‌ها قیمت تمام شده برق را برای واحد صنعتی افزایش می‌دهد.
تاثیر ناترازی تولید و مصرف گاز، بر تولید برق
یکی از دلایل قطعی گاز در نیمه دوم سال، ناترازی تولید و مصرف است؛ در واقع، با کاهش دما و سردتر شدن هوا، میزان مصرف گاز به ویژه در بخش خانگی افزایش می‌یابد و در نتیجه برای حفظ تعادل و امکان تامین برای این بخش، مصرف گاز صنعتی ناگزیر کاهش پیدا می‌کند. این موضوع، بر نیروگاه‌های تولید برق نیز که «گاز» و سوخت مایع موتور محرکه آن‌هاست، تاثیر می‌گذارد و آنها را هم با بحران مواجه می‌کند.
به گفته حسن حشمتی، سخنگوی صنعت برق خراسان، اگر هوا چنان سرد شود که سهم مصرف گاز در بخش خانگی رو به افزایش بگذارد، مصارف نیروگاهی هم قطع می‌شود و برای جلوگیری از بروز مشکل، نیروگاه‌ها در نیمه دوم سال ذخایر سوخت مایع خود را تکمیل می‌کنند. وی یادآور می‌شود: مسئله این است که در این موضوع هم محدودیت داریم؛ زیرا نگهداری سوخت مایع در مخازن با محدودیت همراه است و اگر ناترازی تولید و مصرف گاز از حدی بگذرد که سوخت مایع کفاف ندهد، با قطعی تولید برق در برخی واحدهای نیروگاه‌ها مواجه خواهیم شد.وی در عین حال تاکید می‌کند: موضوع تامین سوخت مایع نیروگاه‌های برق از دو ماه پیش در دستور کار وزارت نیرو بوده و از این لحاظ مشکلی نخواهیم داشت. معتقدیم که اگر با محدودیت گاز مواجه نشویم، مشکلی برای تامین برق وجود ندارد. دغدغه اصلی فعلا در بحث تامین گاز است که یک موضوع ملی به شمار می‌آید.
به گفته سخنگوی صنعت برق خراسان، در حال حاضر هر یک از شهرک‌های صنعتی استان یک روز کامل در هفته را با قطعی برق روبه‌رو هستند. صنایع بزرگی مثل فولاد و سیمان هم در زمان‌های محدودی قطعی برق دارند.
شرکت گاز: اولویت مصرف گاز با بخش خانگی و عمومی است
مسئولان شرکت گاز خراسان نیز اولویت‌دهی به بحث تامین گاز مورد نیاز برای بخش خانگی و عمومی را در قیاس با حوزه تولید و صنعت تایید می‌کنند. به گفته فرشید دشتی، مدیر بهره‌برداری شرکت گاز خراسان رضوی، در فصل سرد سال گاز طبیعی مورد نیاز مصرف‌کنندگان بخش‌های مختلف با اولویت بخش خانگی و عمومی تامین می‌شود.
وی با اشاره به تلاش مدیریت گاز استان برای تامین این انرژی برای بخش‌های نیروگاهی و صنعتی، بر لزوم اقدام شرکت فرآورده‌های نفتی برای تامین سوخت مایع جایگزین در زمان کمبود گاز تاکید می‌کند.
دشتی توضیح می‌دهد: در چارچوب دستورالعمل‌های موجود، در مواقع اضطرار و اعمال محدودیت مصرف گاز طبیعی، شرکت پخش فرآورده‌های نفتی به‌منظور استمرار فعالیت واحدهای نیروگاهی و صنعتی نسبت به تأمین فرآورده‌های سوخت مایع جایگزین اقدام می‌کند. لذا لازم است برابر شیوه‌نامه‌های ابلاغی، تمهیدات و اقدامات لازم برای ذخیره‌سازی و استفاده از سوخت مایع از سوی نیروگاه‌ها و واحدهای صنعتی به‌ویژه کارخانه‌های سیمان انجام گیرد.
مصرف 8178 میلیون متر مکعب گاز در نیمه دوم پارسال در خراسان رضوی
به گفته مدیر بهره‌برداری شرکت گاز خراسان رضوی، میزان مصرف گاز طبیعی استان در نیمه دوم پارسال، هشت هزار و 178 میلیون متر مکعب بوده است و با توجه به رشد مصارف سال 1400 و افزایش مصرف بخش خانگی و عمومی در وضعیت سرد سال، برای پایداری جریان گاز و مدیریت مصرف، بعضی برنامه‌ریزی‌ها انجام شده است.
دشتی در توضیح برنامه‌های شرکت گاز برای پایداری جریان این سوخت و مدیریت مصرف آن، بیان می‌کند: انجام تعمیرات اساسی تأسیسات و تجهیزات در زنجیره تولید، انتقال و توزیع گاز استان در فصل مناسب، پایش و کنترل مصارف انرژی ادارات و مصرف‌کننده‌های عمومی پُرمصرف، پلکانی شدن قیمت و تعرفه‌های گاز طبیعی و... بخشی از این اقدامات هستند.
وی اعطای یارانه برای بهینه‌سازی موتورخانه‌ها با پرداخت هزینه انجام عایق‌بندی، نصب رسوب‌گیر و تنظیم مشعل را از دیگر اقداماتی می‌داند که شرکت گاز برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در دستور کار قرار داده است.
به استناد آنچه در این گزارش خواندید، در صورت کاهش دمای هوا و افزایش مصرف گاز در استان طی ماه‌های آینده، اولین گزینه قطعی‌ها و محدودیت در مصرف انرژی، واحدهای صنعتی هستند، اما تبعات این بحث در ادامه، بازار را هم با کمبود کالا و مصرف‌کننده را با گرانی مواجه می‌سازد. در یک نمونه، صنایع سیمانی هم در زمستان پارسال و هم در تابستان امسال، قطعی گاز و برق و از پِی آن تعطیلی را تجربه کردند. ماحصل این وضعیت، جهش بهای سیمان در بازار بود که صنعت ساختمان و فعالیت‌های عمرانی را نیز متاثر از خود ساخت. به هر رو، چالش کمبود برق و گاز برای بخش صنعت، موضوعی است که طی چند سال اخیر تکرار شده اما متاسفانه تاکنون چاره‌ای کارآمد برای حل اساسی این موضوع اندیشیده نشده است. مسئله اینجاست که بهای این ضعف مدیریتی و تداوم مشکلات موجود را بخش تولید با زیان هنگفت و بخش مصرف با تحمل گرانی‌های مکرر می‌پردازد.
اخبار عمومی
اخبار کمیسیونها
- اخبار کمیسیون تجارت
- اخبار کمیسیون صنعت
- اخبار کمیسیون کشاورزی و آب
- اخبار کمیسیون گردشگری
- اخبار کمیسیون خدمات فنی، مهندسی و عمران
- اخبار کمیسیون مالیات، کار و تأمین اجتماعی
- اخبار کمیسیون حمل و نقل و ترانزیت
- اخبار کمیسیون معدن و صنایع معدنی
- اخبار کمیسیون مسئولیت اجتماعی
- اخبار کمیسیون سرمایه گذاری و بازار پول
- اخبار کمیسیون انرژی
